Sanaq Almaty qalasy turǵyndarynyń naqty sanyn kórsetetinin túsiný qajet.
1 qyrkúıekte Qazaqstan Respýblıkasynyń úshinshi kezekti Ulttyq halyq sanaǵy bastaldy. Sanaqtan alǵash ret ony onlaın rejımde ótýge bolady. Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti janyndaǵy Qoǵamdyq senim jónindegi Ulttyq keńestiń múshesi, Almaty qalasynyń Qoǵamdyq keńesiniń múshesi Marat Shıbutovtyń aıtýynsha, halyq sanaǵy jaı ǵana halyq sanaǵy emes, ol eldiń árbir turǵynynyń áleýmettik damý jaǵdaıyn kórsetetin birqatar aspektilerdi qamtıdy, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz.
Sarapshy megapolıs turǵyndary úshin saýalnamadan ótý mańyzdy, óıtkeni halyqtyń eń kóp ósimi Almatyda ekenin atap ótti.
«Sanaqtyń maqsaty – demografıalyq, ekonomıkalyq jáne áleýmettik prosester týraly naqtyly aqparat alý. Ol memlekettik basqarý úderisin jaqsartý úshin júrgizilýde, sebebi bizdiń ınfraqurylym mektep, turǵyn úı, medısına turǵysynan halyqtyń sanyna baılanysty. Aıtalyq, tirkelgen adam sanyna qaraı berilgen mıkroýchaskedegi mektepterdiń sany esepteledi. Eger biz sanaqqa qatyspaıtyn bolsaq, onda málimetter sáıkes kelmeıdi, sodan keıin bizde mektep jetispeıdi, biz mektepke bara almaı otyrmyz nemese bizdiń synypta 45 bala oqıdy deıdi. Sanaq Almaty qalasy turǵyndarynyń naqty sanyn kórsetetinin túsiný qajet», - deıdi Marat Shıbutov.
Sarapshy megapolıste 2 mıllıon adam bar ekenin atap ótti, biraq is júzinde medısınalyq qujattar men polısıa departamentiniń málimetteri boıynsha, turǵyndar sany áldeqaıda kóp. Marat Shıbutov derekterdiń sáıkes kelmeýi, mysaly, kólik júktemesine alyp keledi dep esepteıdi.
Marat Shıbutov 30 jyl ishinde elimizde eki ulttyq sanaq júrgizilgenin atap ótti: 1999 jáne 2009 jyldary. Bul – úshinshi sanaq.
«Kez kelgen sanaq ár 10 jyl saıyn júrgizilýi tıis. Sonymen qatar, kópshiligi bul ne úshin qajet dep oılaıdy, sebebi JSN, býhgalterlik málimetter bazasy bar. Tek jańalyqtarǵa qarap, bizdiń elde qansha adam qujatsyz ómir súretinin bilýge bolady, ne KSRO úlgisindegi tólqujatpen, ne eshqandaı jolmen rásimdelmegen. Áli de tirkelmegen balalar bar», - dep jalǵastyrdy sarapshy.
Qala belsendisi búgin, 15 qazandy qosa alǵanda, Qazaqstannyń árbir turǵyny www.sanag-gov.kz saıtyna kirip, 69-ǵa jýyq mindetti jáne 22 qosymsha suraqtan turatyn saýalnamany toltyra alatynyn aıtty.
Úı-úıdi aralap, tolyq saýalnama júrgizýdiń dástúrli formaty aǵymdaǵy jyldyń 1 qazanynan 30 qazanyna deıin elektrondy planshetter arqyly suhbat berý ádisimen ótedi.
«Men ózim onlaın sanaqtan ótýdi josparlap otyrmyn, meniń bilýimshe, 300 myńǵa jýyq qazaqstandyq bul múmkindikti paıdalanyp úlgerdi. Bul format suranysqa ıe bolady dep oılaımyn, óıtkeni bizdiń halyqtyń kóp bóligi kompúterlendirilgen», - dedi Marat Shıbutov.
Sarapshy saýalnamalarda nelikten káriz, qoqys jelisi, jylytý týraly suralatynyn túsindirdi.
«Bul óte mańyzdy suraqtar, sebebi olar osy ıgiliktermen naqty qamtamasyz etilýin kórsetedi. Adamdar keıde sheneýnikter bizde birdeńe jetispeıtinin, ınfraqurylymǵa qoljetimdilikti jáne t.b. jaǵdaılardy bilmeıdi dep aıtyp jatady. Al olardan ne jetispeıtinin egjeı-tegjeıli suraǵanda, olar bul suraqtarǵa narazylyq tanytady. Bul durys emes qoı. Osyndaı suraqtardyń kómegimen ǵana nege qajettilik bar ekenin túsinýge bolady», - deıdi Marat Shıbutov.
Almaty qalasynyń qoǵamdyq keńesiniń múshesi qala turǵyndaryn kiristeri týraly suraqtarǵa shyn jaýap berýden qoryqpaýǵa shaqyrdy.
«Adamdar keıde mundaı ortasha jalaqy qaıdan shyqqan, bizden budan az dep yzalanady. Sondyqtan kiristi naqty jazý kerek. Sonda jumyssyzdar nemese ýaqytsha jumyspen qamtylǵandar anyqtalady, búdjettik saıasatty da, qarjylyq saıasatty da ózgertýge bolady. Mysaly, jalaqyǵa salynatyn salyqty ózgertý. Munyń bári adamdardyń qanshalyqty adal bolǵanyna baılanysty. Sanaq osy obektıvti derekterdi kórsetýi tıis», - dedi sarapshy.
Sóziniń sońynda Marat Shıbutov halyqty sanaq naýqanyna saqtyqpen qaramaýǵa shaqyrdy.
«Eger siz memlekettiń suraqtarynan qorqatyn bolsańyz, onda eshteńe talap etpeńiz, áleýmettik járdemaqyny, mektepterdi suramańyz. Eger qorqatyn bolsańyz, memleketpen baılanyspańyz. Biz Almatyda qansha adam turatynyn naqty biletin bolsaq, onda birqatar áleýmettik máselelerdi sonyń ishinde kóshi-qonǵa baılanysty máselelerdi durys sheshýge bolady», - dedi Marat Shıbutov.