Qabyldanǵan lýdomanıa týraly zań - eldegi oıynǵa táýeldilikpen kúresýdiń ýaqtyly sheshimi.
Bul týraly Almaty qalasynyń óńirlik komýnıkasıalar qyzmetiniń brıfıńinde Almaty qalasy Psıhıkalyq densaýlyq ortalyǵynyń dırektory Sapar Rahmensheev málimdedi, dep habarlady aqshamnews.kz.
Oıynǵa táýeldilik-bul kez-kelgen adamnyń jeke ómiri men jumysyna, áleýmettik baılanystaryna teris áser etýi múmkin kúrdeli másele.
"Qumar oıyndarǵa patologıalyq beıimdilik adam ómirinde ústemdik etetin jáne áleýmettik, kásibı, materıaldyq jáne otbasylyq qundylyqtardyń tómendeýine ákeletin qumar oıyndarǵa qatysýdyń jıi qaıtalanatyn epızodtarynda jatyr: mundaı adam osy salalardaǵy óz mindetterine tıisti nazar aýdarmaıdy", – dedi Sapar Rahmensheev.
Spıker qumar oıyndarǵa tán birqatar belgilerdi atap ótti:
- ýaqytynyń kóp bóligin oıynmen ótkizý, únemi oıyn oınaý;
- qyzyǵýshylyqtarynyń ózgerýi, burynǵy motıvasıalaryn oıynmen yǵystyrý , oıyn týraly únemi oılý, oıynmen baılanysty jaǵdaılardyń basym bolýy jáne qıaldaýy;
- úlken jeńisten keıin de, turaqty joǵaltýdan keıin de oıyndy toqtata almaý arqyly kórinetin baqylaýdy joǵaltý;
- psıhologıalyq yńǵaısyzdyq, mazasyzdyq kúıleri, oıynǵa kezekti qatysqannan keıin salystyrmaly túrde qysqa ýaqyt aralyǵynda damıdy, oıyndy qaıtadan bastaýǵa degen umtylysty jeńý qıyn;
- oıynǵa qatysý jıiliginiń birtindep artýy, barǵan saıyn joǵary táýekelge umtylý tán;
- qumar oıynǵa qatysý múmkindigin tabýǵa degen umtylysty jeńe otyryp, oıyn "draıvymen" birge júretin shıelenistiń mezgil-mezgil paıda bolatyn kúıleri;
- azǵyrýǵa qarsy turý qabiletiniń tez ósýi.
Sarapshy oıynǵa táýeldiliktiń kórinisteri týraly aıtty.«Oıyn kezinde adamnyń mıynda esirtkige uqsas áreket bolady. Atap aıtqanda, lázzat gormony endorfın shyǵarylady. Aıyrmashylyq tek esirtki qabyldaý kezinde endorfın hımıalyq reaksıa arqyly shyǵarylady, al oıyn kezinde gormon óz erkimen shyǵarylady», – dedi ol.
Adam bul kezde birneshe emosıany tutas sezinedi: tolqý, jeńis qýanyshy.
Sarapshy oıynǵa táýeldiliktiń psıhologıalyq sebepterin atady:
- otbasyndaǵy durys emes tárbıe;
- ata-analardyń, tanystardyń oıyndaryna qatysý;
- bala kezinen oıynǵa degen umtylys (domıno, kartalar, monopolıa jáne t. b.);
- materıaldyq qundylyqtardy joǵary baǵalaý;
- qarjylyq múmkindikterge turaqty nazar aýdarý;
- baı týystary men tanystaryna qyzǵanysh;
- barlyq máselelerdi aqsha arqyly sheshýge bolady degen senim.
Qumar oıyndar óz damýynda 3 kezeńnen ótedi:
1 kezeń – kóp jaǵdaıda bireýdiń ıtermeleýi arqyly bolady. Mysaly, «birge oınaýǵa» kóndiretin qyzyqty qarsylastyń nemese seriktiń paıda bolýy. Belgili bir oıynǵa áýestenip, adam qansha utylǵanyn baıqamaıdy, tek óziniń jeńisin kóredi. Bul oǵan qýanysh syılaıdy. Bul kezeńde oıynshy súıikti oıynynan ońaı shyǵa alady.
2 kezeń-oıyn ýaqyty artady. Munyń sebepteri qıyn deńgeıler bolýy múmkin, eshqandaı jolmen óte almaıtyn nemese oıynyn qandyrǵysy keledi. Adam eski dostarymen kezdesý, kınoǵa barý, jaıaý serýendeý sıaqty ómirdiń qýanyshynan birtindep bas tartady. Onyń ornyna ol ýaqytyn kompúterde, oıyn avtomatynda nemese kazınoda ótkizedi.
3 kezeń- oıyn ómirdiń mánine aınalady. Naýqas óziniń aýrýyn moıyndaı almaıdy, biraq kómeksiz emdelý múmkin emes. Oıyn onyń álemine aınalady. Ol únemi ashýlanyp, depressıada júredi, óńi de qashyp ketedi.
Barlyq derlik oıynshylar táýeldilikten aryla alatynyna senimdi.
Qumar oıyndarǵa táýeldilikti jeńýdiń eń úlken qadamy osyndaı problema bar ekenin túsinýden bastalady.
Eger júıke aýrýlary nemese depressıa paıda bolsa, ýaqtyly dárigermen keńesý kerek.
«Qumar oıynǵa táýeldilikti emdeý óte qıyn, óıtkeni onyń paıda bolýynyń basty sebebi bastyń tereńinde jatyr jáne fızıkalyq emes. Aýrýdy joıý úshin aldyn alý mańyzdy», - deıdi Sapar Rahmensheev.
Mamannyń aıtýynsha, kásibı kómekten basqa, jaqyndarynyń qoldaýy da mańyzdy.
«Bizdiń elimizde oıynǵa táýeldiliktiń aldyn alý memlekettik, áleýmettik jáne otbasylyq deńgeıde júzege asyrylady. Keshendi tásil qazirgi zamanǵy adamdar qoǵamynda oıynǵa táýeldiliktiń damý qaýpin azaıtady», - dep tolyqtyrdy Sapar Rahmensheev.
Almaty qalasy Psıhıkalyq densaýlyq ortalyǵynyń senim telefony: 376-56-60 (táýlik boıy jumys isteıdi).