«QR Konstıtýsıasyna ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» Qazaqstan Respýblıkasynyń zańy

Qazaqstan Respýblıkasy Ortalyq referendým komısıasynyń habary

2022 jylǵy 5 maýsymdaǵy respýblıkalyq referendýmda daýys berý qorytyndylary týraly

«Respýblıkalyq referendým týraly» Qazaqstan Respýblıkasy Konstıtýsıalyq Zańynyń 31 jáne 33-baptaryna sáıkes jáne oblystardyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń jáne astananyń aýmaqtyq referendým komısıalarynyń usynǵan hattamalary negizinde Qazaqstan Respýblıkasynyń Ortalyq referendým komısıasy daýys berý nátıjeleri týraly habarlaıdy:

- referendýmǵa qatysý quqyǵy bar Qazaqstan Respýblıkasy azamattarynyń jalpy sany – 11 734 642;

- daýys berýge qatysqan azamattardyń sany – 7 985 769 nemese 68,05 paıyz;

- referendýmǵa qoıylǵan máseleniń oń sheshimin jaqtap daýys bergen azamattardyń sany – 6 163 516 nemese daýys berýge qatysqandardyń 77,18 paıyzy;

- referendýmǵa qoıylǵan máseleniń teris sheshimin jaqtap daýys bergen azamattardyń sany – 1 490 470;

- jaramsyz dep tanylǵan búletenderdiń sany – 205 924;

- 17 oblysta, respýblıkalyq mańyzy bar qalalarda jáne astanada daýys berýge qatysqan azamattar máseleniń oń sheshimin jaqtap daýys berdi.

«2022 jylǵy 6 mamyrda buqaralyq aqparat quraldarynda jarıalanǵan «Qazaqstan Respýblıkasynyń Konstıtýsıasyna ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» Qazaqstan Respýblıkasy Zańynyń jobasynda baıandalǵan Qazaqstan Respýblıkasynyń Konstıtýsıasyna ózgerister men tolyqtyrýlardy qabyldaısyz ba?» máselesi boıynsha referendým ótti, óıtkeni referendýmǵa qatysý quqyǵy bar azamattardyń jartysynan kóbi daýys berýge qatysty.

2022 jylǵy 5 maýsymda respýblıkalyq referendýmǵa shyǵarylǵan «Qazaqstan Respýblıkasynyń Konstıtýsıasyna ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» Qazaqstan Respýblıkasynyń zańy qabyldandy dep esepteledi, óıtkeni oblystardyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń jáne astananyń keminde úshten ekisinde daýys berýge qatysqan azamattardyń jartysynan astamy oń sheshimdi jaqtap daýys berdi.

Qazaqstan Respýblıkasynyń Ortalyq referendým komısıasy

«Qazaqstan Respýblıkasynyń Konstıtýsıasyna ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» Qazaqstan Respýblıkasynyń zańy

1-bap. 1995 jylǵy 30 tamyzda respýblıkalyq referendýmda qabyldanǵan Qazaqstan Respýblıkasynyń Konstıtýsıasyna mynadaı ózgerister men tolyqtyrýlar engizilsin:

4-baptyń 1-tarmaǵyndaǵy «Keńesiniń» degen sóz «Sotynyń» degen sózben aýystyrylsyn.

6-baptyń 3-tarmaǵy mynadaı redaksıada jazylsyn:

«3. Jer jáne onyń qoınaýy, sý kózderi, ósimdikter men janýar­lar dúnıesi, basqa da tabıǵı resýrstar halyqqa tıesili. Halyq atynan menshik quqyǵyn memleket júzege asyrady. Jer, sondaı-aq zańda belgilengen negizderde, sharttar men shekterde jeke menshikte de bolýy múmkin».

15-baptyń 2-tarmaǵy mynadaı redaksıada jazylsyn:

«2. Eshkimniń óz betinshe adam ómirin qıýǵa haqysy joq. Ólim jazasyna tyıym salynady».

