Mamyr-maýsym aılarynda tabıǵat aıasyna demalýshylar kóbeıedi. Alaıda, demalamyn dep em alýǵa júginip ketpeńiz. Sebebi bul ýaqyt qystan shyqqan kenelerdiń qaptaıtyn kezi. Jurt arasynda bul jándik týraly taraǵan daqpyrt kóp: biri ony maımen tunshyqtyrý kerek dese, endi biri ózińiz-aq sýyryp tastasańyz bolady deıdi. Al shyn máninde kene shaqsa ne isteý kerek? Osy saýaldarǵa Aqshamnews.kz tilshisi QR Densaýlyq saqtaý mınıstrligi Sanıtarıalyq-epıdemıologıalyq baqylaý komıtetiniń bas sarapshysy Araı Zekenovadan jaýap aldy.
Araı Zekenova
QR DSM Sanıtarıalyq-epıdemıologıalyq baqylaý komıtetiniń bas sarapshysy
Kene nesimen qaýipti?
Kene ensefalıti – kene shaqqanda týyndaıtyn, ártúrli aǵzalar men júıelerdi, birinshi kezekte ortalyq júıke júıesin zaqymdaýmen sıpattalatyn jiti ınfeksıalyq, transmıssıvti, tabıǵı-oshaq aýrýy. Aýyr túrde ótken jaǵdaıda múgedektikke alyp keledi jáne paralıch paıda bolýy múmkin.
Araı Zekenovanyń aıtýynsha bul juqpaly aýrýdyń tabıǵı oshaqtary Almaty qalasy jáne onyń aınalasy, Jetisý oblysy, Shyǵys Qazaqstan, Almaty, Abaı, Aqmola, Soltústik Qazaqstan oblystarynda tirkelgen.
"Kene ensefalıtiniń epıdemıologıalyq maýsymy sáýir aıynan bastalyp, maýsym aıynda kene belsendiligi barynsha joǵary bolyp qyrkúıekke deıin sozylady. Sondaı-aq, elimizdiń Shyǵys Qazaqstan óńirinde kene shaǵý jaǵdaılary jıi kezdesedi" deıdi bas sarapshy.
Qalaı saqtanamyz?
Araı Zekenova tabıǵat aıasynda demalýdy josparlap júrgenderge birneshe saqtyq sharalaryn atap berdi. Ol tabıǵatqa shyqqanda kenelerdiń kirýine jol bermeıtin tyǵyz kıim kıýdi usyndy.
"Tabıǵatqa shyqqanda kıimińizdiń jeńi uzyn bolýy tıis. Jeıdeniń etegi shalbarǵa, al shalbardyń balaǵy shulyqqa jáne etikke salynýy qajet. Bas pen moıyndy oramalmen, bıik jaǵamen, kapúshonmen nemese basqa da yńǵaıly kıimmmen jabý kerek. Tabıǵat aıasynda bolǵan ýaqyt ishinde kıimińiz ben deneni jıi tekserip otyrý qajet" deıdi ol.
Kene jabyssa ne isteý kerek?
- Múmkindik bolsa, kene jabysqanyn baıqaǵan sátte dárigerge baryńyz.
- Dáriger joq bolsa, keneni ózińiz alyp tastańyz.
- Keneni qysqyshpen nemese myqty jippen aqyryn qozǵaı otyryp sýyryńyz.
- Tumsyǵy teride qalyp qoısa – ony shuńqyr sıaqty alyp tastańyz.
- Shaqqan jerdi zalalsyzdandyryńyz: jarany ıodpen súrtińiz, qoldy muqıat jýyńyz
- Kene shaqqan soń 72 saǵat ishinde dárigerge baryp, ımmýnoglobýlın ekpesin alyńyz.
Dárigerden keńes
Bas sarapshy joǵaryda aıtylǵan keńesterdi kez kelgen adam qaperde ustap, usynǵan sharalardy naqty qabyldasa, ensefalıttiń aldyn alýǵa bolatynyn aıtty.
"Saqtyq sharalaryn muqıat oryndap, vaksınasıalaý jáne qorǵaný quraldaryn qoldaný arqyly kene ensefalıti aýrýynyń aldyn alýǵa bolady. Kene shaqqan adamdar shuǵyl túrde medısınalyq kómekke júginý qajet" deıdi maman.