«AMANAT» partıasy Fraksıasynyń múshesi Janarbek Áshimjanov Premer-Mınıstr Oljas Bektenovke TikTok áleýmettik jelisine jas shekteýin qoıý týraly depýtattyq saýal joldady, dep habarlaıdy aqshamnews.kz.
"Búgingi tańda balalardyń álippesi – áleýmettik jeli, emizigi – TikTok, besik jyry – Instagram desek artyq bolmas. Adamzat balasyn otyrǵyzyp-turǵyzǵan osy qubylystardyń áseri – ásirelep aıtsaq atom bombasynan kem bolmaı tur.
Ótken jyly áriptesim Erlan Saıyrov TikTok platformasynyń qoǵamdaǵy keri áseri týraly tıisti oryndarǵa dabyl qaǵyp edi, selt etken jan joq.
Senator áriptesimiz Nurtóre Júsip «buryn balalalardy «ták-tákpen» tárbıeleıtin edik, qazir TikTok-pen tárbıelep jatyrmyz» dep edi minbeden. Óli tynyshtyq.
Sóz joq, qazir – aqparattyq ǵasyr. Áleýmettik jeliler ómirimizdiń ajyramas bóligine aınaldy. Paıdaly jaǵy da joq emes. Alaıda, ulttyq tárbıe men dástúr-saltymyzdyń ýyqtaryn talqandap, aqyl toqtatpaǵan, jaqsy men jamandy áli tolyq ajyratyp úlgirmegen balalar men jasóspirimderdi meńdýana jegendeı meńireý álemge bastap bara jatqan jaǵdaıdyń aldyn almasaq opyq jeımiz.
Bul rette, balalar men jasóspirimder arasynda TıkTok keńinen tanymal. Sońǵy eki jylda 14,1 mln. qazaqstandyq tirkelipti. Bul jeliniń negizgi tutynýshylary da – sol besikten beli shyqpaǵan balalar men jastar. Onda paıdaly kontentten góri, jastarǵa teris áser etetin zıandy aqparattar órip júr",-dedi depýtat.
Aıtýynsha, qumar oıyndardy jarnamalaý, strımder arqyly ádepsiz áreketter kórsetý, boqaýyz sózder, pornografıa, sýısıdke shaqyrý, dinı ýaǵyzdardyń ońdy-soldy taralýy, býllıng, tyıym salynǵan zattardyń jarnamasy sekildi teris áreketterge shaqyratyn las aqparattar osy TıkTok arqyly taralýda. Jasóspirimderdiń TıkToktan kórgenin qaıtalap, jaǵymsyz qylyq pen ádepsiz iske úıir bolyp bara jatqany da jasyryn emes.
"Máselen, «Mysyq serýeni» dep atalatyn chellendjdi myńdaǵan jas qaıtalasa, oǵan qatysýshylar podıým modelindeı kóshede ótip bara jatqan adamdardyń aldynda júrýi tıis. Mán-maǵynasy joq chellendjdiń qaralymy 500 mıllıonnan asqan.
Eki jastyń birine kelmegen qyzdarymyzdy bóksemen bıleýge shaqyryp, arnaıy úırený úlgilerin usynyp jatqan kontentter sańyraýqulaqtaı qaptady.
Rasynda, qazirgi tańda urpaq tárbıesimen tikeleı áleýmettik jeliler aınalysýda. Sonyń saldarynan ulttyq qundylyqpen sýsyndamaǵan jas urpaq ósip keledi.
Osyny eskerip álem elderi munyń odan ári etek alýyna jol bermeý maqsatynda Tık-Tokqa shekteý qoıý nemese ondaǵy kontentke baqylaýdy kúsheıtýdi qolǵa alýda.
Máselen, Reseı, Qyrǵyzstan, Ózbekstan, Tájikstan elderi TıkTok jelisine ishinara nemese tolyq shekteý qoıdy. Al, Fransıa úkimeti jasóspirimderdiń ınternetke qoljetimdiligin zańnamalyq deńgeıde rettedi.
Avstralıa 16 jasqa deıingi balalarǵa qoldanýdy zańmen shektedi. Osy joǵaryda atalǵan elderdiń bir bilgeni bar shyǵar... Eýropalyq Odaq, Kanada, Ulybrıtanıa, Jańa Zelandıada balalar qaýipsizdigine qatysty alańdaýshylyqqa baılanysty 2023 jyly sheshim qabyldap úlgergen. Kerek deseńiz, TikTok-tyń atasy sanalatyn Qytaıdyń ózinde bul platforma qoljetimdi emes.
Biz de jedeldetip TıkTok-qa shekteý qoıý máselesin qarastyrǵanymyz jón. Óıtkeni, TıkTokty shamadan tys qoldanýdyń psıhologıalyq áleýmettik jáne akademıalyq saldary, balanyń sanasy men densaýlyǵyna keri áseri az emes. Tipti, oftalmolog dárigerler telefonǵa telmirgen balalardyń arasynda keıingi bes jylda kóz aýrýlary kúrt kóbeıip ketkenin aıtady.
Sondyqtan urpaǵymyzdy TıkToktan keler azǵyndyqtan arashalap qalý úshin osy máseleni taǵy kóterýimizge týra kelip otyr",-deıdi.
Sondyqtan, Úkimetke usynys bildirdi.
1. TıkToktaǵy ádepke, ulttyq qundylyqtarǵa, dástúrimiz ben saltymyzǵa qaıshy keletin, balalardyń sanasyn ýlaıtyn, teris ádetterge shaqyratyn barlyq kontentke shekteý qoıý.
2. Elimizde TıkTokty kámelettik jasqa tolmaǵan balalardyń paıdalanýyna qatań shekteý qoıý nemese múldem tyıym salý tetikterin qarastyrý kerek dep esepteımiz.