«Rámizder halqymyz úshin asa qymbat» - almatylyq profesor QR memlekettik rámizderi kúniniń tarıhı mańyzyn aıtty.
Jyl saıyn 4 maýsymda elimizde Memlekettik rámizder kúni atap ótiledi. Almaty qalasy Óńirlik komýnıkasıalar qyzmetiniń alańynda tarıh ǵylymdarynyń kandıdaty, Sh.Ýálıhanov atyndaǵy Tarıh jáne etnologıa ınstıtýtynyń jetekshi ǵylymı qyzmetkeri, QBTÝ profesory Arman Jumadil memlekettik rámizderdiń qalyptasýy men tarıhı mańyzy týraly áńgimeledi, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz.
Sonymen birge ol ánuran, memlekettik tý men eltańbany qashan jáne qalaı qoldaný kerektigi memlekettik rámizder týraly konstıtýsıalyq zańmen belgilengendigin eske saldy.
«Ár eldiń memlekettik rámizderinde halyqtyń armany, murasy, maqtanyshy men qundylyqtary beınelenýi kerek. Qazaqstan Respýblıkasynyń rámizderiniń tamyry tereńde. Eltańbamyzǵa, Týymyzǵa qarasańyz, barlyq rámizder tarıh qoınaýynan bizge jetken tarıhı jádigerler men álemdik bilimniń qundylyqtary negizinde jasalǵan. Sondyqtan da olar halqymyzǵa qymbat», – deıdi A. Jumadil.
Profesor atap ótkendeı, tarıhı-etnıkalyq úderisterdiń sabaqtastyǵynyń belgileri elimizdiń basty rámizderiniń biri – týda aıqyn kórinedi.
«Memlekettik tý – ulttyq rámizderdiń biri. Al týdy ustaǵan birinshi adamnyń beınesi birqatar petroglıfterde beınelengen. Bul - tý ustap, atqa qonǵan adamnyń beınesi. Týlardyń túrleri ártúrli bolǵanymen, maǵynasy men qyzmeti birdeı. Bul – babalar rýhy men qaırat-jigerin, uly isteri men jeńisterin boıyna sińirgen asyl buıym. Búginde jelbiregen kók tý – ata-babamyz tabynǵan kók aspannyń túsi. Al týdaǵy Kún Esik qorǵanynan tabylǵan Altyn adamnyń bas kıiminde órilgen órnek retinde beınelengen. Al Kúlteginniń bas kıimindegi samuryq qyran qus beınesinde. Dál osyndaı samuryq beınesiniń keıinnen Altyn Ordanyń memlekettik eltańbasy retinde qabyldanýy qazaq jerindegi etnıkalyq úderisterdiń sabaqtastyǵynyń dáleli», - dedi spıker.
Tarıhshy eltańbaǵa qatysty oıyn bildirip, munda da sabaqtastyqtyń aıqyn belgileri bar ekenin aıtty. Onyń aıtýynsha, Eltańbadaǵy belgiler halyqtyń tarıhı jádigerleri men qundylyqtaryn beıneleıdi.
«Shańyraq – búkil kóshpeliler órkenıetiniń sımvoly. Al Shańyraqtyń eki jaǵyndaǵy ańyzdaǵy qanatty pyraqtardyń beınesi oıdan shyǵarylmaǵan, ol da tarıhı jádiger. Altyn adamnyń bas kıiminde aıqysh tárizdi tańba – kúnniń belgisi, al onyń astynda beınelengen qanatty attar - máńgiliktiń belgisi. Olardyń eki jaqqa da qaraýy sheksizdikti bildiredi. «Máńgilik el» ıdeıasy túrki jazba eskertkishterinde kórinis tapqan», - deıdi ol.
Profesor Qazaqstan ánurany birneshe ret ózgertilgnin eske saldy. Sonymen birge ol qazirgi ánurannyń áýenine sheteldikter tánti ekenin atap ótti.
«Án – halyqtyń jany. Zaman ózgeredi, kúı ózgeredi. Ánurannyń ıdeıasy da osylaı ózgeredi. Keńes dáýirindegi Qazaqstannyń ánurany esterińizde shyǵar. Al táýelsizdik alǵannan keıin ánurandy ózgerttik. Onyń sózi «Altyn kún aspany» dep bastalady. Onyń avtorlary – Shámshi Qaldaıaqov pen Jumeken Nájimedenov. Onyń mátinin este saqtaý ońaı, aıbyndy ári áýezdi. Gennadıı Golovkınniń kezekti kezdesýiniń birinde jekpe-jek bastalmaı turyp, Dımash Qudaıbergenov ánuranymyzdy shyrqaǵanyn esimizge túsireıikshi. Sheteldikter súısinip, sózderin túsinbese de, «Qandaı ánuran! Rýhty shabyttandyrady» degen jaǵymdy pikirler qaldyrdy. Árıne, mundaı nárseler maqtanysh sezimin týdyrady », - dep bólisti ol.
Memlekettik rámizder kúni sıaqty merekeler Qazaqstan halqynyń birligi men birtutastyǵynyń qalyptasýyna yqpal etedi, dep túıindedi baıandamashy.