Sıfrlyq tehnologıalar arqyly biz azamattardyń kúndelikti ómirin barynsha jeńildetýge jáne barlyǵyna teń múmkindikterge qol jetkizýge nıettimiz. Ol úshin memlekettik basqarýdy sıfrlandyrýdyń sapaly jańa formatyna kóshý kerek.
Qasym-Jomart TOQAEV.
2024 jyly elimizde sıfrlyq transformasıanyń normatıvtik jáne ádisnamalyq negizderi ázirlendi, saraptamalyq baza qalyptastyryldy jáne túrli salalarda aýqymdy reformalar iske qosyldy. Memleket basshysynyń tapsyrmasyn iske asyrýda aıtarlyqtaı nátıjelerge qol jetkizildi.
Ótken jyldyń basty jetistigi – memlekettik qyzmetterdi sıfrlandyrý deńgeıi artty. BUU derekterine sáıkes, Qazaqstan onlaın-qyzmetter ındeksi boıynsha top-10 eldiń qataryna kirip, sıfrlandyrý deńgeıi boıynsha 193 memlekettiń ishinde 24-shi oryndy ıelendi.
Búgingi tańda halyqtyń 93%-ten astamy eGov portaly arqyly elektrondyq qyzmetterge qol jetkize alady. Memlekettik qyzmetterdiń 90,8%-y smartfondar arqyly qoljetimdi. Bıometrıalyq sáıkestendirý men QR-qoltańbalardy engizý elektrondyq qyzmetterdi alý prosesin jeńildetti – bir jyl ishinde qazaqstandyqtar QR-kodtar arqyly 23 mıllıonnan astam qujatqa qol qoıǵan eken.
Onlaın-qyzmettiń bir mysaly – Almaty Kitaphanalarynyń sıfrlandyrý salasyndaǵy jetistigi. Megapolıstiń kitaphanalar jelisinde kózi nashar kóretin jáne zaǵıp jandardyń kitap oqyp, ǵalamtordan qajetti aqparat alýyna múmkindik beretin tehnıka ornalastyrylǵan. Braıl dıspleıi – núkteli-bederli qarippen kózi kórmeıtin adamǵa saýsaǵymen túrtip oqýǵa múmkindik berip turatyn qural. Braıl prınteriniń mańyzy óte zor. Nege deseńiz, kez kelgen málimetti braıl qarpimen kez kelgen tilde shyǵaryp alýǵa bolady.
Sıfrlandyrýdyń taǵy bir kórinisi – qaladaǵy avtonomdy kitaphanalar. Oqyrmandarǵa kitaphanalyq qyzmetterdi paıdalaný júıesin jeńildetý maqsatynda qoǵamdyq oryndarda 20-dan asa avtonomdy kitaphana ornatylǵan. Bul – oqyrmannyń óz-ózine qyzmet kórsetýi degen sóz. Jańa qurylǵy kitaphanaǵa barmaı-aq kitap alýǵa jáne ony qaıtarýǵa múmkindik beredi. Jańa avtonomdy mobıldi kitaphanada 300 kitap qory bar. Kez kelgen oqyrman bıleti bar qala turǵyny kelip, kitap alýyna múmkindigi bar. Kitap eki aptaǵa beriledi. Dál osyndaı 24 qurylǵy qalanyń qoǵamdyq oryndarynda, ıaǵnı kópshilik kóp júretin jerde jáne saýda oryndary men metro stansalarynda ornatylǵan.
Sıfrlyq transformasıa memlekettik qyzmetterdi neǵurlym qolaıly, qoljetimdi jáne tıimdi etýge baǵyttalǵan. Qazaqstandyqtar úshin naqty paıdasyn kórsetken, azamattardyń ómirin jaqsartqan sıfrlyq sheshimder mynalar:
• Sandyq áskerı bılet qaǵaz qujattaryn tolyǵymen aýystyrdy.
• Balabaqshalarǵa onlaın tirkelý vaýcherlik qarjylandyrý júıesiniń arqasynda prosesti ashyq etti.
• «Eýropalyq hattamany» engizý saqtandyrý tólemderin alý merzimin 40 kúnnen 5 kúnge deıin qysqartyp, polısıanyń qatysýynsyz JKA resimdeýge múmkindik berdi.
• Atqarýshylyq is júrgizýdi avtomattandyrý azamattarǵa qarjylyq júktemeni azaıta otyryp, jeke sot oryndaýshylarynyń qatysýyn boldyrmady.
• Sıfrlandyrý balabaqshalarǵa, mektepterge, joǵary oqý oryndary men jataqhanalarǵa túsýdi jeńildetti, sondaı-aq densaýlyq saqtaý, áleýmettik qorǵaý jáne tirkeý qyzmetterindegi prosesterdi ońtaılandyrdy.
2025 jyly 44 memlekettik qyzmettiń merzimin qysqartý, 20 memlekettik qyzmetti proaktıvti formatqa aýystyrý, sondaı-aq 35 memlekettik qyzmetti transformasıalaý josparlanǵan.
Sıfrlyq transformasıanyń nátıjeleri búginde mıllıondaǵan qazaqstandyqtar úshin aıqyn. Árbir joba memlekettik qyzmetterdiń yńǵaılylyǵyn, ashyqtyǵyn jáne qoljetimdiligin arttyrýǵa baǵyttalǵan. Sıfrlandyrý deńgeıin arttyrý bilim berýge, densaýlyq saqtaýǵa jáne áleýmettik qyzmetterge qoljetimdilikti jaqsartady, olardy yńǵaıly jáne ádil etedi. Qazir kóptegen memlekettik qyzmet onlaın-formatta, kezeksiz jáne qosymsha búrokratıalyq rásimdersiz qoljetimdi.