Sońǵy bes-alty kúnniń ishinde Almatyda kún salqyndap tur. Tańerteńgilik qyraý túsip, aýlada ydystarda qalǵan sýdyń beti qabyrshaqtanyp, tipti juqa muz qatýda. Tańǵy yzǵar kádimgideı deneni tońdyryp, qaltyratyp jiberedi.
Munyń syry nede? Bıyl kóktem erte kelgenimen, kún jylynar emes, shýaq az. Tústiń kezinde sál jylymyq paıda bolady, ol da uzaqqa barmaıdy. Aspanda kún kórinip turǵanymen, jylýy joq. Shýaǵy jerge jetpeıdi. Jyl basynan beri jaýǵan jańbyrdyń bári taý basyna qar bolyp tústi. Qazir Alataýdyń bel ortasyna deıin qar jatyr. Kún jylt etse boldy, qar erip, saı-salany qýalap arqyrap aǵady. Taýda qar kóshkini kórinis beredi. Qazaqy paıym boıynsha, 5–10 sáýir aralyǵynda sýyq ári daýyldy jel turady. Qystyń sońǵy borany. Osy borannan keıin qys birjola ketetin kórinedi. Muny «Otamalynyń» yzǵary deıdi.
«Otamaly» degen – ottyń, kóktiń, shóptiń amaly degen sóz. Kónekózderden bizge jetken boljamdarda osy amal kezinde, kún shuǵyl sýytyp, qar aralas jańbyr jaýady. Bókterlerde edáýir qar da túsedi. Artynsha kún jyldam jylynyp, ylǵal men topyraq qyzýynan kók japatarmaǵaı tebindeı bastaıdy. Osy amalǵa baılanysty ańyz da jeterlik. Olar týraly buryndary jazǵanbyz. «Otamaly – ońyna baqsa, ot alǵansha, terisine baqsa otalǵansha» degen maqal sol ańyzdardan qalǵan. Osy amal kezinde aýa raıynda ózgeris bolady: kún sýyıdy, jańbyr jaýady, taǵy da basqa sharýaǵa qolaısyz, jaısyz kórinister baıqalady.
Kóktemde kún men tún teńelip, jer býsanyp qana qoımaıdy: kúnniń nury men jylýy burynǵydan molaıyp, jondar kók maısaǵa, qyrattar gúl-báısheshekke tolady. Tabıǵatpen birge adamzat ta túleıdi, jasarady, jańarady. Kóktemnen eldiń kúteri kóp. Aqıyq aqyn Muqaǵalı «Kóktem de keler» degen ataqty óleńinde:
«Kógeredi...
Barlyǵy kógeredi:
Oı da, qyr da, dalanyń tóbeleri.
Áli quryp baratqan aýrý dosqa,
Osy kóktem, bilmeımin, ne beredi?» dep tolǵansa, kórnekti aqyn Israıl Saparbaı:
«Aýyrma, eshqashan da aýyrmashy,
Sanańdy saýyqtyrsyn Sáýir basy.
Adamdar bir-biriniń tileýqory,
Adamdar biri-biriniń baýyrlasy...» degen tilegin jyrmen órnekteıdi.
Búgin qoldanystaǵy kúntizbe boıynsha sáýir aıynyń 6-shy jańasy, aı esebine súıensek, sáýirdiń on besi, al, qazaqsha aıdyń ekinshi kúni. Apta aıdyń basy men ortasyna sáıkes kelýde. Aspan deneleriniń áreketi aýa raıynyń turaqsyz bolatynyn ańǵartqandaı. Aptada jańbyr jaýýy, salqyn jel turýy, taǵy da basqa jaısyz, jaǵymsyz qubylystar oryn alýy ábden múmkin.
Sáýirdiń alǵashqy aptasy júrip jatyr. «Sáýir týmaı, táýir bolmas», dep halyq asyǵa kútetin aı osy. Jańa Parlament pen jańa Úkimet jańa Qazaqstan qurý jolyndaǵy uly maqsatqa kirisý qamynda. Sáýir basy sanany saýyqtyrsa ıgi...
BABALAR BOLJAMY
Jazǵyturym:
*Kún kenet ysyp ketse, uzamaı jaýyn jaýady.
*Quıyn kóp bolsa, qys aıazdy bolady.
*Naızaǵaıly bolsa, jaz ystyq, qys jaıly bolady.
*Ańyzaq ystyq – qystaǵy qatty aıazdyń belgisi.
*Juldyzdar jarqyrap tursa, keler kún ystyq bolady.
*Bult jelge qaraı kóshse, jańbyr jaýady.