SJJ - júrek fýnksıasynyń buzylýy oǵan tinderdegi qalypty metabolızmdi qamtamasyz etý úshin qajetti qan aınalymy deńgeıin ustap turýǵa múmkindik bermeıtin patologıalyq jaǵdaı.
Qanmen, ıaǵnı ottegimen, qorektik zattarmen qamtamasyz etýdiń aǵzanyń qajettilikterine sáıkes kelmeýi júrek jetkiliksizdiginiń paıda bolýyna ákeledi, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz.
DDU málimetteri boıynsha, 2050 jylǵa qaraı planeta halqynyń 8-shi bóligi júrek-qan tamyrlary aýrýlarynan zardap shegetin bolady. Bolashaqta CJJ taralýy pandemıa sıpatyna ıe bolýy múmkin.
CJJ bar pasıentteriniń eń kóp taralǵan shaǵymdary - entigý jáne tez sharshaý (98,4 jáne 94,3%). Úshinshi jıi kezdesetin sımptom – júrek soǵysy, al perıferıalyq isiný, jótel, ókpede ysqyryqty syryldar sıaqty belgiler sırek kezdesedi. Erte kezeńde júrek jetkiliksizdiginiń belgileri fızıkalyq jumystan keıin jıi paıda bolady. Aýrý kúsheıgen saıyn sımptomdar uzaqqa sozyla beredi.
SJJ jetekshi sımptomy - entigýdiń kelesi klınıkalyq nusqalary bar, olar:
- Qysylý entikpesi. Bastapqy kezeńderde ol fızıkalyq kúsh túskende ǵana paıda bolady. Keıbir fızıkalyq áreketter (baspaldaqpen kóterilý, júgirý) aýanyń jetispeýshiligin týdyrady. Údegen saıyn shamaly júkteme (tegis jerde júrý, sóılesý) kezinde de paıda bolady.
- Ortopnoe - jatqan qalpynda qatty entigý kezinde tynys alýdy jeńildetý úshin pasıenttiń májbúrli otyrý jaǵdaıy.
- Paroksızmaldy túngi entigý - «júrek demikpesi». Qatty entigý jáne jótelý ádette túnde mazalaıdy.
- Tynyshtyqta entigý - júrek jetkiliksizdigi kezinde sol jaq qarynshanyń jıyrylýy synı túrde tómendegende damıdy.
Júrek jetkiliksizdigi kezinde álsizdik jáne sharshaý sıaqty belgilerdiń paıda bolý jıiligi 94% deıin jetedi. Júrektiń bulshyqet jumysyna qajetti qan aǵymyn qamtamasyz ete almaýynan bulshyqet metabolızmi buzylady.
Júrek jetkiliksizdigi venozdyq arnaǵa qannyń toqtap qalýyna ákeledi. Bul 1-shi kezekte aıaqtardyń isinýine, sondaı-aq baýyr tamyrlarynyń tolyp ketýine baılanysty oń jaq qabyrǵa asty aýyrsynýǵa ákeledi. Júrek jetkiliksizdiginiń eń aýyr kezeńinde joǵaryda atalǵan barlyq belgiler kúsheıedi. Sıanoz jáne entigý adamdy tipti tolyq tynyshtyqta da mazalaıdy. İsiný deneniń tómengi bóligine taralady, suıyqtyq dene qýystarynda (ish qýysy, plevra) da jınalady.
«Em neǵurlym erte bastalsa, naýqastyń boljamdary soǵurlym jaqsy bolady. Sondyqtan, CJJ bar ár pasıent dári-dármekterdi únemi qabyldap, dárigerdiń barlyq usynystaryn oryndaýy tıis. Dári-dármekpen emdeý ómir súrý sapasyn saqtap qana qoımaı, sonymen qatar CJJ damýyn toqtatady, sonymen qatar kóptegen zertteýlerge sáıkes ómirdi uzartady», - deıdi Kardıologıa jáne ishki aýrýlar ǴZI SJJ bólimshesiniń meńgerýshisi, PhD, joǵary sanatty kardıolog dáriger Amına Rakısheva.
CJJ terapıalyq eminiń tıimsizdigi jáne jaǵdaıdyń kúrt shıelenisýi kezinde hırýrgıalyq jáne mehanıkalyq emdeý ádisterine júginýge týra keledi. Hırýrgıalyq emdeý dári-dármekpen biriktirilýi tıis.
Dárigerdiń aıtýynsha, ómir saltyn ózgertý jáne SJJ ózdiginen baqylaý sıaqty dári-dármeksiz emdeý de kómektesedi:
- Kúrdeli júrek jetkiliksizdigi kezinde suıyqtyqty tutynýdy táýligine 2 lıtrge deıin shekteý kerek. Bul sý, sorpa, shaı, jemister men kókónisterde kezdesetin suıyqtyq.
- Kúnine 2 gramnan az - jarty shaı qasyqtan az tuz tutyný kerek. Bul taǵamǵa tuz qosýdan bas tartý kerek degendi bildiredi. Taǵamnyń quramyndaǵy tuz aǵzanyń qalypty jumys isteýi úshin jetkilikti.
- Salmaq qosý suıyqtyqtyń toqtap qalýyn bildiredi. Eger kúndelikti 1 kg salmaq qosylsa, aptasyna 2 nemese odan da kóp salmaq qossańyz, dárigerge habarlasý qajet.
- Temeki shegý CJJ asqyný qaýpin arttyrady.
- Alkogóldiń joǵary dozalary júrek jetkiliksizdigin nasharlatady. Áıelderge alkogóldiń 1 dozasynan artyq ishpeý, erlerge 2 dozadan artyq ishpeý usynylady. Bir doza-shamamen 150 ml sharap nemese 300 ml syra.
- Fızıkalyq júkteme kólemi CJJ damýyna ákelgen aýrýǵa baılanysty jeke eseptelýi kerek.