Aq ulpanyń paıdasy nede?
Qar týraly kóp aıtýǵa bolady. Munyń paıdasy qyr-syry jaıynda tańdy-tańǵa uryp aıta berýge bolady. Bıyl Almatyǵa qys keshteý keldi. Negizi buǵan deıin de qar túsken. Dese de, jyldaǵydan ózgerek bolýda.
Appaq aq ulpa kóńil sergitedi. Búgin erekshe kún. Aınalany aq ulpa basty. Erekshe keıipke engen aǵashtar. Osynyń arasymen serýendeý, árkimniń qıalyn damytary sózsiz. Balalar oınap, qyz-jigitter birin-biri qarmen atqylap álek.
Abaı atamyz «Qys» týraly óleńi oıǵa oralyp tur. Sonda:
Aq kıimdi, deneli, aq saqaldy,
Soqyr, mylqaý, tanymas tiri jandy.
Ústi-basy aq qyraý, túsi sýyq,
Basqan jeri syqyrlap, kelip qaldy, - dep qys mezgiline óleń arnapty.
Meteorologıa iliminde qarǵa birshama túsinik beredi. Atmosferadan túsetin ár túrli pishindi ulpa muz krıstaldary túrindegi jaýyn-shashyn. Sý býynyń sýblımasıasy nátıjesinde óte shaǵyn (0,1 – 0,2 mm) krısstaldar úlkeıip Qar juldyzshalaryna aınalady. Atmosfe-radaǵy týrbýlenttik qozǵalystyń saldarynan aýadaǵy qardyń jeke juldyzshalary bir-birimen uıysa birigedi, ıaǵnı jerge japalaq Qar (dıam. 8 -10 mm) jaýady. Aýa temperatýrasy 0°S-tan tómendegende bulttardan jaýady. Qońyrjaı endikterden bastap soltústiktiń jáne ońtústiktiń joǵary endikterine qaraı jaılasqan aımaqtarda Qardyń kóp túsýinen Jerdiń qar jamylǵysy paıda bolady.
Bizdiń qazaq jeriniń atmosferalyq jaǵdaıy ártúrli. Bir-birine asa qatty uqsamaıdy deı alamyz. Soltústikte 6-7 m shamasynda qar jamylǵysy jatady. Al soǵan kerisinshe jaǵdaı ońtústik aımaqta baıqalady. Munda 2-3 aıdan aspaıdy. Tipti budan birshama az bolýy da yqtımal. Keń-baıtaq dalamyz osyndaı ǵajaıyptarmen erekshelenedi. Qansonar bolyp, búrkit salady. Bul da bolsa, kóshpendi halyqtyń aıryqsha ónerine jatady.
Túıin. Babalarymyz «Qysta qar qalyń tússe, jazda egin mol bolady» deıtin. Qandaı danyshpan adamdar ótken deseńizshi? Bunyń rastyǵyn búgingi ǵylym dáleldep jatyr. Túıindegende, aq ulpanyń paıdasy zor, berer áseri mol.