Almaty-akshamy.kz saıtynda búgin jaryq kórgen jańalyqtarǵa sholý – kún kerýeni
Ult kıimi ulyqtalǵan kún
14-23 naýryz aralyǵynda halyqtyq merekeni toılaýǵa arnalyp jarıalanǵan Naýryznama onkúndiginiń besinshi kúni ulttyq kıimdi ulyqtady. Ulttyq kıimge arnalǵan bul kún ata-babamyzdy, urpaqtan-urpaqqa jalǵasyp kele jatqan ádet-ǵuryptardy eske alatyn erekshe kezeńge aınalady. Bul – halyq rýhynyń shaǵylysyn beıneleıtin ulttyq dızaınnyń kórkemdigi men qaıtalanbas órnegine tamsanyp, bul ónerdegi baı murany zerttep, odan shabyt alatyn kún.
Soqyr keleshek
DailyMail basylymynda jarıalanǵan maqalada balalardyń smartfondardy shamadan tys paıdalanýynyń sońy olardyń kózderiniń kórmeı qalýyna ákelýi múmkin ekendigi aıtylǵan. Dárigerlerdiń aıtýynsha, sońǵy 50 jylda Ulybrıtanıada balalar arasynda alystan kórmeýshilik eki ese jıi anyqtalatyn bolǵan. 15-ten 16-ǵa deıingi jas aralyǵynda kóz aýrýlarynyń dıagnozy árbir tórtinshi balaǵa qoıylǵan. Alystan kórmeý balalar men jasóspirimderde kúndizgi jaryq kezinde olardyń alystaǵy zattarǵa óte az qaraýynan paıda bolady. Esesine, balalar ol kezde kózderin telefonnan almaıdy.
Qolyńda qamshyń oınasyn!
Almatyda zamanaýı qamshylardyń tusaýkeseri ótti. Onyń ishinde balalarǵa arnalǵan «Bilge» qamshysy bar. Qamshyda qazaqtyń án kúıleri, jańyltpash, maqal-mátelderi toptastyrylǵan. Smart qamshyǵa elimizge belgili óner adamdarynyń ánderi de engizilgen.
Áıelderdi kóp deýshi ek...
Ǵalymdar aldaǵy 10 jylda kúlli álem boıynsha dúnıege keletin qyzdar qarasy 4,7 mln-ǵa azaıatynyn alǵa tartyp otyr. Statısıkalyq derekterge negizdelip ázirlengen senarılerdiń birine sáıkes 2030 jylǵa qaraı bul elderde 4,7 mıllıon qyz kem dúnıege keledi. Ekinshi senarı boıynsha osy kúngi qalyptasqan tendensıalar saqtalsa, bul kórsetkish 2100 jylǵa qaraı álem boıynsha 22 mıllıonnan asýy múmkin.
Aıyppul arqalatatyn nasybaı
İİM shegilmeıtin temeki ónimderin zańsyz satý men taratý úshin jaýapkershilik baryn eske saldy.
«Qazirgi ýaqytta «Halyq densaýlyǵy jáne densaýlyq saqtaý júıesi týraly» kodeksinde shegilmeıtin temeki ónimderin, onyń ishinde nasybaıdy ákelýge, óndirýge, satýǵa jáne taratýǵa tyıym salý kózdelgen. Shegilmeıtin temeki ónimderin zańsyz satqany úshin 25 AEK nemese 92 myń teńgeden astam mólsherde aıyppul kózdelgen», – dedi İİM resmı ókili Shyńǵys Alekeshev.
Tarıhy tereń Naýryz
«Merekeni 14 Naýryz kúni toılaý dástúri grıgorıan kúntizbesine kóshýmen baılanysty. Burynyraqta bizdiń halqymyz jańa jyldy kóktemniń birinshi kúninde, ıaǵnı 1 naýryzda merekeleıtin. Biraq bul kún men túnniń teńelýi emes. Onda nelikten kóktemniń birinshi kúni toılandy? Naýryzdy toılaıtyn halyqtardyń dúnıetanymy men fılosofıasynda jyl basy balanyń dúnıege kelýin beınelegen. Sonymen, úsh aıda bala jigit bolady, kelesi úshinshi maýsymda bul orta jastaǵy er adam, al kúzde kemeldengen aqsaqal bolady. Qysta ol ábden qartaıyp, ómirden ótip, kóktemniń birinshi kúninde bala bolyp qaıta dúnıege keledi. Osylaısha, ejelgi qazaqtar kóktemniń alǵashqy kúninde bir - birin jańa jyldyń kelýimen quttyqtaǵan», - dedi Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıtetiniń profesory Táttigúl Qartaeva.
Orazamen oınama!
Densaýlyq saqtaý mınıstri Aqmaral Álnazarova balalardyń oraza ustaýyna qatysty oıyn bildirdi.
«Jalpy alǵanda, balanyń aǵzasy tez ósedi jáne kúndelikti kóp energıa jumsaıdy. Sondyqtan osy energıany ýaqyly tolyqtyryp otyrýy kerek. Atap aıtqanda, árbir ata-ana balalarynyń damýyna qatysty máseleni túsinýi kerek. Balanyń densaýlyǵy úshin ýaqytyly, sapaly ári teńgerimdi tamaqtanýy óte mańyzdy dep esepteımin. Meniń oıymsha, 16-17 jasqa deıin, ıaǵnı barlyq organdarynyń tolyq qalyptasýyna mán berý kerek», - dedi mınıstr.