«Qarasha – qaýys, kári-qurtańdy taýys» degen úreıli amal bastaldy
Qarakúz – kúzdiń aqyrǵy aıy. Bul aıdy qazekeń jamaý-jasqaý aıy dep ataǵan. Sebebi, qarashanyń ár kúni nemese ár aptasy ár aıǵa uqsaıdy.Kúz amaldarynyń birazy artta qaldy. Ótken paıymda aıtqandaı, búginnen bastap «Bozqyraý» (Boqyraý) amaly bastaldy. Ol qystyń alǵashqy nyshany.
Burynǵy juldyzshylar osy amalǵa qarap aldaǵy qystyń qas- qabaǵyn, minezin, barysyn paıymdaǵan. Qarashanyń 10 jańasynan 15 jańasyna deıin jalǵasatyn osy amal naǵyz qyraýdyń ózi, sýyqtyń kózi.
Bıyl da ótken jylǵydaı, erekshe tabıǵat qubylysy oryn alyp turǵan joq. Birli-jarym jel men jaýyn-shashyn kórinis bergenimen, salqyn, yzǵar bolǵan joq áli. Almatynyń ózinde bolmaǵanmen, tóńiregine qar ushqyny, boz qyraý tústi. Muny qazekeń «Ala qanat» dep ataǵan (bir aýmaqqa jaýyp, bir aýmaqqa jaýmaı jerge ala túsken qar). Degenmen, 8 qarashada úzdiksiz jańbyr jaýyp, sońy qarǵa aınaldy. Bul Almaty qalasy men tóńiregin túgel aq ulpaǵa bólegen alǵashqy qar boldy. Alaıda, onyń uzaq jatpasy da aıqyn...
Búgin qoldanystaǵy kúntizbe qarashanyń 10-yn kórsetip tur. Al aı esebi boıynsha, qarashanyń 13- shi juldyzy. Qazaqy esepke (eskishe) súıensek, aıdyń bastalýyna áli 1 kún bar. Aldaǵy apta osyndaı qarbalasy kóp kezge dóp kelip tur. Onyń ústine joǵaryda aıtqanymyzdaı, «Bozqyraý» amaly júrip jatyr. «Ala qanat» amaly da kórinis berdi. Osy mezgilde aýa raıynda ózgeris oryn alýy ǵajap emes. Qabattasqan amaldardyń áserinen jaýyn-shashyn bolmasa da, aspandy bult torlap, kún kózin tumshalaıdy. Kún de sýyta bastaıdy. Ásirese, tańǵy salqyn almatylyqtardy dirdek qaqqyzary ábden múmkin...
Alda «Qaýys», «Aq qar», «Úlken qarasha» bar. Bulardyń bári qystyń alǵashqy habarshysy ispetti ózimen birge qar, daýyl, yzǵar ala keletin qaharly amaldar. Sol sebepten, aldaǵy sýyqtarǵa shydamaıtyn kári-qurtań, kóterem maldardy soıyp, kúz-soǵym jasaıdy. El ishinde «qarasha – qaýys, kári-qurtańdy taýys» degen maqal saqtalǵan. Qazekeń qarasha aıyn Qaýys dep te ataǵan. «Qarasha kelmeı, qar jaýmas» degen burynǵy tabıǵat tamyrshylarynan qalǵan támsil bar...
Aspan deneleriniń qazirgi qımyl-áreketine nazar aýdaratyn bolsaq, aldaǵy apta (10–17 qarasha aralyǵynda) aýa raıy qubylmaly kórinis kórsetkenimen, jaýyn-shashynsyz ótetin syńaıly.