Almatyda Memleket basshysynyń tapsyrmasy boıynsha bastalǵan «Taza Qazaqstan» tujyrymdamasyn iske asyrý aıasynda elimizde alǵash ret qar eritý pýnkti ashyldy. Jobanyń ereksheligi-Qazaqstan úshin biregeı tájirıbe bolyp tabylatyn ári, qardy eritýdiń paıdalanylatyn ekologıalyq taza tehnologıasy.
Tehnologıa qar jaýǵan kezde qalany tazartý ýaqytyn qysqartyp qana qoımaı, qorshaǵan ortaǵa ekologıalyq zıandy azaıtýǵa múmkindik beredi. Buryn qala kóshelerinen qar muzǵa qarsy materıaldarmen, sonyń ishinde tuzdy eritindilermen birge topyraqqa túsetin. Topyraqty qalpyna keltirýge qosymsha resýrstar jumsalatyn.
Almaty qalasy Komýnaldyq ınfraqurylymdy damytý basqarmasy kóriktendirý bóliminiń basshysy Bekejan Almyrza atap ótkendeı, qar eritý pýnktin iske qosý — ekologıalyq turaqtylyqty qamtamasyz etýdegi jáne megapolıste ómir súrý sapasyn jaqsartýdaǵy mańyzdy qadam. Bul sheshim qaladan tys jerlerge qar shyǵarýǵa jumsalatyn ýaqyt pen resýrstardy edáýir azaıtýǵa, sondaı-aq ekologıaǵa teris áserdi azaıtýǵa múmkindik beredi.
Jańa pýnkttiń jumysymen jáne qardy kádege jaratýdyń ınovasıalyq tehnologıalarymen qala ákimdigi kadrlar daıarlaý týraly memorandým aıasynda yntymaqtasatyn Qazaq avtomobıl joldary ınstıtýtynyń (QazAJI) oqytýshylary men stýdentteri tanysty. Stýdentter jumystyń negizgi kezeńderin jáne ınovasıalyq tehnologıalardy oqý ústinde.
Qala kóshelerinen jınalǵan qar aldyn ala suryptaý úshin arnaıy qabyldaý qurylymyna túsedi, sodan keıin eritý qondyrǵylaryna jiberiledi. Mańyzdy aspekt-jyly aǵyndy sýlar qalalyq káriz jelisi arqyly aǵyp, sorǵy qondyrǵylary júıesi arqyly erý úshin qajetti jylý mólsherinen ótedi. Qar eritý qurylǵysynyń qýaty - táýligine 1200 tekshe metr qarǵa deıin.
Qardy eritý prosesi qysymmen júredi, bul prosesti jyldamdatýǵa jáne jumys tıimdiligin arttyrýǵa múmkindik beredi. Qar erigennen keıin alynǵan erigen sý qumnan jáne basqa usaq bólshekterden súzilip, birneshe tazartý satylarynan ótedi. Saıyp kelgende, erigen sý qalalyq káriz jelisine qaıta oralady, bul ekologıaǵa júktemeni azaıtady jáne qala resýrstaryn utymdy paıdalanýǵa múmkindik beredi.
Qazaq avtomobıl joldary ınstıtýtynyń (QazAJI) rektory Dáýren Esentaı kólik jáne ekologıalyq tehnologıalardy oqıtyn stýdentter úshin qar eritý pýnktine barý tanymdyq sıpatqa ıe jáne bolashaqta paıdaly bolatynyn atap ótti.
«Biz qorshaǵan ortaǵa teris áserdi aıtarlyqtaı azaıtatyn ekologıalyq taza tehnologıanyń is júzinde qalaı qoldanylatynyn kóre aldyq. Mundaı tájirıbe óte baǵaly, ásirese ekologıa men ınfraqurylym máselelerin jedel sheshý qajet zamanaýı qala jaǵdaıynda. Stýdentter bolashaqta osy tehnologıalarǵa súıenip, olardy ınfraqurylymdyq nysandardy jobalaýda eskerýi múmkin», - dep atap ótti rektor.
«Kólik tehnıkasy jáne tehnologıasy» mamandyǵy boıynsha oqıtyn 1 kýrs stýdenti Sultan Saılaýǵazy qar eritý pýnktine baǵan kezde alǵan aqparattyń bolashaqta qalanyń ekologıalyq jáne ınfraqurylymdyq tıimdiligin arttyrýǵa úles qosýǵa kómektesetinin atap ótti.
«Biz káriz jelisi arqyly sýdyń túsýinen bastap erigen sýdyń sońǵy súzilýine deıingi barlyq prosesti zerttedik. Bul qalalyq qyzmetterdiń júktemesin azaıtýmen qatar ekologıalyq táýekelderdi tómendetýge de kómektesedi. Meniń osyǵan qatysty alǵan bilimim bolashaqta ekologıalyq menedjment salasynda jumys isteıtin kezde óte paıdaly bolatynyna senimdimin. Men alǵan bilimimdi ekologıa men tabıǵı resýrstardy basqarýdyń tıimdi sheshimderin ázirleý úshin paıdalanýdy josparlap otyrmyn», - dedi stýdent.
«Avtomobıl joldaryn salý» mamandyǵy boıynsha bilim alyp jatqan 1 kýrs stýdenti Baqytjan Almabaı, qar eritý pýnktine barý ózi úshin naǵyz jańalyq bolǵanyn atap ótti.
«Men jańa tehnologıalar qalalyq ınfraqurylymdy jaqsartýǵa qalaı áser etetinin bildim. Bul jobanyń qardy qaladan tys jerge tasymaldaý qajettiligin jáne kólik shyǵyndary men atmosferaǵa zıandy zattardyń shyǵarylýyn azaıtýǵa kómektesetini erekshe mańyzdy. Biz bul bilimdi kásibı qyzmetimizde mindetti túrde qoldanatyn jáne qalamyz úshin neǵurlym tıimdi sheshimder ázirleýge umtylatyn bolamyz», - dep óz oıymen bólisti jas jigit.
Aıta keteıik, qar eritý pýnktine Almatynyń Áýezov, Almaly jáne Bostandyq aýdandarynyń aýmaqtarynan qar ákelinedi. Bul aýdandarda qar úıindileri tym kóp, sonyń saldarynan tyǵyz trafık ortalyq kóshelerden qardy tıimdi shyǵarýǵa múmkindik bermeıdi. Pýnkt iske qosylǵan kezden bastap 24,4 myń tekshe metr qar eridi.
Qar eritý pýnktin qurý qardy kádege jaratý jónindegi ózekti máselelerdi sheshý jáne «Taza Qazaqstan» baǵdarlamasy aıasynda qorshaǵan ortany qorǵaýdyń aýqymdy strategıasyn iske asyrýdaǵy mańyzdy qadam bolyp tabylady.