23-baptyń 2-tarmaǵy mynadaı redaksıada jazylsyn:

«2. Respýblıka Konstıtýsıalyq Sotynyń, Joǵarǵy Sotynyń jáne ózge de sottarynyń tóraǵalary men sýdıalary, Ortalyq saılaý komısıasynyń, Joǵary aýdıtorlyq palatasynyń tóraǵalary men músheleri, áskerı qyzmetshiler, ulttyq qaýipsizdik organdarynyń, quqyq qorǵaý organdarynyń qyzmetkerleri saıası partıalarda, kásiptik odaqtarda bolmaýǵa, qandaı da bir saıası partıany qoldap sóılemeýi tıis».

24-baptyń 1-tarmaǵy mynadaı redaksıada jazylsyn:

«1. Árkimniń eńbek etý bostandyǵyna, qyzmet pen kásip túrin erkin tańdaýyna quqyǵy bar. Eriksiz eńbekke qylmystyq nemese ákimshilik quqyq buzýshylyq jasaýǵa kináli dep taný týraly sot aktisiniń negizinde ne tótenshe jaǵdaıda nemese soǵys jaǵdaıynda ǵana jol beriledi».

42-bapta:

1) 2-tarmaq mynadaı redaksıada jazylsyn:

«2. Ant berý qańtardyń ekinshi sársenbisinde saltanatty jaǵdaıda Parlament depýtattarynyń, Konstıtýsıalyq Sot, Joǵarǵy Sot sýdıalarynyń, sondaı-aq Respýblıkanyń eks-Prezıdentteriniń qatysýymen ótkiziledi. Konstıtýsıanyń 48-babynda kózdelgen jaǵdaıda Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń ókilettigin ózine qabyldaǵan adam Respýblıka Prezıdentiniń ókilettigin qabyldaǵan kúninen bastap bir aı ishinde ant beredi»;

2) 5-tarmaqtyń ekinshi bóligi alyp tastalsyn.

43-bap mynadaı mazmundaǵy 3 jáne 4-tarmaq­tarmen tolyqtyrylsyn:

«3. Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti óz ókilettikterin júzege asyrý kezeńinde saıası partıa­da bolmaýy tıis.

Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń jaqyn týystary memlekettik saıası qyzmetshilerdiń, kvazı­memlekettik sektor sýbektileri basshyla­ry­nyń qyzmetterin atqarýǵa haqysy joq».

44-bapta:

1) 2) tarmaqshadaǵy «Parlament Senaty» degen sózder «Parlament» degen sózben aýystyrylsyn;

2) 3) tarmaqshadaǵy «oblystar, respýblıkalyq mańyzy bar qalalar men astana ákimderi aktileriniń kúshin joıady ne qoldanylýyn tolyq nemese ishinara toqtata turady» degen sózder alyp tastalsyn;

3) 4) tarmaqsha mynadaı redaksıada jazylsyn:

«4) Parlament Senatynyń kelisimimen Qazaq­stan Respýblıkasy Konstıtýsıalyq Sotynyń Tóraǵasyn, Ulttyq Bankiniń Tóraǵasyn, Joǵary Sot Keńesiniń Tóraǵasyn, Bas Prokýroryn jáne Ult­tyq qaýipsizdik komıtetiniń Tóraǵasyn qyz­met­ke taǵaıyndaıdy; olardy qyzmetten bosatady»;

4) 7) tarmaqshadaǵy «Respýblıkalyq búdjettiń atqarylýyn baqylaý jónindegi esep komıtetiniń» degen sózder «Joǵary aýdıtorlyq palatanyń» degen sózdermen aýystyrylsyn;

5) 10-1) tarmaqshadaǵy «Keńeske» degen sóz «Sotqa» degen sózben aýystyrylsyn;

6) 19) tarmaqshadaǵy «Hatshysyn» degen sóz «keńesshisin» degen sózben aýystyrylsyn.

46-baptyń 4-tarmaǵy alyp tastalsyn.

47-bapta:

1) 1-tarmaqtaǵy «Keńes» degen sóz «Sot» degen sózben aýystyrylsyn;

2) 2-tarmaqtaǵy «Keńestiń» degen sóz «Sottyń» degen sózben aýystyrylsyn.

