2002 jyldan bastap jyl saıyn Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymynyń bastamasymen 1 naýryz - Dúnıejúzilik ımýnıtet kúni retinde atalyp ótedi, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz BAQ.KZ-ke silteme jasap.
Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymynyń málimeti boıynsha, adamdardyń tek 10%-ynda aýrýdan qorǵaıtyn ımýnıtet bar. Taǵy 10% týa bitken ımýnıtet tapshylyǵy bar: olar óte jıi aýyrady. Qalǵan 80% -ynda ımýndyq júıeniń kúshi ómir salty men jaǵdaılaryna baılanysty.
Imýndyq júıe ana qursaǵynda qalyptasady. Ol týǵannan bastap ana sútimen qamtamasyz etiledi. Adamnyń ósý kezeńinde uıqynyń buzylýy, teńgerimsiz tamaqtaný, durys tańdalmaǵan fızıkalyq belsendilik, ekologıa jáne salaýatty ómir saltynan bas tartý ımýndyq júıeniń fýnksıalaryn tómendetedi.
Kardıologıa jáne ishki aýrýlar ǵylymı-zertteý ınstıtýty Respýblıkalyq alergologıalyq ortalyǵynyń basshysy, alergolog-ımmýnolog dáriger Araı Batyrbaevanyń aıtýynsha, klınıkalyq ımmýnologtar qaýymdastyǵynyń zertteýleri barlyq eldiń turǵyndarynyń 7 paıyzdan 15 paıyzǵa deıin álsireýden zardap shegetinin kórsetti.
Kim táýekel tobyna jatady?
Jańa týylǵan nárestelerde ımýnıtet jetilmegen, sondyqtan 6 aıdan 12 aıǵa deıingi balany qorǵaýda emshek sútimen emizý jáne dısbakterıozdyń aldyn alý úlken ról atqarady.
Kóbinese ımýnıtet stress pen aýyr júktemelermen tómendeıdi. Sondyqtan táýekel tobyna ǵaryshkerler, ushqyshtar, bıznesmender, kásibı sportshylar jáne t.b. jatady. Táýekel tobyna sonymen qatar jumys erekshelikterine baılanysty uıqy, tamaqtaný rejımderin saqtamaýǵa májbúr adamdar jatady. Qart adamdar da táýekel tobynda.
Imýnıtet biz tańdaǵan ómir saltyna shamamen 50% baılanysty. Imýnıtetti jıi strester, durys tamaqtanbaý, únemi uıqynyń buzylýy, tym kóp fızıkalyq belsendilik jáne kerisinshe, pasıvti ómir salty tómendetedi. Jáne, árıne, jaman ádetter - temeki shegý, alkogól, esirtki.
Birinshi ımmýnomodýlátor - ımýndyq júıeni yntalandyratyn zat ana súti. Ana sútinde jasýshalardyń paıda bolýyna qajetti zattar - qorǵaýshylar bar. Olar balanyń denesin onyń ımýndyq júıesi qalyptasqansha qorǵaıdy.
Imýnıtet ımýndyq júıeniń «jasýshalarynyń» 80%-y ornalasqan ishektiń jumysyna baılanysty. Bul bizdiń jeıtin nárseniń bári kórinbeıtin qorǵaýshylarymyzdy álsiretedi nemese kúsheıtedi degendi bildiredi. Kókónister men jemister, ósimdik taǵamdary rasıonnyń 50% quraýy kerek. Quramynda bıfıdo pen laktobakterıa bar ashytylǵan sút ónimderi patogendik mıkrobtarǵa qarsy qorǵanys tosqaýylyn jasaıdy. Tazartylǵan qanttyń artyq bolýy ımýndyq júıeni tómendetedi, ınfeksıalarmen kúresetin antıdenelerdiń belsendiligin tómendetedi.
Antıbıotıkterdi baqylaýsyz qabyldaý ımýndyq júıege de paıda ákelmeıdi. Eń bastysy, ózin-ózi emdeýge bolmaıdy. Dári-dármekti tek dáriger taǵaıyndaı alady.
Bul qarapaıym erejeler ımýndyq júıeni nyǵaıtýǵa kómektesedi:
- Kúndelikti taza aýa;
- Durys tamaqtaný;
- Jaman ádetterge joq deımiz!;
- Uıqyny qańdyryńyz! Demalys kúnderi uıqynyń ornyn toltyrý - sozylmaly sharshaýdyń tikeleı joly;
- Qalypty fızıkalyq belsendilik bulshyq etterdi qataıtady, artyq salmaqty «tastaýǵa» kómektesedi, uıqyny jaqsartady;
– Imýnıtettiń basty jaýlarynyń biri – stress. Eń qaýiptisi - adam óz emosıalaryna tótep bere almaıtyn kez. Psıhıkalyq kúızelisterden qutylýdyń resepti: eger siz jaǵdaıdy ózgerte almasańyz, ony ádettegideı qabyldańyz.