Kompúter aldynda uzaq otyrǵan soń kóz sharshaıtyny belgili. 29 jastaǵy Amanda Han buǵan mán bermegen, nátıjesinde oǵan qaýipti dıagnoz qoıylǵan, - dep habarlaıdy Aqshamnews.kz tilshisi.
Birneshe jyl boıy Amanda keıde qoly men aıaǵynyń jansyzdanatynyn, este saqtaý qabiletiniń nasharlaǵanyn baıqasa da, oǵan mán bermegen. Biraq kózindegi qatty aýyrsyný ony alańdatty. Tómenge nemese jan-jaǵyna qaraǵan saıyn kózinde shanshý paıda boldy.
"Alǵashynda muny jumystan kórdim. Marketıń salasynda isteımin, kúni boıy kompúterge qarap otyramyn", – deıdi ol.
Kóp uzamaı kórýi nasharlap, túster durys kórinbeı bastady. Amanda oftalmologqa baryp, MRT jasatty. Dárigerler oǵan "enjar skleroz" dıagnozyn qoıdy.
Aýrý týraly
Enjar skleroz - mıdy, julyndy jáne kórý júıkesin zaqymdaıtyn sozylmaly aýtoımmýn dert. Ony tolyq emdeıtin ádis joq, biraq durys terapıa asqynýdy azaıtyp, ómir sapasyn jaqsarta alady.
Ómirin ózgertken dıagnoz
Basynda Amanda bul dıagnozǵa sene almady. Onyń anasy da dál osy dertpen aýyrady. Dıagnozdy rastaý úshin ol birneshe dárigerge qaraldy.
Qazir bul oqıǵadan jeti jyl ótti. Amanda aýrýymen ómir súrýdi úırengenin aıtady.
"Qıyn kúnder bolady, biraq men ózime qýanysh syılaıtyn nárselerge nazar aýdaramyn: belsendi bolamyn, adamdarmen sóılesemin, tájirıbemdi bólisemin".
Ol ómir saltyn da ózgertti: kún saıyn jaıaý júredi, durys tamaqtanady, uıqysyn rettedi. Qazir Amanda áleýmettik jelilerde óziniń oqıǵasyn aıtyp, basqa adamdarǵa motıvasıa beredi.
Kóz sharshamaý úshin ne isteý kerek?
1. 20-20-20 erejesi
Ár 20 mınýt saıyn 20 sekýndqa 6 metr qashyqqa qara. Bul kóz bulshyqetterin bosańsytady.
2. Kózdi aınaldyrý jattyǵýy
-
Kózińdi saǵat tilimen 5 ret aınaldyr.
-
Keıin saǵat tiline qarsy 5 ret aınaldyr.
3. Alaqanmen jabý (Palmıng)
-
Qolyńdy jylytyp, kózińdi alaqanyńmen jaýyp, 1-2 mınýt qarańǵyda otyr.
4. Kózdi bir núkteden alysqa áketý
-
Terezeden syrtqa qarap, alystaǵy zatqa 3-5 sekýnd qara.
-
Sosyn jaqyn zatqa 3-5 sekýnd qara. 5-10 ret qaıtala.
5. Kózdi jıi jypylyqtatý
Monıtorǵa qaraǵanda jypylyqtaýdy umytyp ketemiz. Ádeıilep jıi jypylyqta kózdiń qurǵaýyn azaıtady.
6. Úzilis jasaý
Kózge eń jaqsy jattyǵý – ár saǵat saıyn 5 mınýtqa monıtordan múlde qaramaı demalý.