50-bapta:

1) 2-tarmaqtyń ekinshi sóılemi mynadaı redaksıada jazylsyn:

«Senattyń on depýtatyn, onyń ishinde beseýin Qazaqstan halqy Assambleıasynyń usynysy boıynsha Respýblıka Prezıdenti taǵaıyndaıdy».

2) 3-tarmaq mynadaı redaksıada jazylsyn:

«3. Májilis Konstıtýsıalyq zańda belgilengen tár­­tippen aralas saılaý júıesi boıynsha: birtutas jal­­py­ulttyq saılaý okrýginiń aýmaǵy boıynsha pro­por­­sıonaldy ókildik etý júıesi boıynsha, sondaı-aq bir mandattyq aýmaqtyq saılaý okrýgteri boıynsha saılanatyn toqsan segiz depýtattan turady».

51-baptyń 1-tarmaǵy mynadaı redaksıada jazylsyn:

«1. Májilistiń depýtattaryn saılaý jalpyǵa birdeı, teń jáne tóte saılaý quqyǵy negizinde jasyryn daýys berý arqyly júzege asyrylady. Májilis depýtattarynyń kezekti saılaýy Par­lamenttiń jumys istep turǵan saılanymy óki­let­tiginiń merzimi aıaqtalardan keminde eki aı buryn ótkiziledi».

52-baptyń 5-tarmaǵynyń úshinshi bóligi mynadaı redaksıada jazylsyn:

«Parlament Májilisiniń depýtaty:

1) depýtat konstıtýsıalyq zańǵa sáıkes partıa­lyq tizim negizinde ózin saılaǵan saıası partıadan shyqqan nemese shyǵarylǵan;

2) Konstıtýsıalyq zańǵa sáıkes, partıalyq tizim negizinde depýtatty saılaǵan saıası partıa qyzmetin toqtatqan;

3) bir mandattyq aýmaqtyq saılaý okrýgi boıynsha saılanǵan depýtatty konstıtýsıalyq zańda aıqyndalatyn tártippen saılaýshylar keri shaqyryp alǵan kezde óz mandatynan aıyrylady».

53-bapta:

1) mynadaı mazmundaǵy 1-1) jáne 1-2) tarmaqshalarmen tolyqtyrylsyn:

«1-1) konstıtýsıalyq zańdardy qabyldaı­dy;

1-2) Respýblıka Prezıdentiniń qarsylyǵyn týǵyzǵan konstıtýsıalyq zańdar nemese kons­tı­týsıalyq zańnyń baptary boıynsha qar­sy­lyqtar jiberilgen kúnnen bastap bir aı merzim­de qaıtalap talqylaý men daýysqa salýdy júr­gizedi. Bul merzimniń saqtalmaýy Prezıdent qar­­sy­lyqtarynyń qabyldanǵanyn bildiredi. Eger Parlament árbir Palata depýtattarynyń jal­­py sanynyń tórtten úshiniń kópshilik daýsy­men Prezıdenttiń qarsylyqtaryn eńserse, Pre­zıdent bir aı ishinde konstıtýsıalyq zańǵa qol qoıady. Eger Prezıdenttiń qarsylyqtary eńserilmese, konstıtýsıalyq zań qabyldanbady nemese Prezıdent usynǵan redaksıada qabyldandy dep esepteledi;»;

2) 2) tarmaqshadaǵy «Respýblıkalyq búdjettiń atqarylýyn baqylaý jónindegi esep komıtetiniń» degen sózder «Joǵary aýdıtorlyq palatanyń» degen sózdermen aýystyrylsyn;

3) 6) tarmaqshadaǵy «Keńestiń» degen sóz «Sottyń» degen sózben aýystyrylsyn.

54-bapta:

1) 1-tarmaqtyń birinshi abzasy mynadaı redaksıada jazylsyn:

«1. Parlament Palatalardyń bólek otyrysynda máselelerdi áýeli – Májiliste, al sodan keıin Senatta óz kezegimen qaraý arqyly zańdar qabyldaıdy, onyń ishinde».

