«Ulttyq qor – balalarǵa» jobasy qashan júzege asady? Qor qarjysynan balalar qansha úles alady? Onyń tetikteri qandaı? Jyl saıynǵy jınaq sommasy qansha? Jınaqtar qandaı maqsatta jumsalady? Qazir qoǵamnyń qyzyǵýshylyǵyn týǵyzyp, kópshilik arasynda qyzý talqylanyp jatqan osy taqyryp búgin «AMANAT» partıasy janyndaǵy Bilim berý men densaýlyq saqtaý máseleleri jónindegi respýblıkalyq keńes otyrysynda talqylandy, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz. 

Memleket basshysy byltyrǵy Joldaýynda Balalar jyly aıasynda «Ulttyq qor – balalarǵa» atty jańa baǵdarlama iske qosylatynyn aıtqan bolatyn. Osy rette ol jyl saıyn Ulttyq qordyń ınvestısıalyq tabysynyń 50%-yn balalardyń jeke shotyna aýdaryp otyrýdy usyndy, dep jazdy Azattyq Ruhy.

Prezıdenttiń áleýmettik mańyzdy bastamasyn zań turǵysynan rásimdeý úshin «Qazaqstan Respýblıkasynyń keıbir zańnamalyq aktilerine Qazaqstan Respýblıkasynyń Ulttyq qorynan balalarǵa tólem jasaý máseleleri boıynsha ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» Zań jobasy qazirgi tańda Májilis qabyrǵasynda qaralyp jatyr. Osy oraıda, Keńeske arnaıy shaqyrylǵan Parlament Májilisi depýtattary bastamashyl tobynyń múshesi Únzıla Shapaq atalǵan zań jobasynyń erekshelikterin túsindirdi. Onyń aıtýynsha, Ulttyq qor qarajaty tek qana turǵyn úı jaǵdaıyn jaqsartý jáne bilim alý maqsatynda paıdalanylady.

«Qarajatty sheteldik oqý ornynda bilim alýǵa paıdalanýdy shektemeý josparlanyp otyr. Óz kezeginde, turǵyn úı jaǵdaıyn jaqsartý nemese turǵyn úı satyp alý úshin qarajatty paıdalanýǵa tek Qazaqstan aýmaǵynda ǵana ruqsat etiledi. Qazaqstan Respýblıkasy azamattyǵynan aıyrylǵan nemese aýysqan kezde tólemderge talap qoıý quqyǵy joıylady», - dedi depýtat.

Ulttyq qordan búginge deıin úles alatyn balalardyń sany qansha degenge kelsek, 2022 jyl basyndaǵy resmı derekter boıynsha elimizdegi 18 jasqa tolmaǵan balalardyń jalpy sany shamamen – 6,5 mln. Degenmen aýyl-aımaqtarda qujattary joq balalar bar ekenin jáne shetelde turyp jatqan azamattarymyzdyń balalary týraly tolyqqandy málimet bolmaýy yqtımal ekenin eskersek, bul kórsetkish ózgerýi ábden múmkin.

Al jyl saıyn ár balanyń esep shotyna túsetin qarjy kólemi ekonomıkalyq jaǵdaıǵa baılanysty ózgerip otyrady. Iaǵnı, Ulttyq qordan balaǵa aýdarylatyn qarajat ınvestısıalyq paıda mólsherine baǵdarlanady. Sonymen qatar, jınalǵan aqsha birinshi kezeńde balanyń jeke shotynda emes, ortaq shotta saqtalatyndyqtan, ol qarajat belgili bir múddege jumsalady. Osylaısha, jyl boıy shotta bir somma ǵana jatpaıdy. Qarajat jumsalǵan qaınar kózderden oǵan túsim túsip otyrady.

Óz kezeginde, Qazaqstan Respýblıkasy Qarjy vıse-mınıstri Dáýren Temirbekov  ár jyldyń 20 qańtaryna deıin esepti jyldyń 31 jeltoqsandaǵy jaǵdaı boıynsha nysanaly talaptarǵa qatysýshylardyń túpkilikti tizimi jasalatynyn aıtty.

«Biryńǵaı jınaqtaýshy zeınetaqy qory qatysýshylardyń tizimi negizinde jáne Ulttyq bankimen berilgen aqparatyn eskere otyryp bir qatysýshyǵa esepti júrgizedi. Ár jyldyń 31 qańtaryna deıin 18 jasqa tolmaǵan balalarǵa qarajat esepteý júzege asyrylady», - dedi vıse-mınıstr.

Ol úshin balalarǵa nemese ata-anasyna eshqaıda barýdyń qajeti joq. Óıtkeni tólemder avtomatty túrde jasalady. Al esepke alýdy Biryńǵaı jınaqtaýshy zeınetaqy qory júrgizedi.

Bala 18 jasqa tolǵannan keıin eger ol Qordan alǵan úlesin jumsamasa, 10 jyl boıy saqtalady. Ári qaraı sol adamnyń zeınetaqy shotyna aýdarylady. Degenmen, bul bala 18 jasqa tola salysymen jınaqtalǵan qarjyny paıdalanýy kerek degen sóz emes. Tek 10 jylǵa deıin paıdalanbaǵan jaǵdaıda ári qaraı zeınetaqyǵa baılanysty normatıvtik-quqtyq aktiler boıynsha retteledi.

Osy oraıda, Májilis depýtaty Murat Ábenov ár balaǵa óz úlesin bólip berý arqyly memleket ózine úlken jaýapkershilik alyp otyrǵanyn alǵa tartty.

«Saılaýda jáne basqa da naýqan kezinde saıası belsendiligi tómen adamdar bar ekenin kórip júrmiz. Memleketimiz qandaı saıasat júrgizip jatyr, ekonomıkamyz qandaı deńgeıde, zańdarǵa nendeı ózgerister enip jatyr degen sıaqty máselelerge kelgende «men saıasattan alyspyn, oǵan aralaspaımyn» deıtinder barshylyq. Mine, biz birinshi ret jaqsy mehanızmdi iske asyryp jatyrmyz. Endi ár bala aı saıyn shotyn tekserip, ózine tıesili qarajatty memleket qalaı basqaryp jatqanyn bilip otyrady. Qoǵam belsendiligin osylaı arttyra alamyz»,- dedi halyq qalaýlysy.

Keńes múshesi, zańger Aıgúl Orynbek balalardyń esep shotyna túsken qarajattyń maqsatty jumsalýyna jáne kózdelgen maqsattarǵa jetý-jetpeýine qatysty alańdaýshylyǵyn bildirdi.

Buǵan jaýap retinde Qarjy vıse-mınıstri Dáýren Temirbekov ınflásıany eskere otyryp, qarajat teńgede emes dollarda saqtalatynyn aıtty.

Sondaı-aq, jıyn barysynda Keńes músheleri zań jobasyna qatysty ózderin tolǵandyrǵan máselelerdi ortaǵa salyp, birqatar usynys aıtty. Keńes jetekshisi, Májilistegi «AMANAT» fraksıasynyń depýtaty Juldyz Súleımenova aıtylǵan barlyq usynys-pikir zań jobasyn ázirlep jatqan bastamashyl topqa joldanatynyn jetkizdi.