Qazir qazaq tilinde sóıleýge degen qyzyǵýshylyq joq emes, bar. Biraq, ókinishke qaraı, áli de az. Elimizde memlekettik til - qazaq tili, orys tili - resmı qarym-qatynas tili. Qazaqstanda osy eki tildiń qaısysynda sóıleımin dese de shekteý joq. Dese de, ana tilimiz áli de tasada qalyp qoıyp jatqandaı seziledi. Olaı deýimizge sebep - qazaq otbasynan shyqqan balalardyń ana tilin bilmeı, ózge tilde shúldirleýi kóbeımese, azaıa qoımady. Dese de "kópke topyraq shashpaıyq", tilge janashyrlyq tanytyp, ony qaı jerde júrse de qoldanysynan tastamaıtyn, oıynan shyǵarmaıtyn jandar da bary qýantady. Nıet bolsa, tildik orta bolmasa da ana tilin de qoldanystan shyǵarmaýǵa bolatynynyń dáleli de bar.
5 qyrkúıek – Qazaqstan halqynyń tilderi kúni. Osy ataýly kúnge oraı Aqshamnews.kz tilshisi elden jyraqta júrse de, balalaryna birinshi kezekte qazaq tilin úıretip júrgen januıamen tildesip kórdi.
Búgin biz tilge tıek etkeli otyrǵan keıipkerimiz - Amerıka Qurama Shtattarynyń Vashıngton shtatyndaǵy Sıetl qalasynda turatyn Aıkerim Imanbaeva. Ol Instagram jelisinde afffffonya (Afoná) degen atpen blog júrgizedi. Onyń árbir jazbasynan ana tiline degen qurmet pen janashyrlyq sezilip turady. Balaǵa ana tili ana sútimen darıdy degen sózdiń jany bar. Aıkerimniń paraqshasyndaǵy balalarymen sóılesken árbir áńgimesine qarap, eriksiz osyndaı oı túıýge bolady.
Almatyda týyp-ósken Aıkerim Air Astana áýe kompanıasynda bortserik bolyp júrgen kezinde bolashaq jary Artemmen tanysady. Qazir olar – Arlan atty ul men Amanı esimdi qyzdyń ata-anasy. Artem – Óskemenniń týmasy. Júrek qalaýymen, ata-analarynyń batasymen kóńil jarastyrǵan bul otbasy eki ulttyń ókili bola tura ári qansha jyl shetelde tursa da, olar ózara qazaqsha sóılesýdi ómirlik qaǵıda etken.
Aıkerim balalarynyń qazaqsha sóıleýi úshin bar jaǵdaıdy jasap, olardy qoldap, tildi umytpaýy úshin olarmen barynsha qazaqsha sóılesedi. Ol úshin qazaq tilindegi ertegilerdi oqyp, múltfılmderdiń de qazaqshasyn kórsetedi. Úıde, tipti kólikpen júrse de únemi qazaqsha áýenderdi qosyp qoıady. Sózdik qordy baıytý úshin olarǵa kóp suraq qoıyp, tanys emes dúnıeni túsindirýden jalyqpaıdy. Amerıkalyq mektepte oqyǵanymen, kishkentaı Arlan men Amanı tátti tilimen qazaqsha sóıleýi - ol úshin úlken qýanysh.
«Bul – úılenbeı turyp-aq sheship alǵan ortaq ustanymymyz edi» deıdi Aıkerim. Joldasy Artem de qazaq tilin erkin meńgergen. Aıtýynsha, jubaıynyń qazaqshany erkin meńgerýine qazaq-túrik lıseıinde, keıinnen JOO-da oqyǵany kóp septigin tıgizgen. Sondyqtan Artemniń ózi de otbasynda qarym-qatynas quraly - qazaq tilinde bolǵanyna esh qarsylyǵy joq, qaıta qoldaıdy.
Otaǵasy men otanasy aǵylshyn tilin de erkin biledi. Balalaryna ózge tilderdi úırenýge kedergi jasamaıdy. Tek «óz tilin qurmetteýdi umytpasyn» degen ustanymdy berik ustanady. Aıkerimniń sózimen aıtsaq:
«Men jan-jaqty damýdy qoldaımyn, sonyń ishinde barlyq tilderdi úırenýge de qarsylyǵym joq. Biraq ol óz ana tilimdi yǵystyrmaı, ony qurmetteı otyryp júzege asýy tıis».
Aıkerimniń is-áreketi shetelde júrgen qazaq otbasylaryna ǵana emes, Qazaqstanda turyp óz balalarymen qazaqsha sóılesýge arlanatyndarǵa da úlgi. Bala tilge eń áýeli úıde qanyǵady. «Qazir eki qazaqtyń qazaqsha sóıleskenine tań qalatyn zaman boldy ǵoı» dep jazǵan Aıkerimniń ókinishinde shyndyq jatyr.
Tilge degen qurmet – urandatýdan emes, Aıkerimdeı jandardyń óz otbasynan bastaǵan kishkentaı qadamdarynan bastalady dep oı qoryttyq.