2) 2-tarmaqtyń 2) tarmaqshasy mynadaı redaksıada jazylsyn:

«2) Respýblıka Prezıdentiniń qarsylyǵyn týǵyzǵan zańdar nemese zańnyń baptary boıynsha qarsylyqtar jiberilgen kúnnen bastap bir aı merzimde qaıtalap talqylaý men daýysqa salýdy júrgizedi. Bul merzimniń saqtalmaýy Prezıdent qarsylyqtarynyń qabyldanǵanyn bildiredi. Eger Májilis pen Senat árbir Palata depýtattarynyń jalpy sanynyń úshten ekisiniń kópshilik daýsymen Prezıdenttiń qarsylyqtaryn eńserse, Prezıdent bir aı ishinde zańǵa qol qoıady. Eger Prezıdenttiń qarsylyǵyn eń bolmasa Palatalardyń biri eńsermese, zań qabyldanbady nemese Prezıdent usynǵan redaksıada qabyldandy dep esepteledi».

55-bapta:

1) 2) tarmaqsha mynadaı redaksıada jazylsyn:

«2) Respýblıka Prezıdentiniń Respýblıka Konstıtýsıalyq Sotynyń Tóraǵasyn, Ulttyq Ban­kiniń Tóraǵasyn, Joǵary Sot Keńesiniń Tóraǵasyn, Bas Prokýroryn, Ulttyq qaýipsizdik komıtetiniń Tóraǵasyn taǵaıyndaýyna kelisim berý»;

2) 3) tarmaqsha «sýdıalaryn» degen sózden keıin «, Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy Adam quqyqtary jónindegi ýákildi» degen sózdermen tolyqtyrylsyn.

56-baptyń 1-tarmaǵynda:

1) 1) tarmaqshadaǵy «jáne osy jobalardy qaraý» degen sózder alyp tastalsyn;

2) mynadaı mazmundaǵy 3-1) tarmaqshamen tolyqtyrylsyn:

«3-1) Joǵary aýdıtorlyq palata Tóraǵasynyń esebin jylyna eki ret tyńdaý;».

57-baptyń 1) tarmaqshasy mynadaı redaksıada jazylsyn:

«1) Konstıtýsıalyq Sottyń úsh sýdıasyn qyzmetke taǵaıyndaıdy; Ortalyq saılaý komıs­sıasynyń eki múshesin, Joǵary aýdıtorlyq palatanyń úsh múshesin bes jyl merzimge qyzmetke taǵaıyndaıdy;».

58-baptyń 3-tarmaǵynyń 7) tarmaqshasy mynadaı redaksıada jazylsyn:

«7) Palatalarǵa Konstıtýsıalyq Sottyń sýdıalary, Ortalyq saılaý komısıasynyń, Joǵary aýdıtorlyq palatanyń músheleri qyzmetine taǵaıyn­daý úshin kandıdatýralar usynady;».

61-bapta:

1) 2-tarmaq mynadaı mazmundaǵy ekinshi bólik­pen tolyqtyrylsyn:

«Halyqtyń ómiri men densaýlyǵyna, konstıtý­sıalyq qurylysqa, qoǵamdyq tártipti qorǵaýǵa, eldiń ekonomıkalyq qaýipsizdigine qater tóndiretin jaǵdaılarǵa jedel den qoıý maqsatynda Respýblıka Úkimetiniń zań shyǵarý bastamasy tártibimen engizilgen zań jobalary Palatalardyń birlesken otyrysynda Parlamenttiń dereý qaraýyna jatady.»;

2) 3-tarmaq mynadaı mazmundaǵy úshinshi bólikpen tolyqtyrylsyn:

«Osy baptyń 2-tarmaǵynyń ekinshi bóliginde kózdelgen zań jobalary Parlamentke engizilgen jaǵ­daıda, Respýblıka Úkimeti osy tarmaqtyń birinshi bóliginde kórsetilgen máseleler boıynsha zań kúshi bar ýaqytsha normatıvtik quqyqtyq aktiler qabyldaýǵa óziniń jaýapkershiligimen haqyly, olar Parlament qabyldaǵan zańdar kúshi­ne engenge deıin nemese Parlament zańdardy qabyl­damaǵanǵa deıin qoldanysta bolady.»;

3) 4 jáne 5-tarmaqtar mynadaı redaksıada jazylsyn:

«4. Májilis depýtattary jalpy sanynyń kópshi­lik daýsymen qabyldanǵan zań Senatqa beriledi, ol onda alpys kúnnen asyrylmaı qaralady.

