قازاقستاندا الەۋمەتتىك ماڭىزى بار اۋرۋلاردى ەمدەۋگە قارجى مەملەكەتتىك بيۋدجەتتەن بولىنەدى. ءقازىر مۇنداي تىزىمدە 13 ءتۇرلى اۋرۋ بار. ءبىراق 2026 جىلعى 1 قاڭتاردان باستاپ كەيبىرى الىپ تاستالۋى مۇمكىن. ونىڭ ىشىندە قانت ديابەتى دە بار.
بۇل وزگەرىستەر "مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديسينالىق ساقتاندىرۋ جانە مەديسينالىق قىزمەت كورسەتۋ ماسەلەلەرى جونىندەگى" زاڭعا ەنگىزىلگەن تۇزەتۋلەرگە بايلانىستى قابىلدانىپ وتىر. ەندى الەۋمەتتىك ماڭىزى بار اۋرۋلاردىڭ ءتىزىمىن دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى بەكىرەدى.
قازىرگى ءتىزىم (2020 جىلعى بۇيرىقپەن بەكىتىلگەن):
-
تۋبەركۋلەز،
-
ايتۆ-ينفەكسيا،
-
سوزىلمالى ۆيرۋس گەپاتيتتەر جانە باۋىر سيرروزى،
-
قاتەرلى ىسىكتەر،
-
قانت ديابەتى،
-
پسيحيكالىق، مىنەز-قۇلىق بۇزىلىستارى،
-
سەرەبرال سال اۋرۋى،
-
ميوكارد ينفاركتىسى (العاشقى 6 ايدا)،
-
ريەۆماتيزم،
-
دانەكەر تىندەرىنىڭ جۇيەلى اۋرۋلارى،
-
جۇيكە جۇيەسىنىڭ دەگەنەراتيۆ سىرقاتتارى،
-
ورتالىق جۇيكە جۇيەسىنىڭ دەميەلينيزيرلەۋشى اۋرۋلارى،
-
سيرەك (ورفاندىق) اۋرۋلار.
ال جاڭا جىلدان باستاپ بۇل ءتىزىم وزگەرمەك. كودەكسكە ەنگىزىلگەن تولىقتىرۋعا سايكەس، الەۋمەتتىك ماڭىزى بار اۋرۋلاردىڭ تۇراقتى بولىگى بىلاي بەكىتىلدى:
-
تۋبەركۋلەز،
-
ايتۆ-ينفەكسيا،
-
قاتەرلى ىسىكتەر،
-
ۆيرۋس گەپاتيتتەر مەن باۋىر سيرروزى،
-
پسيحيكالىق جانە مىنەز-قۇلىق بۇزىلىستارى،
-
سيرەك اۋرۋلار،
-
جۇيكە جۇيەسىنىڭ دەگەنەراتيۆ اۋرۋلارى،
-
دەميەلينيزيرلەۋشى اۋرۋلار،
-
ەپيلەپسيا،
-
ميوكارد ينفاركتىسى (6 ايعا دەيىن)،
-
ينسۋلت (1 جىلعا دەيىن).
وسىلايشا، جاڭا تىزىمنەن 4 اۋرۋ الىپ تاستالدى: قانت ديابەتى، سەرەبرال سال اۋرۋى، ريەۆماتيزم جانە دانەكەر تىندەرىنىڭ جۇيەلى اۋرۋلارى. ونىڭ ورنىنا ينسۋلت پەن ەپيلەپسيا ەنگىزىلدى.
بۇل وزگەرىستىڭ ماڭىزى زور. سەبەبى اتالعان تىزىمگە كىرگەن ناۋقاستار مەملەكەتتەن تەگىن دارى-دارمەك پەن ەم الۋ قۇقىعىنا يە. ال ەگەر اۋرۋ الىپ تاستالسا، وندا ءدارىنى ءوز قالتاسىنان ساتىپ الۋعا تۋرا كەلەدى. مىسالى، قانت ديابەتى بار ادامدار ءۇشىن بۇل - ۇلكەن ماسەلە. قازاقستاندا ءقازىر جارتى ميلليوننان اسا ادام وسى دياگنوزبەن تىركەۋدە تۇر، ال ينسۋلين مەن باسقا دا دارىلەر قىمبات.
ارينە، ەگەر اۋرۋ الەۋمەتتىك ماڭىزى بار تىزىمنەن الىنسا دا، پاسيەنتكە دارىگەر قابىلداۋى مەن تەكسەرۋلەر تەگىن كورسەتىلەدى – بۇل مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديسينالىق ساقتاندىرۋ (ءمامس) جۇيەسىنىڭ اياسىندا قالادى. ءبىراق دارى-دارمەككە اقى تولەۋ – ناۋقاستىڭ موينىندا بولادى.
ماڭىزدىسى – كودەكستە كورسەتىلگەن اۋرۋلار تەك "مىندەتتى" بولىك. دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى قوسىمشا اۋرۋلاردى ەنگىزە الادى. ياعني قانت ديابەتى دە قايتادان تىزىمگە قوسىلۋى مۇمكىن. ءبىراق بۇل ازىرگە بەلگىسىز.
جاڭا ءتىزىم 2026 جىلدان باستاپ رەسمي تۇردە بەكىتىلەدى.