25 mamyr – iz-tússiz joǵalǵan balalarǵa arnalǵan halyqaralyq kún.
Bul kúnniń basty maqsaty – balalardyń qaýipsizdigi men amandyǵy ata-analar, tárbıeshiler, muǵalimder men qamqorshylardyń ortaq jaýapkershiligi ekenin eske salý.
Kúnniń resmı sımvoly – kók tústi botakóz gúli.
Ataýly kúnniń tarıhy
Bul kúnniń 25 mamyrǵa belgilenýi kezdeısoq emes.
1979 jyly dál osy kúni AQSH-ta alty jasar Evıan Peıts úıinen shyǵyp, mektepke barý úshin aıaldamaǵa bettegen. Alaıda ol dittegen jerine jetpeı, iz-tússiz joǵalyp ketken. Bul onyń ómirindegi alǵashqy jáne sońǵy jalǵyz sapary edi.
Ol kezde AQSH-ta iz-tússiz joǵalǵan balalardy izdeýmen aınalysatyn arnaıy uıym bolmaǵandyqtan, Evıandy tek polıseıler men eriktiler izdedi. Bala ákesiniń kásibı fotograf bolýy – izdeý jumystaryna aıtarlyqtaı kómek berdi. Evıannyń sýretteri búkil elge taratylyp, tipti sút qoraptarynda da basylyp shyqty. Onyń sýreti Taıms-skver ekranynda da kórsetildi.
1983 jyly AQSH prezıdenti Ronald Reıgan 25 mamyrdy – İz-tússiz joǵalǵan balalardyń ulttyq kúni dep jarıalady
Keıin bul bastamany basqa elder de qoldady. 1997 jyly Halyqaralyq iz-tússiz joǵalǵan jáne qanalǵan balalardy izdeý ortalyǵy quryldy. Al 2010 jyldan bastap, bul uıymnyń bastamasymen 25 mamyr Halyqaralyq iz-tússiz joǵalǵan balalar kúni retinde resmı túrde atalyp keledi.
Álemdegi jaǵdaı
Tek resmı statısıka boıynsha ǵana álemde iz-tússiz joǵalǵan balalardyń sany mıllıondarmen esepteledi jáne bul kórsetkish jyl saıyn ósip keledi.
Halyqaralyq quqyq qorǵaý uıymdarynyń málimetinshe:
• Eýropada jyl saıyn 70 myńnan astam kámeletke tolmaǵan bala joǵalady;
• Reseıde – shamamen 10 myń;
• AQSH-ta – 420 myńnan astam bala iz-tússiz ketedi.
Bul – tek resmı derekter.
Al beıresmı málimetter boıynsha bul kórsetkish áldeqaıda joǵary.
Qazaqstandaǵy jaǵdaı
Qamqor.kz quqyqtyq statısıka portalynyń málimeti boıynsha, búginde Qazaqstanda shamamen 2 500 eresek jáne 200 bala iz-tússiz joǵalǵandar sanatynda.
Joǵalý derekteri kóbine kelesi óńirlerde tirkeledi:
• Almaty oblysy
• Aqmola oblysy
• Batys Qazaqstan oblysy
Antıreıtıngtiń kelesi satylarynda:
• Túrkistan oblysy
• Qaraǵandy oblysy
Al altynshy oryndy:
• Qostanaı oblysy men Shyǵys Qazaqstan oblysy bólisip otyr.
Almaty qalasyndaǵy jaǵdaı
Almaty qalasynyń Polısıa departamenti Krımınaldyq polısıa basqarmasynyń dereginshe, 2025 jyly qala boıynsha 6 jasóspirim iz-tússiz joǵalǵan.
Qýanyshtysy, barlyǵy da aman-esen tabylyp, ata-analarymen qaýyshqan.
Orta eseppen, jyl saıyn qalada 6–10 bala joǵalady.
Sońǵy jyldary, abyroı bolǵanda, Almatyda múlde tabylmaǵan nemese habar-osharsyz ketken balalar boıynsha faktiler tirkelmegen.
25 mamyr – Halyqaralyq iz-tússiz joǵalǵan balalar kúni – bul kún jahandyq máselege nazar aýdartatyn mańyzdy data. Ol qoǵamǵa balalar qaýipsizdiginiń mańyzyn eske salyp, ata-analar men qamqorshylardyń jaýapkershiligin arttyrýdy kózdeıdi.