Májilis zań jobasyn depýtattardyń jalpy sanynyń kópshilik daýsymen tutastaı qabyldamaýǵa haqyly. Bas tartylǵan zań jobasy qabyldanbady dep esepteledi jáne bastamashyǵa qaıtarylady.

Senat depýtattary jalpy sanynyń kópshilik daýsymen maquldanǵan zań on kúnniń ishinde Prezıdenttiń qol qoıýyna beriledi. Eger Senat zańdy tutastaı nemese onyń jekelegen baptaryn maquldamasa, onda zań Májiliske qaıtarylady. Bul rette Senat Májiliske zańnyń jekelegen baptarynyń redaksıasyn usynýǵa quqyly.

Eger Senat alpys kúnniń ishinde tıisti sheshim qabyldamaǵan jaǵdaıda, zań Prezıdenttiń qol qoıýyna beriledi.

Eger Májilis zańnyń jekelegen baptarynyń Senat usynǵan redaksıasyna depýtattardyń jalpy sanynyń kópshilik daýsymen kelisse, Májilis zańdy jańa redaksıada qabyldaǵan jáne Senat maquldaǵan bolyp esepteledi jáne on kúnniń ishinde Prezıdenttiń qol qoıýyna beriledi.

Eger Májilis zańnyń jekelegen baptarynyń Senat usynǵan redaksıasyna sol kópshilik daýys­pen qarsylyq bildirse, sondaı-aq eger Senat zań­dy tutastaı maquldamaǵan jaǵdaıda, Palatalar ara­syndaǵy kelispeýshilikter kelisý rásimderi arqyly sheshiledi.

Zańnyń kelisý komısıasy tujyrymdaǵan redak­sıasy osy baptyń 4-tarmaǵynda belgilen­gen tártippen Májilistiń jáne Senattyń qaraýyna jatady.

Májilis kelisý komısıasy usynǵan redaksıa­daǵy zańdy Palata depýtattary jalpy sanynyń kópshilik daýsymen qabyldamaǵan jaǵdaılarda, Májilis buryn qabyldanǵan redaksıadaǵy zań bo­ıyn­­sha qaıtadan daýysqa salýdy júrgizedi.

Eger qaıtadan daýysqa salý kezinde Májilis Palata depýtattary jalpy sanynyń úshten ekisiniń kópshilik daýsymen buryn qabyldanǵan sheshimdi bekitse, zań on kúnniń ishinde Prezıdenttiń qol qoıýyna beriledi.

Eger zań Májilis depýtattarynyń kórsetilgen kópshilik daýsyn almasa, zań qabyldanbady dep esepteledi jáne bastamashyǵa qaıtarylady.»;

4) 5-1-tarmaq alyp tastalsyn.

62-bapta:

1) 5-tarmaq mynadaı redaksıada jazylsyn:

«5. Eger Konstıtýsıada ózgeshe kózdelmese, Pa­latalar depýtattarynyń jalpy sanynyń kópshi­lik daýsymen zańdardy Májilis qabyldaıdy, Senat maquldaıdy.

Eger Konstıtýsıada ózgeshe kózdelmese, Par­la­menttiń jáne onyń Palatalarynyń qaýlyla­ry Palata depýtattary jalpy sanynyń kópshilik daý­sy­­men qabyldanady»;

2) 6-tarmaq «boıynsha» degen sózden keıin «kons­tıtýsıalyq zańdardyń jobalary boıynsha» degen sózdermen tolyqtyrylsyn.

VI bólimniń taqyrybyndaǵy «Keńes» degen sóz «Sot» degen sózben aýystyrylsyn.

71-bap mynadaı redaksıada jazylsyn:

«71-bap:

Qazaqstan Respýblıkasynyń Konstıtýsıalyq Soty Tóraǵany qosa alǵanda, on bir sýdıadan tura­dy, olardyń ókilettigi alty jylǵa sozylady.

