Aqsha - barlyq adam qajet etetin resýrs. Birinde kóp, birinde az bolǵanymen, ony bári qoldanady. Al qalaı jumsaý kerektigin adam ózi tańdaıdy. Sol sebepti de qazir qoǵamda qarjylyq saýattylyqqa, aqshany durys jumsaýǵa úıretetinder kóp. Biraq erekshe ádister usynatyndar az. Solardyń biri – bloger ári ınvestor Álisher Qulkeev. Aqshamnews.kz tilshisi jas mamanmen suhbattasyp, aqshany tıimdi basqarý, kúndelikti únemdeý men pasıv tabysqa jetýdiń joldary jaıly qyzyqty aqparattar bildi.
sýret: keıipkerdiń jeke arhıvinen
Álisher Qulkeev – qarjylyq saýattylyq pen ınvestısıa salasynda tanymal tálimger, bloger ári ınvestor. Ol KIMEP ýnıversıtetiniń qarjy fakúltetin támamdaǵan. 2017 jyly stýdent kezinde qarjylyq qıyndyqtarǵa tap bolyp, jeke qarjyny basqarý men ınvestısıa negizderin óz betinshe úırene bastady. 2020 jyly YouTube arnasyn ashyp, qarjylyq saýattylyq boıynsha keńester men tájirıbesin bólise bastady. Sodan beri ol júzdegen adamǵa tálim berip, olardyń qarjylyq jaǵdaıyn jaqsartýǵa kómektesip keledi.
"Ydys jýyp, tamaq jasaǵansha aspaz jaldaǵan tıimdi"
Álisher áleýmettik jelide kúndelikti ómirde qajet etetin qarjylyq laıfhaktar bólisip otyrady. Máselen jaqynda ol turmystyq tirlikterge, ıaǵnı úı jınap, ydys jýyp, tamaq ázirleýge jumsaıtyn ýaqytty jumys isteýge jumsap, aspaz jaldaǵannyń qarjylyq turǵydan áldeqaıda tıimdi ekenin aıtty.
"Kúnine adam tamaq isteýge 2 saǵat ýaqyt jumsaıdy delik. Bul aptasyna shamamen 14 saǵat. Otbasynyń ortaq tabysyn 160 jumys saǵatyna bólse, bir saǵattyń quny shyǵady. Sol ýaqyt ishinde aqshalaı tabys tabýǵa nemese demalýǵa bolar edi. Aspaz aptasyna birneshe ret kelip, aptalyq mázirmen daıyndaıdy. Biz kestege qarap tek qajet ónimderdi satyp alamyz. Eshteńe ysyrap bolmaıdy. Barlyǵy - 220–250 myń teńge shyǵyn bolady. Úıdiń taǵamy sondaı dámdi ári ýaqytymyz ben kúshimiz ózimizde qalady", – deıdi ol.
Onyń oıynsha, adam óz ómirindegi qymbat ýaqytty arzan nárselerge jumsamaýy kerek. Iaǵnı sizdiń ár ýaqytyńyz aqshaǵa teń. Ony qalaı jumsap jatqanyńyzdy esepteı bilgen jón.
Eń úlken qarjylyq qate - óz tabysyńdy moıyndamaý
Álisher myrzanyń sózinshe, adamdar aqshanyń qaıda ketip jatqanyn bilmeı, "aqsha jetpeıdi" dep shaǵymdana beredi. Negizi bári baqylaýdan bastalady.
"Bizdiń basty qatemiz - tabysymyzdyń shegin moıyndamaý. Biz bárin satyp alǵymyz keledi, biraq shyndyǵynda ol múmkin emes. Eger siz aıyna 500 myń teńge tabatyn bolsańyz, 200 myń teńgelik sómke nemese jańa iPhone alý sizge tıimsiz. Ony moıyndaý kerek", – deıdi Álisher.
Onyń aıtýynsha, "qalaý" shyǵyndary tabystyń 30%-ynan aspaýy kerek. Qalǵany – qajettilik, mindetteme jáne jınaqtan turady.
Búdjetti qalaı eseptegen durys?
Álisher aı saıynǵy búdjetti bylaı bóledi:
-
-
Qajettilik — tamaq, jol, medısına, komýnaldyq shyǵyn.
-
-
-
Mindetteme — kredıt, bólip tóleý.
-
-
-
Demalys — sapaly, josparly.
-
-
-
Qalaý — oıynshyqtar, gadjetter, syılyqtar.
-
-
-
Jınaq jáne ınvestısıa.
-
"Kóp adam aldymen óz 'qalaýyna' aqsha jumsaıdy. Qalǵanyna jetpese – qaryz alady. Al durys ádis – kerisinshe. Iaǵnı biz shyǵyndardy jaýyp baryp, qalaýymyzdy ekinshi oryndaýymyz kerek", – deıdi ol.
"Aqsha kóbeısin deseńiz, aınalymǵa salyńyz"
Álisherdiń shákirtteriniń kóbi qarjyger emes. Degenmen olar teńgemen 30%, dollarmen 10% tabys kórip otyr. Munyń barlyǵy - ınvestısıalyq tabys. Mamannyń sózinshe, ınvestısıa – bank depozıtinen áldeqaıda tıimdi.
"Inflásıa – bárin jeıdi. Búgingi 100 myń teńge - erteń 100 myń bolmaı qalýy múmkin. Sol sebepti aqshańyzdy jumys istetý kerek. Iaǵnı, aqsha únemi aınalymda bolǵany durys. Investısıa - qorqynyshty nárse emes, tek bastaý kerek", – deıdi Álisher.
Ol ınvestısıany óz betimen zertteýge 1,5 jyl jumsaǵan. "Eger sol kezde maǵan jol silteıtin bir tálimger bolǵanda, men bul nátıjege 2-3 aıda jetetin edim", – deıdi ol.