Teńge ekinshi jartyjyldyqta kúsheıip, turaqtalady.
Tanymal qazaqstandyq ekonomıs teńgeniń baǵamy qashan turaqtalatyny týraly óz boljamyn aıtty, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz Almaty.tv silteme jasap.
Teńge quny taǵy quldyrady. Búgin elimizdiń aıyrbastaý pýnktterinde bir dollar baǵasy 520-525 teńgege satylyp jatyr. Biraq, buǵan qaramastan, halyqaralyq Standart and Poors reıtıńtik kompanıasy Qazaqstannyń ekonomıkasyn turaqty dep baǵalady. Sheteldik sarapshylar ulttyq valútanyń bulaı qubylýyn ekinshijartyjyldyqta toqtaıdy dep boljap otyr. Osy oraıda elimizge belgili ekonomıs Maqsat Halyq pikir bildirdi.
«Sanksıalardyń saldary bizdiń teńgemizge qatty áserin tıgizip jatyr. Onyń Qazaqstan halqyna keltirer zıany da bar. Sebebi úlken devalvasıalyq jaǵdaılar oryn alyp jatsa, qymbatshylyqqa da áseri bolady. Syrttan keletin taýarlar birden qymbattaıdy. Syrttan shıkizat alyp kelip, bizde daıyn ónimdi qurastyratyn kompanıalar ózderiniń óniminiń ústine taǵy da baǵa qosady. Bul belgili dárejede qymbatshylyqty týǵyzady. Tólem qabilettiligine áser etedi. Azamattarymyzdyń tólem qabileti tómendegennen keıin, tabys ta biraz jutaıdy. Bul – aqıqat. Biraq taıaqtyń eki ushy bar degen. Sondyqtan bul sanksıalardyń Qazaqstan úshin de paıdaly tustary bar. Sol múmkindikterdi jiberip almaýymyz kerek. Birinshi kezekte ol munaı-gaz salasyna qatysty. Eger de Reseıdi tolyǵymen embargo jarıalap jatsa, onda Qazaqstan óz munaıyn shetelge satýǵa múmkindik alady. Munaı naryǵyndaǵy baǵalardyń jaqsy jaǵdaıy - bul bizdiń ulttyq qorymyzdyń kiristiligin qosymsha taǵy 2 trln teńgege arttyrady. Azamattarymyz úshin eń mańyzdysy, osyndaı qıyn jaǵdaılar álemde bolyp jatqan kezde sabyrlyq saqtap, depressıaǵa, stresske berilmeı, múmkindiginshe tunyq oıda bolý kerek. Sebebi oı tunyq bolmasa, siz emosıada bolsańyz, qandaı da bir qate sheshimderge urynasyz. Ásirese, qarjylyq taqyrypqa kelgende. "Teńgemdi qalaı saqtaımyn?", "Dollar alamyn ba, almaımyn ba?" degen oılar mazalaıdy. Osyndaı kezde qatty emosıaǵa berilmeý kerek. Qarjygerdiń zańy bar: bári satyp jatqan kezde, siz óz múlkińizdi satpańyz, bári satyp alyp jatqan kezde, siz satyp almańyz. Eki jaǵdaıda da utylyp qalasyz. Sondyqtan da osynyń jaǵdaıyna qaraý kerek. Dollardy bári satyp alýǵa júgirip jatyr ma, siz barmańyz. Bári óziniń úıin, kóligin satyp jatyr ma, siz satpańyz. Qaı jerde bolsyn, kópshilik jaǵdaı oryn alǵanda, ol jerde spekýlásıa, halyqty kishkene aldaý bolady. Óıtkeni árkim ózine paıda kórýge tyrysady. Sondyqtan sabyrlyqpen, salmaqtylyqpen sheshim qabyldaý kerek», - dedi Maqsat Halyq.
Osylaı degen ekonomıs Standard and Poors halyqaralyq kompanıasynyń «Qazaqstannyń nesıelik reıtıńisi turaqty, teńge ekinshi jartyjyldyqta kúsheıip, turaqtalady» degen boljamy týraly oıyn bildirdi.
«Standart and Poors kompanıasy – álemdegi eń úzdik reıtıńtik kompanıalardyń biri. Sonyń ishinde Standart and Poors, Fitch Ratings, Moody's degen úsheýi bar. Jaqynda Fitch Ratings, Moody's-tiń saraptamalyq reıtıńin kútemiz. Biraq Standart and Poors Qazaqstannyń nesıelik reıtıńisin úsh V (VVV) deńgeıinde baǵalaýy turaqty jaǵdaı. Sondyqtan alańdaıtyn eshteńe joq. Erteń Qazaqstan aqyryn-aqyryn ósimge qaraı bet alady degen sóz. Bul jerde bir mańyzdy máseleni aıtqym keledi. Dál osy kompanıa Reseıdiń nesıelik reıtıńisin 3 S (-SSS) dárejege deıin túsirip tastady. Ondaı jaǵdaıda Reseıden ınvestısıa ketedi degen sóz. Búkil ınvestorlar Reseıdiń qundy qaǵazdaryna, oblıgasıalaryna aqsha salǵan ınvestorlar ketedi degen sóz. Osy turǵydan kelgende, Orta Azıa sheńberinde bizdiń reıtıńimiz kósh bastap tur. Bul jaǵyn da taǵy bir múmkindik retinde qaraý kerek. Iaǵnı, Qazaqstannyń ınvestısıalyq, nesıelik reıtıńteri jaqsaryp kele jatyr», - dedi Maqsat Halyq.