20 naýryzdan bastap Almaty qalasy men Almaty oblysynyń memlekettik orman qory aýmaǵynda órt qaýipti kezeń jarıalandy. Bul týraly Óńirlik komýnıkasıalar qyzmetiniń brıfıńinde Almaty TJD Memlekettik órt baqylaý basqarmasy bastyǵynyń orynbasary Erkebulan Jumataev málimdedi, dep habarlaıdy almaty-akshamy.kz.
Almaty qalasynyń aýmaǵynda İle-Alataý ulttyq tabıǵı parki (19 myń 803 ga), Medeý tabıǵı parki (708,2 ga) jáne erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtar bolyp tabylatyn "Baým toǵaıy" (137,7 ga) bar.
Jaz-bul tabıǵı órtterdiń paıda bolý qaýpi edáýir artatyn ýaqyt. Olar qorshaǵan ortaǵa, ekonomıkaǵa jáne adamdardyń densaýlyǵyna eleýli zıan keltirýi múmkin.
Osyǵan baılanysty, 8-14 shilde aralyǵynda órt qaýipsizdigi talaptarynyń buzylýynyń aldyn alý boıynsha múddeli memlekettik organdardy tarta otyryp, "Orman" profılaktıkalyq is-sharasy ótkizildi, onyń sheńberinde TJD, JPQ jáne orman sharýashylyǵynyń aýmaqtyq ınspeksıasy qyzmetkerleriniń arasynan birlesken mobıldik toptar quryldy.
"Mobıldik toptarmen 62 reıd júzege asyryldy, 5 myńnan astam jadynama tabys etildi, 27 ot jaǵýdyń jolyn kesti, jalpy somasy 1,4 mln teńgeden astam somaǵa 27 adam ákimshilik jaýapkershilikke tartyldy", - dedi Erkebulan Jumataev.
Reıdtik is-sharalardy júrgizý úshin teplovızorlarmen jáne qulaqtandyrý júıesimen jabdyqtalǵan pılotsyz ushý apparattary (drondar), qulaqtandyrý qurylǵysy, at jáne jaıaý patrúlder qoldanylady.
"Órt qaýiptiligi joǵary kezeńde órtti sóndirýdi qamtamasyz etý úshin Almaarasan shatqalynda órt sóndirý qyzmeti mehanıkalandyrylǵan kúzet uıymdastyrdy. Sondaı – aq, orman-saıabaq jáne taý bókterindegi alaptarda jıyntyq jasaq quryldy, jıyntyq jasaq retinde táýlik saıyn jeke quramnyń 13 adamy jáne 2 birlik tehnıka kezekshilikke alynady", - dedi E.Jumataev.
Qurǵaq ósimdikterdi sóndirý úshin qolda bar órt sóndirý quraldary (krepýshkı, "Ermak" rúkzak órt sóndirgishteri, kúrekter, "Angara" orman órt sóndirý qondyrǵysy) daıyndyqqa keltirildi.
Sonymen qatar, taýly jerlerde órtterdi sóndirýge Qazavıaqutqarý jáne Qazavıaqorǵaý avıasıalyq bólimsheleri jaýyngerlik daıyndyqta bar . Úlken Almaty, Parhach, Iýnatskoe jáne Almaty áýejaı kólderinen avıasıalyq tehnıkamen sý alý múmkindigi qarastyrylǵan.
"Azamattyq qorǵaý qyzmetterin jattyqtyrý maqsatynda 15-16 mamyrda Departamenttiń ahýaldyq zalynda jedel shtabty ornalastyra otyryp, "Alaý-2024" Respýblıkalyq komandalyq-shtabtyq oqý - jattyǵýyna qatysty", - dep atap ótti ol.
Budan basqa, tabıǵı órtterdiń aldyn alýdy avtomattandyrý, sondaı-aq yqtımal orman órtterin erte anyqtaý maqsatynda "Medeý" MÓTP aýmaǵynda optıkalyq-sensorlyq televızıalyq baqylaý kameralary jumys isteıdi.
Aýdandyq bólimsheler ákimdiktermen birlesip qurǵaq ósimdikterdi shabý jáne mıneraldanǵan jolaqtar qurý boıynsha jumystar júrgizýde. Búgingi tańda shamamen 202 ga shabyldy, jospar boıynsha 212,4 ga, uzyndyǵy 83 km-den asatyn mıneraldanǵan jolaqtar quryldy (jospar boıynsha 92,2 km).
ÓKQ spıkeri taýly jerlerde órt qaýipsizdigin qamtamasyz etý boıynsha júrgizilip jatqan jumystardyń nátıjesinde órtter tirkelmegenin atap ótti.
"Qurǵaq ósimdikterdiń janý sany úsh esege azaıyp, 54 janýdy qurady (Alataý – 22, Túrksib – 12, Jetisý – 8, Medeý – 5, Bostandyq – 3, Naýryzbaı – 3, Áýezov – 1), olardyń aýdany 0,6 ga (2023 jyly – 7,1 ga) qurady", - dep qosty ol.
Brıfıńke qatysqan Almaty TJD Memlekettik órt baqylaý basqarmasynyń bas mamany, azamattyq qorǵaý maıory Daryn Muqanov tabıǵı órtter kóp jaǵdaıda adamı faktor sebebinen bolatynyn atap ótti.
Janýdyń negizgi sebepteri halyqtyń otpen abaısyz jumys isteýi jáne turmystyq qoqystarmen kún sáýlesiniń áserinen paıda bolatyn "úlkeıtkish áınek effektisi" dep atalatyn qurǵaq zattyń ózdiginen janýy boldy (áınek bótelkeleri, áınek synyqtary jáne t.b.).
Qala turǵyndary men qonaqtaryn otqa óte muqıat bolýǵa jáne órt qaýipsizdigi erejelerin qatań saqtaýǵa shaqyrady:
- demalys oryndarynda órt týdyrýy múmkin qoqysty qaldyrmańyz jáne ózińizben birge alyp júrińiz;
- janyp turǵan sirińkelerdi, temeki tuqyldaryn tastamańyz, qurǵaq shópti kúıdirmeńiz;
- ot jaǵýǵa jol bermeńiz, osy maqsattar úshin bólinbegen jerlerde grılder men basqa da tamaq daıyndaýǵa arnalǵan qurylǵylardy paıdalanbańyz.
Erekshe qorǵalatyn tabıǵı parkter aýmaqtaryndaǵy ormandardaǵy órt qaýipsizdigi talaptaryn buzǵany úshin "ákimshilik quqyq buzýshylyq týraly" Qazaqstan Respýblıkasy Kodeksiniń 367-babynyń 3-bóligi boıynsha ákimshilik jaýapkershilik kózdelgen jáne jeke tulǵalarǵa 100 AEK mólsherinde aıyppul salýǵa ákep soǵady, al ózge de aýyr zardaptar týyndaǵan jaǵdaılarda QR Qylmystyq Kodeksi sheńberinde qylmystyq jaýaptylyq kózdelgen (204-bap 2-bap).