Qazaqstandyq ǵalymdar taǵy bir jetistikke jetti, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz «Habar 24»-ke silteme jasap.
Dálirek aıtqanda, ıadrofızıkter halyqaralyq top quramyna enip, tereń sýǵa neıtrıno teleskopyn jiberip, tájirıbeniń sátti ótýine atsalysty. Máskeý túbindegi Dýbna qalasynda ornalasqan Birikken ıadrolyq zertteýler ınstıtýty – 70 jyldyq tarıhy bar ǵylymı ortalyq. Búginde munda 16 eldiń ǵalymdary halyqaralyq zertteýler ótkizedi. Olardyń ishinde 100 shaqty qazaqstandyq ǵalymdar bar. Instıtýttyń flagmandyq jobalarynyń biri – Baıkaldyń tereń sýyndaǵy neıtrıno teleskop.
Arynbek Ersultan, neıtrondyq fızıka zerthanasynyń qyzmetkeri: - Kompúterlik modeldeý ádisterin de paıdalanamyz. Bizdiń júıelermizdegi esepteýlerdi birneshe aıdan birneshe kúnge deıin qysqartýǵa múmkindik beredi. Jáne bul kompúterdi qurýda qazaqstandyq ǵalymdardyń de úlesi bar. Keleshekte osyndaı sýperkompúterdi Qazaqsranda da qurýǵa úlken josparlar bar.
Aıdos Ájibekov, ıadrolyq reaksıa zerthanasynyń kyzmetkeri: - Osy ǵylymı ınstıtýtta alǵan tájirıbemizdi Qazaqstannyń ǵylymı damýyna jumsaǵymyz keledi. Sondyqtan progresti anyqtaıtyn memleketterdiń qataryna kirgimiz keledi. Oǵan múmkindik beretin zattardyń biri ol mega science jobalar.
Instıtýttyń barlyq 7 zerthanasynda qazaqstandyq fızıkter jobalaryn iske asyryp jatyr. Olar teorıalyq jáne eksperımenttik ıadrolyq fızıka salasyndaǵy zertteýlermen aınalysady. Mamandar jas bolsa da, álemdik ǵylymǵa qosqan úlesteri zor.
Mereı Tezekbaeva, tájirıbeli fızıka zerthanasynyń qyzmetkeri: - Sońǵy birneshe jylda bizdiń zerthanada asa aýyr elementterdiń 6 jańa elementi, sondaı-aq transaktınoıdty elementterdiń 50 jańa ızotoptary tabyldy. Bizdiń ǵylymı top álemde birinshi bolyp jańa neıtrondyq ızotopty, tapshy Nobel 249 ızotopyn sıntezdedi.
Qazaqstandyq ǵalymdar Birikken ıadrolyq zertteýler ınstıtýtymen ondaǵan jyldar boıy ortaq jobalar júrgizedi.Taraptar iri ǵylymı-zertteý ınfraqurylymyn damytyp, baılanys kókjıegin keńeıtýge nıetti.