Taspanews.kz analıtıkalyq portaly QQS (qosylǵan qun salyǵy) taqyrybynda pikirtalas alańyn uıymdastyrdy. Bul másele boıynsha Salyq alánsynyń múshesi, «Asyl nıet» qoǵamdyq birlestiginiń tóraǵalarynyń biri Janar Súleımenovanyń pikirin tyńdadyq. Ol Qazaqstan óz salyq júıesinde «biryńǵaı» QQS dep atalatyn mólsherlemeni engizip kórýi kerek degen pikirin bildirdi.
QQS mólsherlemesine qatysty sheshim
QQS somasy týraly sońǵy sheshim 2025 jyldyń 20 aqpanynda qabyldanatynyn eske salamyz. Sarapshylar qaýymdastyǵy ártúrli nusqalar men strategıalardy esepteýge kiristi.
2025 jyldyń 28 qańtarynda ótken Úkimettiń keńeıtilgen otyrysynda qosylǵan qun salyǵyn 12%-dan 16%-20%-ǵa deıin kóterý týraly sheshim qabyldandy. Sondaı-aq, QQS boıynsha tirkeý shegin 78 mıllıon teńgeden 15 mıllıonǵa deıin tómendetý josparlanyp otyr, bul salyq tóleýshiler sanyn aıtarlyqtaı arttyrady.
Janar Súleımenovanyń konsepsıasy
Ekonomıka salasyndaǵy sarapshylar túrli strategıalar boıynsha esepteýler júrgizýde. Osy oraıda Janar Súleımenova óz usynysy men tujyrymdamasymen bólisti:
«Meniń oıymsha, osy kezeńde «biryńǵaı mólsherleme» atty qosylǵan qun salyǵyna kóshý tıimdi sheshim bolar edi (flat rate VAT). Bul júıe boıynsha shaǵyn jáne orta kásipkerlik sýbektileri QQS-ty eseptemeı, tek kiris salyǵyn tóleıdi. Bul mólsherleme standartty mólsherlemeden tómen bolýy kerek, al ony qoldaný shegi joǵary bolýy tıis. Mundaı tásil bızneske túsetin ákimshilik júktemeni azaıtyp, ınflásıalyq qysymdy tómendetip, salyq júıesiniń ashyqtyǵyna yqpal eter edi. «Biryńǵaı mólsherleme» qosylǵan qun salyǵy qazirgi QQS júıesindegi kemshilikterdi eskere otyryp ázirlengen. Onyń basty artyqshylyǵy – birneshe ret túrli tólem jasaýdyń qajettiligi joıylady. Bul, sonymen qatar, eksporttaýshylarǵa halyqaralyq naryqta básekege qabiletti bolýǵa kómektesedi», – dep túsindirdi sarapshy.
Dástúrli QQS-tyń aýyrtpashylyǵy «biryńǵaı mólsherleme» arqyly jeńildetilýi múmkin
«Dástúrli QQS-tyń birinshi kemshiligi – kásipkerler qosylǵan qun salyǵy esepteletin shekten tómen tabys kórsetý maqsatynda bıznesin bólip tastaıdy. Ekinshi kemshilik – óte kóp ákimshilik shyǵynnyń bolýy. Mundaı kúrdeli esepti kásipkerdiń ózi júrgize almaıdy, oǵan kásibı býhgalter qajet. QQS qoldanylatyn elderde keıbir kásipkerler onyń «qol jetpeıtin» sheginde qalý úshin túrli aıla-amaldarǵa barady. Máselen, batys memleketterinde meıramhana qojaıyndary artyq tabys tappas úshin jáne QQS tóleýshiler sanatyna enbeý úshin mekemesin tek keshki ýaqytta ǵana ashady», – deıdi Janar Súleımenova.
Bul jaǵdaı salyqtyń kásiporyndardyń ekonomıkalyq ósýine kedergi keltirýi múmkin ekenin kórsetedi, al bul damýshy ekonomıka úshin jaǵymsyz faktor.
«QQS-tyń taǵy bir kemshiligi – «tóleýshi emes» sanatynan «tóleýshi» atanǵan sátte salyq júktemesiniń birden kúrt artýy. Bul ózgeristi birqalypty, birte-birte júrgizý kerek. Osy maqsatta «biryńǵaı mólsherleme» (flat rate) júıesin engizý qajet. Bul júıe boıynsha kásiporyndarǵa QQS boıynsha ıkemdi shekteýler qarastyrylady. Iaǵnı, belgili bir shekten asqanda QQS tóleý mindettelmeıdi, tek tabys salyǵyn tóleý qarastyrylady. Mundaı tásil kásipkerlerge qosymsha salyqtyq jeńildikter beredi, sonymen qatar QQS júıesine qatysýshylardyń sanyn kóbeıtip, onyń tıimdi mólsherlemesin tómendetýge múmkindik beredi», – dep atap ótti sarapshy.
«Biryńǵaı mólsherleme» qaı elderde qoldanylady?
Biz sarapshydan QQS-tyń «biryńǵaı mólsherlemesi» qandaı elderde qoldanylatynyn suradyq.
«Bul júıe Ońtústik Koreıa men Ulybrıtanıada qoldanylady. 2025 jyldyń 1 qańtarynan bastap Reseı de osy júıeni engizdi. Reseıde QQS mólsherlemesi tabys 200 mıllıon rúblge deıin bolsa – 5%, al 450 mıllıon rúblge deıin – 7% quraıdy. Bul shaǵyn jáne orta bızneske túsetin salyqtyq aýyrtpalyqty jeńildetip, QQS júıesine birtindep kirýge múmkindik beredi. Osy rette QQS tóleýshileriniń sanyn arttyrý mańyzdy, óıtkeni bul salyqtyq eseptilikti júrgizýge oń áser etedi. Men salyq mólsherlemelerin birden kóterý ıdeıasyn qoldamaımyn. Aldymen shekti qaıta qaraýdyń áserin zerttep, ony jan-jaqty esepteý qajet. Qazirgi ekonomıkalyq jaǵdaıda búdjet tapshylyǵyn sheshý úshin keshendi is-sharalar qajet. Memleket bıznes úshin seriktes bolýy tıis, sebebi tym qatal sharalar ekonomıkalyq qıyndyqtar týǵyzyp, el azamattaryna keri áserin tıgizýi múmkin», – dep túıindedi Janar Súleımenova.