Bir adam Konstıtýsıalyq Sottyń sýdıasy bolyp qatarynan eki retten artyq taǵaıyndala almaıdy.

Konstıtýsıalyq Sottyń Tóraǵasyn Parla­ment Senatynyń kelisimimen Respýblıkanyń Prezıdenti taǵaıyndaıdy.

Konstıtýsıalyq Sottyń tórt sýdıasyn – Respýblıka Prezıdenti, Konstıtýsıalyq Sottyń úsh-úsh sýdıasyn tıisinshe Senat pen Májilis taǵaıyndaıdy.

Respýblıka Prezıdenti Konstıtýsıalyq Sot Tóraǵasynyń usynýymen Konstıtýsıalyq Sot Tóraǵasynyń orynbasaryn Konstıtýsıalyq Sot sýdıalarynyń arasynan taǵaıyndaıdy.

Konstıtýsıalyq Sottyń sýdıasy qyzmeti depýtattyq mandatpen, oqytýshylyq, ǵylymı nemese ózge shyǵarmashylyq qyzmetten basqa, ózge de aqy tólenetin qyzmetterdi atqarýmen, kásipkerlik qyzmetti júzege asyrýmen, komersıalyq uıymnyń basshy organynyń nemese baıqaýshy keńesiniń quramyna kirýmen syıyspaıdy.

Konstıtýsıalyq Sottyń sýdıalaryn ózde­riniń ókilettigi merzimi ishinde tutqynǵa alýǵa, kúshtep ákelýge, oǵan sot tártibimen belgilenetin ákimshilik jazalaý sharalaryn qoldanýǵa, qylmys ústinde ustalǵan nemese aýyr qylmystar jasaǵan retterdi qospaǵanda, Parlamenttiń kelisiminsiz qylmystyq jaýapqa tartýǵa bolmaıdy.

Konstıtýsıalyq Sottyń uıymdastyrylýy men qyzmeti konstıtýsıalyq zańmen retteledi».

72-bapta:

1) 1 jáne 2-tarmaqtardaǵy «Keńes» degen sóz «Sot» degen sózben aýystyrylsyn;

2) mynadaı mazmundaǵy 3, 4 jáne 5-tarmaqtar­men tolyqtyrylsyn:

«3. Konstıtýsıalyq Sot azamattardyń Konstı­týsıada bekitilgen quqyqtary men bostandyqtaryn tikeleı qozǵaıtyn Qazaqstan Respýblıkasynyń normatıvtik quqyqtyq aktileriniń Respýblıka Konstıtýsıasyna sáıkestigin olardyń ótinishteri boıynsha qaraıdy.

Azamattardyń Konstıtýsıalyq Sotqa júginý tártibi men sharttary konstıtýsıalyq zańda aıqyn­dalady.

Konstıtýsıalyq Sot osy baptyń 1-tar­ma­ǵynyń 3) jáne 4) tarmaqshalarynda kórsetilgen máselelerdi, sondaı-aq Qazaqstan Respýblıkasynyń normatıvtik quqyqtyq aktileriniń Respýblıka Konstıtýsıasyna sáıkestigin Respýblıka Bas Pro­ký­rorynyń ótinishteri boıynsha qaraıdy.

Konstıtýsıalyq Sot Konstıtýsıada beki­til­gen adamnyń jáne azamattyń quqyqtary men bostandyqtaryn qozǵaıtyn normatıvtik quqyq­tyq aktilerdiń Respýblıka Konstıtýsıasyna sáıkestigin Adam quqyqtary jónindegi ýákildiń ótinishi boıynsha qaraıdy».

73-bapta:

1) 1 jáne 2-tarmaqtardaǵy «Keńeske» degen sóz «Sotqa» degen sózben aýystyrylsyn;

2) 3-tarmaq mynadaı redaksıada jazylsyn:

«3. Konstıtýsıalyq Sot óz sheshimin konstıtý­sıalyq zańda belgilengen merzimderde shyǵarady».

