Mamandardyń aıtýynsha, bul sonsha qıyn sharýa emes kórinedi.
Qazirgi ata-ananyń kópshiligi balalarynan kóp nárse kútedi. Olarǵa urpaǵynyń tek baqytty jan bolǵany azdyq etedi, oǵan qosa ómirde jetistikke jetken tabysty adam bolǵanyn qalaıdy, ol úshin bala aqyldy jáne maqsatynan aınymaıtyn bolýy kerek.
Biraq ata-ana bul jaǵdaıǵa yqpal ete ala ma, balanyń ata-babasynan asyp týyp, aqyldyraq bolyp ósýine kómektesý múmkin be? Osy oraıda mamandar balanyń ıntellektýaldy damýyna qatysty myna 3 áreketti usynady.
- Balamen birge kóbirek ýaqyt ótkizińiz
Psıhologtardyń pikirinshe, bul jerde de, kóp nárse ómirdiń basqa salasyndaǵydaı, balanyń basty tárbıeshisi – ata-anaǵa baılanysty. Birinshiden, ata-ana balanyń dúnıetanymyna, minez-qulqyna, psıhologıalyq ustanymynyń ornyǵýyna áser etedi.
Ata-analar balasyna ómirlik mańyzy bar «qatelikten sabaq alý» ustanymynyń qalaı qalyptasatynyn ózderiniń úlgisimen kórsete alady. Iaǵnı, óz kemshiligińdi moıyndaǵan kezde jabyrqamaı, janyńdy jemeı, jibergen qatelikti moıyndaýǵa úıretedi.
Qulap qalǵan jerinen qaıta turyp júgirip ketýge bolatynyn kórgen bala árbir sátsizdikti jańa jetistikke qanattandyratyn tramplın dep túsinedi, budan keıin ol alǵa jyljýdan, táýekel etýden jáne jańa nárselerdi úırenýden qoryqpaıtyn bolady.
Sonymen qatar, ata-analar balasymen birge kóp ýaqytyn ótkizý, onymen kóbirek áńgimelesý arqyly da onyń aqyldy bolyp ósýine kómektese alady. Sóıleýdi damytý, balanyń sózdik qoryn tolyqtyrý – munyń bári kóbinese ana men ákeniń balamen qarym-qatynasyna baılanysty. Balańyzben únemi sóılesip, aqyldasyp, onyń aıtqanyn yqylaspen tyńdap, ony qyzyqtyrǵan taqyrypty birge talqylap, aınalasymen tanystyryp, qorshaǵan orta týraly aqparattandyryp otyrsańyz, bul – sizdiń urpaǵyńyzdyń ıntellektýaldy damýyna bergen múmkindigińiz.
- Balańyzdyń dostarymen kóbirek aralasýyna múmkindik berińiz...
Balańyzdyń tek qana oqý úlgerimindegi jetistigine qadala bermeńiz. Árıne, eger ol erte jasynan bastap árip tanyp, esepti shemishkeshe shaǵatyn bolsa, bul onyń mektepte jaqsy oqýyna kómektesedi, biraq bul ıntellekttiń damýyna yqpal etetin jalǵyz nárse emes.
Shyn máninde, balanyń mıynyń jaqsy jetilýine jáne onyń bolashaq ómirdegi tabysyna áleýmettik daǵdylar jaqsy oqý men sanaý qabiletinen kem áser etpeıdi.
Adamdarmen kóbirek qarym-qatynas jasaý qabileti jańa dostar tabýǵa ǵana emes, sonymen qatar qorshaǵan álem týraly kóptegen jańa nárselerdi bile túsýge de kómektesedi. Iaǵnı, bul da aqyldy bolý degendi bildiredi.
Árıne, bul oqýǵa múldem mán bermeý kerek degen sóz emes. Biraq balańyzdy mektepten keıin oqýǵa májbúrleý nemese úı tapsyrmasyn oryndaý úshin birneshe saǵat otyrǵyzyp qoıý onyń ıntellektýaldy damýyna kómektesýdiń jalǵyz joly emes ekenin este saqtańyz.
- Emin-erkin oınatyńyz
Balalar oınaý arqyly da bilim jınaıdy. Iaǵnı, damý úshin bir nársege belsendi qatysý kerek. Bul degen sansyz bilim beretin qosymshalar nemese teleshoýlardy kórý emes, ol arqyly balańyzdyń aqyldy bolyp ketpeıtinin bilesiz. Aqyldy bolý úshin oǵan turaqty túrde emin-erkin oınaı alatyn múmkindik qajet.
Barlyq sezim múshelerin qamtıtyn shyǵarmashylyq, qıalyna erik beretin róldik oıyndardyń kómegi óte zor. Olar balany ártúrli jaǵdaılarda ózin joǵaltpaýǵa jáne ártúrli máselelerdi sheshýge úıretedi. Sondyqtan, siz de balańyzdyń oınaýǵa ýaqytyn qaldyrmaı, oqý tapsyrmasyn shamadan tys úıip-tókpeýińiz kerek.