مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت كەمەل ۇلى توقايەۆ جەتىنشى سايلانعان ق ر پارلامەنتىنىڭ ءماجىلىسىن تاراتۋ جانە ق ر پارلامەنتى ءماجىلىسى دەپۋتاتتارىنىڭ كەزەكتەن تىس سايلاۋىن تاعايىنداۋ تۋرالى جارلىققا قول قويدى. وندا قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى ءماجىلىسى دەپۋتاتتارىن سايلاۋ مەرزىمى 2023 جىلعى 19 ناۋرىزعا بەكىتىلدى. بۇل ماڭىزدى شارا ەلىمىزدى جان-جاقتى جاڭارتۋ مەن ادىلەتتى مەملەكەت قۇرۋ جولىندا بيلىك تاراپىنان جوسپارلانعان ساياسي رەفورمالاردىڭ جالعاسىن تابۋىن بىلدىرەدى. ءوز سوزىندە پرەزيدەنت بارشانى ازاماتتىق بەلسەندىلىك تانىتىپ، ءماجىلىس پەن ءماسليحات سايلاۋلارىنا بەلسەندى قاتىسۋعا شاقىردى.
سايلاۋعا قاتىسۋ ماسەلەسى بەكەردەن-بەكەر كوتەرىلمەيدى، وتكەن جىلداردىڭ تاجىريبەسى كورسەتكەندەي، ازاماتتاردىڭ بەلسەندىلىگى، اسىرەسە، الماتى قالاسىنداعى كورسەتكىش وتە تومەن بولدى. ەلەكتوراتتىڭ داۋىس بەرۋدەگى ەنجارلىعىنىڭ بىرنەشە سەبەپتەرى بولۋى مۇمكىن.
الدىمەن، بۇل حالىقتىڭ بيلىككە دەگەن سەنىمسىزدىگىن بايقاتادى. كەڭەس داۋىرىندە امىرشىل-اكىمشىل جۇيە پارمەندى يدەولوگيانىڭ ىقپالىمەن سايلاۋدى مەرەكەگە اينالدىرىپ (قازاقتا دۇنيەگە كەلگەن نارەستەگە سايلاۋ دەپ ات قويۋ ءۇردىسى شىقتى)، «كورنەكى» لەگيتيمدىلىگىن كورسەتۋ ءۇشىن بارشا ەلەكتوراتتى قامتۋعا تىرىساتىن. تاۋەلسىزدىك العالى بەرى وتىز جىل وتسە دە، اۆتوريتارلىق بيلىك پەن وكتەم ءبىر پارتيالىق جۇيەنىڭ نومەنكلاتۋرالىق ءتاسىلى ءوزىنىڭ ينەرسياسىن ۇستاپ قالدى. تاڭداۋ جاساۋ ءۇشىن دە لايىقتى بالاما قاجەت. سايلاۋشىنىڭ شىنايى مۇددەسى مەن كوڭىلىنەن شىعاتىن ۇمىتكەردىڭ بولماۋى بۇل جاساندى دەموكراتيالىق ۇردىسكە دەگەن نەمقۇرايدىلىق تۋدىرادى.
كەزىندە كاتوليكتىك يمپەريانىڭ قۇرساۋىنان بوسانىپ شىعىپ، ءوز ۇلتتىق مەملەكەتتىلىگىن شەگەندەۋ بارىسىندا باتىسەۋروپالىق ەلدەردە دەموكراتيالىق سايلاۋ جۇيەسى مەن پارلامەنتاريزم ينستيتۋتى قالىپتاستى. قۇقىق پەن مەملەكەتتىڭ ۇزدىك ۇلگىسىن اكەلگەنىمەن، باتىسەۋروپالىقتار جاڭا دۇنيەنى جاۋلاپ الۋ مەن وتارلاۋ بارىسىندا تۇزەمدىكتەردى شۇرايلى جەرلەرىنەن ىعىستىرىپ، ولاردىڭ مادەنيەتىن، ءتىلى مەن ءدىنىن ناسىلدىك كەمسىتۋشىلىككە ۇشىراتىپ، سەگرەگاسيا، اپارتەيد، گەنوسيد قۇبىلىستارىن ۇيىمداستىردى، ولاردىڭ ادامي جانە ازاماتتىق قۇقىقتارىن اياققا تاپتادى. ءداستۇرلى قازاق قوعامى باسقا دا شىعىستىق ۇلت-ۇلىستارمەن قاتار، وسى ۇدەرىستەردى باستان كەشىردى. پاتشالىق رەسەيدىڭ ءوز يمپەرياسىندا جۇرگىزگەن وتارشىلدىعى دا باتىستىق كولونياليزمنىڭ قۇرامداس بولىگى بولدى. جانە دە ول كسرو تۇسىنداعى توتاليتارلىق قوعامدا جالعاسىن تاپتى. سوندىقتان الەمدەگى دامۋشى ەلدەردىڭ باسىم بولىگىندە ساياسي مودەرنيزاسيا جۇزەگە اسقانىمەن، قوعامنىڭ ءبىرقاتار سەگمەنتىندە مەتروپوليادان ەنگەن جاتجۇرتتىق جاڭاشىلدىققا توسىرقاپ قارايتىن بوتەنسۋ بار.
كسرو قۇرامىنان بوساپ شىققان ءبىرشاما تاۋەلسىز مەملەكەتتەر اتەيزمنىڭ قۇقايىن باستان وتكىزدى، ءدىن ۇستانۋ بوستاندىعىنا يە بولعان قوعامنىڭ ءدىندارلار توبى ءالى كۇنگە دەيىن زايىرلىلىقتى اتەيزممەن شاتاستىرىپ، الەۋمەتتىك قاتىناستاردىڭ شاريعات تۇرعىسىنان بولۋىن قالايدى. يسلام ءدىنىنىڭ قاينار كوزدەرى – قۇران مەن سۋننادا مۇسىلمانداردىڭ سايلاۋعا قاتىسۋىنا قاتىستى تۋرا نۇسقاۋ بولماعاندىقتان، بۇل «يدجتيحاد» ماسەلەسى بولىپ سانالادى. سوندىقتان يسلام عۇلامالارى اتالمىش ماسەلەنى سايلاۋعا قاتىسۋدىڭ مۇسىلماندار ءۇشىن پايداسى نەمەسە زيانى تۇرعىسىنان قاراستىرادى. ءبىزدىڭ مەملەكەتىمىزدىڭ باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ «ادىلەتتى قازاقستان» قۇرامىن دەگەن نيەتتە ەكەنى بەلگىلى. يسلام دىنىندە «ادىلەت – حاقتىڭ جولى» ەكەندىگىن ەسكەرسەك، قازاقستاندىق مۇسىلمان جاماعاتى ءماجىلىس پەن ءماسليحات سايلاۋىنا بەلسەندى قاتىسىپ، داۋىسىن بەرىپ، ءوز تاڭداۋىن جاسايدى دەپ ويلايمىن.