74-bapta:

1) 2-tarmaq mynadaı redaksıada jazylsyn:

«2. Konstıtýsıalyq Sot sheshim qabyldaǵan kúnnen nemese ol belgilegen kúnnen bastap kons­tıtýsıalyq emes dep tanylǵan, onyń ishinde adamnyń jáne azamattyń Konstıtýsıada baıandy etilgen quqyqtary men bostandyqtaryna nuqsan keltiredi dep tanylǵan zańdar men ózge de quqyqtyq aktilerdiń, olardyń jekelegen erejeleriniń kúshi joıylady jáne qoldanylýǵa jatpaıdy».

2) 3-tarmaqtaǵy «Keńestiń» degen sóz «Sottyń» degen sózben aýystyrylsyn:

VII bólimniń taqyryby mynadaı redaksıa­da jazylsyn:

«VII bólim

Sottar jáne sot tóreligi. Prokýratýra. Adam quqyqtary jónindegi ýákil».

78-baptaǵy «Keńeske» degen sóz «Sotqa» degen sózben aýystyrylsyn.

82-baptyń 4 jáne 5-tarmaqtary mynadaı redaksıada jazylsyn:

«4. Joǵary Sot Keńesiniń Tóraǵasyn Respýb­lıka Prezıdenti Parlament Senatynyń kelisimi­men taǵa­­ıyn­daıdy.

Joǵary Sot Keńesiniń mártebesi, quramyn qalyptastyrý tártibi jáne jumysyn uıymdastyrý zańda aıqyndalady».

83-baptyń 4-tarmaǵyndaǵy «zańmen» degen sózder «Konstıtýsıalyq zańda» degen sózdermen aýystyrylsyn.

Mynadaı mazmundaǵy 83-1-bappen tolyqty­rylsyn:

«83-1-bap:

Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy Adam quqyq­tary jónindegi ýákil adam men azamattyń buzylǵan quqyqtary men bostandyqtaryn qalpyna keltirýge járdemdesedi, adam men azamattyń quqyqtary men bostandyqtaryn ilgeriletýge yqpal etedi.

Adam quqyqtary jónindegi ýákil óz ókilet­tikterin júzege asyrý kezinde táýelsiz bolady jáne memlekettik organdar men laýazymdy adamdarǵa esep bermeıdi.

Qylmys ornynda ustap alynǵan nemese aýyr qylmystar jasaǵan jaǵdaılardan basqa kezde, Adam quqyqtary jónindegi ýákildi óz ókilettiginiń merzimi ishinde tutqynǵa alýǵa, kúshtep ákelýge, oǵan sot tártibimen belgilenetin ákimshilik jazalaý sharalaryn qoldanýǵa, Senattyń kelisiminsiz qylmystyq jaýaptylyqqa tartýǵa bolmaıdy.

Adam quqyqtary jónindegi ýákildiń quqyq­tyq jaǵdaıy jáne qyzmetin uıymdastyrý konstıtýsıalyq zańda aıqyndalady».

87-bapta:

1) 4-tarmaq mynadaı redaksıada jazylsyn:

«4. Oblystardyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń jáne astananyń ákimderin tıisinshe oblystyń aýmaǵynda ornalasqan máslıhattar depýtattarynyń nemese respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń jáne astananyń máslıhattary depýtattarynyń kelisimimen Respýblıka Prezı­denti qyzmetke taǵaıyndaıdy.

Respýblıka Prezıdenti daýys berý júrgiziletin keminde eki kandıdatýrany usynady. Daýys berýge qatysqan máslıhat depýtattarynyń kóp daýysyn alǵan kandıdat olardyń kelisimin aldy dep esepteledi.

Ózge ákimshilik-aýmaqtyq birlikterdiń ákim­deri zańda aıqyndalatyn tártippen qyzmetke taǵaıyndalady nemese saılanady, sondaı-aq qyz­metinen bosatylady. Respýblıka Prezıdenti óziniń uıǵarýy boıynsha oblystardyń, respýb­lıkalyq mańyzy bar qalalardyń jáne astananyń ákimderin qyzmetinen bosatýǵa quqyly».

