Osy kúni adamdar arasyndaǵy baýyrmaldyqty saqtaý óte ózekti. Bul – jahandanýdyń jutylýynan saqtaıtyn birden-bir jol. Sondyqtan aıdyń-kúnniń amanynda ózara jylýlyqty saqtaı alsaq, nur ústine nur. Óıtkeni, dúnıeni ustap turǵan osy qasıet.
Shyǵarmashylyq adamy bárin baıqaıdy Kapıtalısik qoǵamda ómir súrip kelemiz. Bárine úlgerý shart. Jaı júrýge bolmaıdy. Ýaqytty qur jiberseńiz, biraz nápaqadan qaǵylasyz. Sol sebepti, ár isti aqylmen istep, aıaqty ańdap basqan abzal. Bul – búginginiń talaby. Osyǵan ileskender jaqsy ǵumyr súrip, oń-solyn túgendeıdi.
Qoǵamnyń tirliginen qol úze almaıdy ekensiz. Ótken joly zańgermen tildestim. Biraz nárseni aıtyp, ózara pikir almastyq. Buryn oılaýshy edim, zańgerler qaýymy naǵyz qatyp qalǵan qaǵıdaǵa jumys isteıdi dep. Alaıda, olaı emes sıaqty. Jasy úlken apaı bolsa da, óz-ózin kútken, salıqaly jan eken. Áńgime – otbasy taqyryby. Adamdardyń robot syndy qataıyp, eshqandaı emosıaǵa aldyrmaıtyndyǵyn aıttyq. Ásirese, qyzdan qylyq, uıat ketip bara jatqandyǵyn aıta jóneldi. Óziniń uldary úıleneıin dese, deni durys qyzǵa jolyǵa almaı júrgen syńaıly. Onysy sóziniń yńǵaıynan baıqaldy. Áıtpese, jaǵdaıy táp-táýir. Óz-ózin kútip baptaıdy, tyń. Demek, ózderiniń januıasyna jarasymdy jan izdep júrgen bolar.
Birde qoǵamdyq kólikte kelemiz. Almatynyń avtobýstary árdaıym lyq toly. Aıaǵyńdy qoıatyn jer tapsańyz, máz bolasyz. Qalanyń 15-16 jastaǵy jastary qulaǵyna qulaqqap taǵyp, kózin jumyp, terezege qısaıyp otyra beredi. Bólip-jarǵanymyz emes. Kóbine eldimekennen kelgender oryn beredi. Keıbir úlken kisiler de oryn bergende lebiz bildirmeıdi. Mindet sıaqty qaraıdy. Shapalaq bir alaqannan shyqpaıdy osyny eskereıik. Áıteýir oqta-tekte oryn úshin talas-tartys týyndap jatady. Biraq arty tynysh bolsyn deımiz de.
Kóshede ketip bara jatsań jol suraıtyndar kezigedi. Keıde ondaı jaǵdaıdy túsinbeı dalmyz. Aıaq-qoly balǵadaı adamdar qaıyr suraıdy. Osyndaılardan soń taǵy sondaı tilenshi me dep qalasyz. Bir baıqaǵanymyz, jaýap berýge qınalatyndar tabylady. Ondaılar sizdi kózge de ilmeıdi. Quddy zombı sıaqty tik, óte shyǵady. Túsi sýyqtardan qalaı túńilmeısiz? Biraq jaqsy adamdar bar. Baıaǵyda aqyn Amanhan Álim aǵamyz «Oljas, dúnıeni jaqsy adamdar ustap tur» deıtin. Sol bir sózdiń qýaty kúsheıip, búginde qadiri artyp barady.
Biz shyǵarmashylyq adamymyz. Kóńil shirkin, elpildep turady. Renjý de tez, jadyrap sala berý de jyldam.
Qazaq netken dana halyq. Árbir sózinde mán bar. Ár árpinde maǵyna jatyr. Ǵasyrlar boıy jınalǵan pálsapa, qazirgi tańda da ózektiligin joıǵan joq. Arasynda bolmashyǵa bul- qan-talqan bolsaq, ulaǵatty sózderdi oıǵa alamyz. Sodan soń boıyń jipsip sala beredi. Sabyrly bolǵanǵa ne jetsin!
