Qazaqstan men Ortalyq Azıaǵa degen úlken súıispenshilikke toly kórme
Almatyda ornalasqan Á.Qasteev atyndaǵy Memlekettik óner mýzeıi Klara men Dana Isabaevalardyń jeke koleksıasynan alynǵan «Táýelsizdik beıneleri» atty ǵajap kórme usyndy. BAQ ókilderine arnalǵan baspasóz týrynda Klara Isabaeva ekskýrsıa júrgizdi.
Isabaevalardyń koleksıasy HH ǵasyrdyń 90-jyldary men 2000 jyldardyń basynda qalyptasqan. Bul – Táýelsiz Qazaq memleketi men Táýelsiz Qazaqstan óneriniń qalyptasý jáne qurylý kezeńi.
Kórmege qazirgi zamanǵy qazaqstandyq jáne sheteldik sýretshiler – Arkadıı Gorbatov, Nellı Býbe, Beısebek Aqanaev, Gúljamal Taǵenova, GaBo apaly-sińliler, Andreı Nazarenko, Aleksandr Ermolenko jáne t.b. beınelegen elimizdiń baıyrǵy baı tarıhı jáne ǵasyrlar boıǵy dástúrlerin, uly kerýen joldarynyń jańǵyryǵyn, zaman baılanysyn, týǵan jerimizdi jáne onyń tabıǵatyn jyrlaıtyn, syrtqy álemniń shekaralaryn pash etetin jáne onyń eń qoljetpes sulýlyǵyna tańdaný múmkindigin syılaıtyn 40-tan astam týyndy qoıylǵan.
Sheteldik sýretshilerdiń qatarynda qyrǵyzdyń kórnekti sýretshisi Jyrǵal Matýraıymov, San-Fransıskodan kelgen sýretshi Karlos Kýzma jáne gaıtıdiń naıv stılinde jumys isteıtin Domınıkan Respýblıkasynyń sýretshileri bar. Bul keskindeme jáne grafıkalyq jumystar, sondaı-aq aralas releftik tehnıkada oryndalǵan kartınalar.
Klara Isabaevanyń beıneleý jáne sándik-qoldanbaly óner jolynda kele jatqanyna 50 jyldan asqan. Ónerdiń óz ókili aldymen markalar, sodan keıin kitaptar, keıin tóltýma óner týyndylaryn jınaı bastaǵan. Jahannyń koleksıaǵa asa baı eń úzdik mýzeılerin aralaǵan ol koleksıa qurý úshin biregeı ári erekshe Qazaqstan men Ortalyq Azıa ónerin tańdaǵan eken. Máselen, Arkadıı Gorbatovtyń «Otyrar keramıkasy» atty tarıhı shyǵys natúrmorty Uly Jibek jolyndaǵy ortaǵasyrlyq eń baı qalanyń turmysyn kóz aldymyzǵa ákeledi. Sýretshiniń ózi kóptegen arheologıalyq ekspedısıa men qazba jumystaryna tikeleı qatysqan. Shyǵarmalarynda kórinis tapqan qysh buıymdardyń barlyǵy qazirgi kúni Astanadaǵy Ulttyq mýzeıdiń Orta ǵasyrlar bóliminde kórmege qoıylǵan Otyrardyń tarıhı qumyralary men tostaǵandary kórinedi.
Al Nellı Býbeniń burynǵy zamanǵa saı stılde salynǵan «Dalanyń erkeleri» atty toptyq portreti kıiz úıdiń ishindegi jastyq shaqtyń beıqamdylyq jáne qýanysh sezimin beıneleıdi. Sýretshi qazaq qyzynyń alýan tústi álemin kóptegen kómekshi ulttyq elementter arqyly – áıelderdiń áshekeı buıymdarymen jáne rý tańbalarymen, ydys-aıaqpen, ıaǵnı qazan, saptaıaq, úkkish, qorjynmen, sandyqpen, kórpelermen jáne dastarhanmen bezendire otyryp sheber jetkizedi.
Beısebek Aqanaevtyń «Petroglıfter áýeni» men «Qymyz quıatyn ydystardyń jıyntyǵy» atty natúrmorty bizdiń t arıhymyzdyń mańyzdy ke zeńderin beıneleıdi. B.Aqanaev ejelgi petroglıfterdi beıneleý arqyly bizdiń jerimiz baıyrǵy zamandardan beri daryndy tulǵalarǵa baı ekenin kórsetýge umtylǵan. Sýrettiń ortasynda aty ańyzǵa aınalǵan mýzykalyq aspap – qobyz tur. Ony jasaýshy – birneshe túrki halyqtarynyń, ıaǵnı qazaqtardyń, túrikmenderdiń, ázerbaıjandardyń, túrikterdiń babasy, Syrdarıa dalasynan shyqqan X ǵasyrdyń mýzykanty jáne sazgeri Qorqyt ata. İshekteri jylqy jalynan jasalǵan aspaptyń erekshe dybysy bar, ańyz boıynsha ol Qorqyt ataǵa kelgen ólimdi de qorqytqan. Dala bolmysynyń eń aıqyn kórinisi bolyp tabylatyn qobyz kóptegen qasıetti maǵynalarǵa ıe – bul kóshpendiniń jan-dúnıesiniń jáne qazaq mýzykasynyń sımvoly, vıolonchel men skrıpkanyń túp atasy, ata- babalarymyzdyń ósıeti jáne bizdiń mádenıetimizdiń ejelgi dáýiriniń dáleli. Bul ǵajap jumysqa qarap, biz ǵasyrlar boıy bizge jetken ata-babalarymyzdyń áýenderi men olardyń ǵıbrat sózderin estigendeı bolamyz.
Aqanaevtyń «Qymyz quıatyn ydystardyń jıyntyǵy» atty natúrmorty qazaqtyń eń jarqyn jáne mańyzdy, óte ejelgi jáne bizge táýelsizdikpen oralǵan Naýryz merekesin beıneleıdi. Sýrettiń qanyqqan jasyl túsi – bul túrli-tústi daqtarmen kómkerilgen, gúldenip, oıanǵan dalanyń, kóktemniń túsi. Jumys tabıǵat pen ómirdiń jańarýyn bildiredi.
Klara Isabaevanyń qyzy – Dana Isabaeva da koleksıa jınaýǵa erekshe jaqyn. «Óner adamnyń ishki álemimen baılanystyra otyryp, ómirdi ózgertetin jáne emosıonaldy ál-aýqatqa yqpal etetin kúshke ıe», – deıdi Dana Isabaeva.
Qazaqstan men Ortalyq Azıaǵa degen úlken súıispenshilikke toly kórme shilde aıynyń 10-yna deıin jalǵasady.