Qarjylyq saýttylyq – bul tabysty arttyrý, shyǵyndardy baqylaý, ınvestısıalaý jáne qaryzdan saqtaný daǵdylarynyń jıyntyǵy.
Búginde aqshany durys basqarý tek aýqatty, kóp tabys tabatyn adamdar úshin ǵana emes, kez kelgen somada tabys taýyp otyrǵan adam úshin de mańyzdy. Qarjylyq saýatty adam mol tabysqa jetip, óziniń turaqty bolashaǵyn qalyptastyra alady. Aqshany durys basqarý arqyly tabysymyzdyń berekeli bolýyn baıqap, árbir qarajat óz rólinde júretinin bilgenimiz jón. Qarjylyq saýattylyq – turaqty bolashaq kepili. Aqshańyzdy durys basqaryp, josparly áreket etseńiz, kez kelgen qarjylyq qıyndyqtardy eńsere alasyz.
· Taqyrypqa oraı
Nurjigit NURBOLAT, qarjyger:
Kiris pen shyǵysty esepke alý – qarjylyq turaqtylyq negizi
Qarjylyq saýattylyq – tabysymyz qansha bolsa da, ony tıimdi basqarý qabileti. Aqshany durys jumsaýdy úırenseńiz, kez kelgen jaǵdaıda qarjylyq turaqtylyqqa qol jetkizýge bolady.Tabys taýyp otyrǵan árbir adam aqshany únemdeý men jınaqtaýdyń tıimdi tásilderin meńgerýi qajet. Aqshany jınaqtaý – qarajattan bas tartý emes, ony durys bólý jáne josparlaý. Búdjetti baqylaý, ıaǵnı kiris pen shyǵysty esepke alý – qarjylyq turaqtylyqtyń negizgi qaǵıdalarynyń biri.
Qarjylyq qatelikterden qalaı saqtanamyz? Adamdar jiberetin basty qatelik – qarjylyq josparsyz ómir súrý. Tabysty júıesiz jumsaý jáne uzaq merzimdi maqsattardy eskermeý materıaldyq qıyndyqtarǵa alyp keledi. Mundaı jaǵdaıdan saqtaný úshin qajetsiz nesıe almaý; qarjylyq qaýipsizdik qoryn qurý; ózińizge ınvestısıa jasaý; emosıalyq shyǵyndardan aýlaq bolý, ıaǵnı oılanbaı jasalatyn satyp alýlardy boldyrmaý. Jáne barlyq qarajatty bir jerde ustamaý kerek, olardy ártúrli aktıvterge bólgen (bank depozıtteri, jyljymaıtyn múlik, bıznes) jón.
Otbasylyq búdjetti basqarý: otbasylyq qarjy durys josparlanbaǵan jaǵdaıda búdjettik qıyndyqtar men kıkiljińder jıi bolady. Sondyqtan otbasylyq búdjetti tıimdi basqarýdyń joldaryn bilgen abzal. Ol úshin birneshe ádis bar. Birinshiden, búdjetti birge josparlaý, ıaǵnı barlyq kiris pen shyǵyndy otbasy múshelerimen birge talqylaý mańyzdy. Ekinshiden, kútpegen shyǵyndarǵa arnalǵan qor jasaqtaý, ıaǵnı tabystyń keminde 10%-yn tótenshe jaǵdaılarǵa saqtap qoıý. Úshinshiden, kúndelikti shyǵyndardy ońtaılandyrý – ómir sapasyna zıan keltirmeı únemdeýdiń joldaryn tabý.
Qazirgi tańda óz kásibin bastap, tez baıyp ketemin dep oılaıtyn kásipkerler jeke jáne bıznes qarjysyn aralastyrmaǵany durys, ıaǵnı bıznestiń aqshasyn jeke qajettilikterge jumsamaý kerek. Esep berý men qarjylyq baqylaýdy avtomattandyrý, qandaı da bir sheshim qabyldaýdy jeńildetý jáne árdaıym «B» josparyn daıyndaý mańyzdy.