Elikteımiz ǵoı...
Biz shetelge elikteımiz. Dáp sondaı bolsa deımiz. Batystyń jolymen júrgimiz keledi. Osy oraıda bir nárseni shegelep óteıik. Bir joly qoǵam qaıratkeri Asyly Osman apamyzben tildestik. Sonda apamyz: «tárbıe – ulttyq, bilim – álemdik bolýy kerek» dedi. Áńgimelesip otyryp, osy sózdi jadymyzǵa toqyp, zerdege túıdik. Osyndaı zerdeli sózder boıtumar bolady.
Qazir ınternettiń paıdasy men zıanyn teńdeı kórip kelemiz. Batysqa elikteýden saqtanǵan jón. Iá, jaqsy turmysyn, keremet tehnologıasyn alaıyq, ıgereıik. Al jalpy-adamzattyq qundylyqqa jat qylyqtarynan jıreneıik. Áıtpese, batystyń sıvılızasıasyna túsemiz dep, kanalızasıasyna túsip ketip júrmeıik. Biz qashan adam bolsaq, sol kúni baǵymyz janady.
Osy kúngi qazaqtar elikteýge júdá qumarmyz. Bárimiz baı turǵymyz keledi. Ara-arasynda arab bolyp ketemiz. Qalyńmaldy az kórip, qalyńdyq máhrge taýdaı dúnıe suraıdy. Oǵan kúıeý jigittiń shamasy kele me, joq pa, ol jaǵy mańyzdy emes.
Osynyń barshasy elikteýden týyndaıdy. Úlkender «qanaǵat qaryn toıdyrar, qanaǵatsyz jalǵyz atyn soıdyrar» deıtin. Túsingen adamǵa osynyń óz jetip jatyr.
Ózimiz de, 25 jastan ári astyq. Ata-áje tárbıelegennen keıin be, ómir týraly ómirsheń oılar jadymyzdan shyqpaıdy. Ulttyq rýhanıatqa tartyp turamyz. Jas býynnyń smartfonǵa beıim ekendigi tańqaldyrmaıdy. Alaıda, boılarynda qazaqılyq azdaý sıaqty. Bárine topyraq shashpaımyz. Mektep bitirip, shetelge ketip, sonda qalǵandy táýir kóretinderdiń shoǵyry shyqty. Óziniń ata-tegi mańyzdy emester qaptap barady. Áke-sheshesiniń áleýmettik jaǵdaıy alańdatpaıtyndarǵa ne dersiz. Keıin osyndaılar úlkenderine qaraılaspaıtyn da shyǵar. Osyǵan bir toqtaý bolý kerek. Áıtpese, qazaqtyń urpaǵy rýhanı jutańdyqqa ushyraıtyn túri bar. Ondaıdyń betin aýlaq qylsyn. Qazaq óziniń ár balasyna synap qaraǵan.
Negizi ar-uıat, ádep degen jaqsy qasıet. Biz robot emespiz, adambyz. Osyny umytpaıyq! Negizi elitkenge erip kete berýge áste bolmas. Ásirese, názik jandylar ústin-ústine bolsa dep turady. Ata-ájelerimizde ynsap bolýshy edi. Bizde qadirli qasıet azaıǵandaı. Sony eskerip osy oılardy hatqa túsirip qoıýdy jón kórdik. Bálkim, qoǵamdyq sanada silkinis bolyp, bári óz ornyna kelerde osyndaı oqshaý oılardy izder. Barlyǵy ýaqyttyń enshisinde. Ne bolsa da, jaqsylyq bolsyn. Neǵurlym birbirimizge baýyrmal bolsaq, soǵurlym álem nurlana túsedi. Bul dúnıedegi tynyshtyq pen meıirimdi ustap turýǵa atsalysatyn – biz ben siz aǵaıyn!