2) 5-tarmaqtyń ekinshi sóılemi mynadaı redaksıada jazylsyn:

«Bul jaǵdaıda máslıhat óz depýtattarynyń jalpy sanynyń kópshilik daýsymen ákimge senim­sizdik bildirýge jáne ony qyzmetinen bosatý jóninde oblystardyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń jáne astananyń ákimderine qatys­ty tıisinshe Respýblıka Prezıdentiniń ne ózge de ákimshilik-aýmaqtyq birlikterdiń ákimderine qatysty joǵary turǵan ákimniń aldyna másele qoıýǵa quqyly».

88-baptyń 4-tarmaǵyndaǵy «Prezıdenti» degen sóz alyp tastalsyn.

91-bapta:

1) 2-tarmaq mynadaı redaksıada jazylsyn:

«2. Konstıtýsıada belgilengen memleket­tiń táýel­­sizdigi, Respýblıkanyń birtutastyǵy men aý­­maq­­tyq tutastyǵy, ony basqarý nysany, Res­­pýb­lı­ka qyzmetiniń túbegeıli prınsıpteri ózger­meıdi»;

2) 3-tarmaqtaǵy «Keńestiń» degen sóz «Sottyń» degen sózben aýystyrylsyn.

Mynadaı mazmundaǵy 99-bappen tolyqty­rylsyn:

«99-bap:

Konstıtýsıalyq Sot jáne Joǵary aý­dı­tor­lyq palata qurylǵanǵa deıin Kons­tı­týsıa­lyq Keńestiń jáne Respýblıkalyq búd­jettiń at­qarylýyn baqylaý jónindegi esep komıtetiniń tóraǵalary men músheleri óz ókilet­tikterin saq­taıdy.

Konstıtýsıalyq Sot qurylǵanǵa deıin Kons­tıtýsıanyń 72-babynyń 1 jáne 2-tarmaqtarynda kózdelgen Konstı­týsıalyq Sottyń fýnksıalaryn Konstıtýsıalyq Keńes júzege asyrady.

Konstıtýsıalyq Keńestiń normatıvtik qaý­lylary Konstıtýsıaǵa qaıshy kelmeıtin bóli­ginde olardy Konstıtýsıalyq Sot qaıta qara­ǵanǵa deıin qoldanylady.

Qazaqstan Respýblıkasy Konstıtýsıasynyń Parlament Palatalaryn qalyptastyrý týraly erejeleri segizinshi saılanǵan Parlament Má­­­ji­lisi depýtattarynyń saılaýynan bastap qolda­nylady».

2-bap.

Qazaqstan Respýblıkasy Konstıtýsıa­synyń konstıtýsıalyq zańdardy jáne zańdar­dy qabyldaý tártibin, sondaı-aq Konstıtýsıa­lyq Sottyń qyz­metin aıqyndaıtyn erejeleri 2023 jylǵy 1 qań­tardan bastap qoldanysqa en­giziledi.

2023 jyldyń 1 qańtaryna Májilis maquldaǵan jáne Parlamenttiń qaraýyndaǵy zań jobalary zańdar bolyp esepteledi jáne Qazaqstan Respýb­lıkasy Konstıtýsıasynyń 61-babynda belgilengen tártippen qaralady.

Qazaqstan Respýblıkasy Konstıtýsıasynyń laýazymdy adamdarǵa ókilettikter berýdiń jańa tártibin belgileıtin normalary, eger Qazaqstan Respýblıkasynyń Konstıtýsıasynda ózgeshe kózdelmese, osy laýazymdy adamdardyń ókilettik merziminiń ótýine nemese ókilettiginiń toqtatylýyna qaraı qoldanysqa engiziledi.

Joǵarǵy aýdıtorlyq palatanyń quramy qalyptastyrylǵanǵa deıin Respýblıkalyq búdjet­tiń atqarylýyn baqylaý jónindegi esep komıteti Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda kóz­delgen fýnksıalar men ókilettikterdi júzege asyrýdy jalǵastyrady.

3-bap. Osy Zań referendýmnyń qorytyndylary týraly habarlama resmı jarıalanǵan kúninen bas­tap, osy Zańnyń 2-babynyń erejeleri eskerile otyryp, qoldanysqa engiziledi.