Osy jyldyń 20 qarashasyna taǵaıyndalǵan kezekten tys prezıdent saılaýyna oraı búgin kandıdattar arasynda ótken televızıalyq pikirsaıys óz máresine jetti, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz Inform.kz-ke silteme jasap.
«Habar» telearnasynyń tikeleı efırinde saǵat 20.00-de bastalyp, 1 saǵat 40 mınýtqa sozylǵan teledebatqa kandıdattardan Qaraqat Ábden, Nurlan Áýesbaev, Jıgýlı Daırabaev, Meıram Qajyken, Saltanat Tursynbekova jáne is basyndaǵy Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaevtyń dál osy kúni Ózbekstannyń Samarqand qalasynda aldyn ala josparlanǵan Túrki memleketteri uıymynyń samıtine baılanysty jumys saparyna oraı senimdi ókili Erlan Qoshanov qatysty.
QR Ortalyq saılaý komısıasymen aldyn ala kelisilgen reglamentke sáıkes, pikirsaıys 4 raýndqa sozyldy. «Saılaýaldy baǵdarlamanyń tanystyrylymy» dep atalǵan birinshi raýndta kandıdattar jáne olardyń senim bildirgen ókilderi saılaýaldy baǵdarlamalarymen tanystyrdy.
Jerebege sáıkes, aldymen sóz tizgini Erlan Qoshanovqa tıip, ol «Aldaǵy jeti jylda Qazaqstan qandaı bolady?» degen saýalǵa Qasym-Jomart Toqaevtyń baǵdarlamasy jaýap beretinin atap ótti.
«Birinshiden – ádiletti qoǵam! Iaǵnı, qoǵamda zań ústemdigi men tártip saltanat qurýy tıis. Ekinshiden – ádiletti ekonomıka! Endigi jerde bılik te, baılyq ta bir qolǵa shoǵyrlanbaıdy. Shetel asqan halyqtyń qazynasy elimizge tolyqtaı qaıtyp oralady. Úshinshiden – ádiletti memleket! Iaǵnı, memleket eshkimniń jeke menshigi emes. Ádiletti, baqýatty, qaýipsiz memleketti bárimiz birge quratyn bolamyz!», - dedi ol.
Sonymen qatar ol memlekettik til – bizdiń boıtumarymyz ekenin basa aıtty.
Kelesi kandıdat Qaraqat Ábden mektepte oqıtyn balalardy ystyq tamaqpen qamtý, oqýshylardyń bos ýaqytynda talanty men qabiletin júzege asyrýǵa jaǵdaı jasaý, mektep baǵdarlamasynda ulttyq qundylyqtar men rýhanı damý baǵyttarynda tálim beretin jańa pán engizý, orfandy aýrýlarmen aýyratyn balalarǵa bólek grant berý, jastardy tegin orta jáne joǵary bilimmen qamtý, shákirtaqyny eńbekaqy júıesine saı eseptep, tóleý máselesin kóterdi.
«Qarıasy joq el jetim. Aq jaýlyqty ájelerimiz ben aqsaqal atalarymyz kóneniń kózi ǵana emes, urpaq úshin mańyzdy ómirlik tájirıbesin jınaǵan qazynalar. Olardy qoldaý arymyzǵa, eldigimizge syn», - degen kandıdat urpaqtardyń alǵysy retinde usynylatyn is-sharalardy atap ótti.
Al Jıgýlı Daırabaev memleketimizdi damytýdyń 3 baǵytyn atady. Birinshi baǵyt – tek bizdiń ultymyzǵa ǵana tán dala demokratıasy prınsıpin ornatý. Ekinshi baǵyt – sana-senimizdi jańartyp, ár azamatty joǵary mádenıettilikke shaqyrý. Úshinshi baǵyt – Qazaqstandy aýyldary damyǵan agroderjavaǵa aınaldyrý.
«Kásipti qolǵa alyp, eldi asyraımyn deıtinderge jol ashyq bolýy kerek. Oǵan qajetti bastapqy kapıtal – sýbsıdıa, nesıe esh kedergisiz berilýi tıis. Azyq-túlik qaýipsizdigin qamtamasyz etip júrgen fermeler salyqtyń barlyq túrlerinen bosatylýy kerek», - dedi ol.
Kandıdat Nurlan Áýesbaev saıası reformalar júrgizip, sybaılas jemqoryqpen kúreske basa mán beretinin atap ótip, elimizdi parlamenttik-prezıdenttik respýblıkaǵa aınaldyrý qajettigin aıtty.
«Sybaılas jemqorlyqpen kúresti kúsheıtý kerek. Jemqorlyq qylmys barynsha uzaq merzimge jazalanýy tıis. Olıgarhıalyq kapıtalızm emes, halyqtyq ekonomıka qurý kerek», - degen kandıdat memlekettiń basty nazarynda adam bolýy tıistigine nazar aýdartty.
Besinshi bolyp sóz alǵan Saltanat Tursynbekova áleýmettik máseleler birinshi kezekte sheshilýi tıistigin kóterdi
«Eń tómengi jalaqy men kúnkóris mólsherin qaıta qaraý, kedeıshilikpen kúres baǵdarlamasyn ázirlep, júzege asyrý qajet. Baspanamen qamtý máselesin de sheshý kerek. Otbasylarǵa ana kapıtalyn berip, barlyq balany járdemaqymen qamtýǵa tıispiz. Eń bastysy, áıelderdiń zeınetke shyǵý jasyn 58 jasqa deıin tómendetýimiz kerek», - dedi kandıdat.
Bul raýndta sońǵy bolyp sóz alǵan Meıram Qajyken árbir Qazaqstan azamatyna teńdeı múmkindik berý qajettigin aıta kele jastarǵa erekshe úmit artatynyn bildirdi. Joǵary bilim berý salasy jańǵyrtylyp, jastarǵa tegin bilim alýǵa múmkindik beriletinin atap ótti.
«Óńirlerdi memlekettik basqarý júıesi damıtyn bolady. Ákimderdiń derbes sheshim qabyldaý múmkindigi keńeıedi. Qýatty óńirler – qýatty respýblıka. Halyq barlyq ákimdi ózi saılaıdy. Bul azamattardyń jergilikti bıliktiń halyq aldyndaǵy sheshim qabyldaý jáne esep berý deńgeıin arttyratyn bolady», - dedi ol.
«Pikirsaıys sesıasy» dep atalǵan kelesi kezeńde televızıalyq pikirsaıysqa qatysýshylar ózi tańdaǵan 2 oponentke saýal qoıyp, tushshymdy jaýap aldy. Reglamentke sáıkes, qatysýshy suraǵyn 30 sekýnd ishinde qoıyp, oponenti 2 mınýttyń ishinde jaýap berýge tyrysty.
Al «saılaýshylardyń suraqtary» dep atalǵan úshinshi kezeńde kez kelgen azamatqa kandıdatqa suraq qoıý múmkindigi berildi. Aıta keterligi, Telearna el azamattaryna 10 qarashaǵa deıin «KANDIDATTAN SURA!» degen aıdarmen kez kelgen kandıdatqa beıne formatta saýal joldaý múmkindigin usynǵan bolatyn.
Tórtinshi raýnd «Saılaýshylarǵa úndeý» dep ataldy. Onyń barysynda teledebatqa qatysshylar saılaýshylarǵa úndeý joldaý múmkindigine ıe boldy.
Esterińizge sala keteıik, 2022 jyldyń 20 qarashasynda kezekten tys prezıdent saılaýy ótedi.