Premer-Mınıstrdiń orynbasary – ulttyq ekonomıka mınıstri Nurlan Baıbazarovtyń aıtýynsha, esepti kezeńde Qazaqstan ekonomıkasynyń ósý qarqyny 3,9%-dy qurady. Salalar arasynda qurylys (+12,8%), kólik jáne qoımalaý (+11,4%), aqparat jáne baılanys (+10,6%), sondaı-aq óńdeý ónerkásibi (+6,9) eń jaqsy dınamıkany kórsetýde.

Aldyn ala qorytyndylar boıynsha 2023 jyly syrtqy saýda aınalymy 3,2%-ǵa $140 mlrd-qa deıin ósti. Eksport shamamen $79 mlrd-qa jetti, óńdelgen taýarlar eksporty $25 mlrd-tan, al ımport $61 mlrd-tan asty. Jalpy oń saýda balansy shamamen $18 mlrd-qa teń.

Qarjy mınıstri Mádı Takıev memlekettik búdjetke shamamen 1 trln teńge kiris túskenin aıtty – jospar 111,5%-ǵa oryndaldy. Respýblıkalyq búdjet 521 mlrd teńgege, jergilikti búdjetter 526 mlrd teńgege tolyqty. Memlekettik búdjet shyǵystary 96,9%-ǵa oryndaldy.

Sonymen qatar otyrysta qańtar aıynyń qorytyndysy boıynsha eń tómengi damý kórsetkishterine qol jetkizgen óńirler basshylary baıandama jasady. Olardyń qatarynda Soltústik Qazaqstan oblysynyń ákimi Ǵaýez Nurmuhambetov, Mańǵystaý oblysynyń ákimi Nurlan Noǵaev jáne Atyraý oblysynyń ákimi Serik Shápkenov bar.

QR Premer-Mınıstri Oljas Bektenovtiń aıtýynsha, eń kemi 6% deńgeıinde turaqty ekonomıkalyq ósimdi qamtamasyz etý Úkimettiń osy jylǵa jáne orta merzimdi kezeńge arnalǵan basym mindeti bolyp qala beredi.

primeminister.kz

«Ulttyq ekonomıka mınıstrligine salalyq memlekettik organdarmen birlesip, bir aı merzimde bıyl 6% deńgeıinde ekonomıkalyq ósimdi qamtamasyz etý jónindegi birinshi kezektegi is-qımyl josparyn ázirlep, bekitýdi tapsyramyn. Josparda naqty ári tıimdi is-sharalar kórinis tabýy tıis», — dedi Úkimet basshysy. 

Oǵan qosa Oljas Bektenov bıylǵy qańtar aıynda negizgi kapıtalǵa salynǵan ınvestısıalar nebári 0,6%-ǵa óskenine nazar aýdardy. Onyń oıynsha, mundaı tómen kórsetkishter ýákiletti memlekettik organdar men ákimdikterdiń sapasyz jumysyn kórsetedi. 

«Investısıalyq shtab jumysyn kúsheıtý qajet, oǵan jetkilikti ókilettikter berilgen. Mınıstrler men ákimderdiń basty mindeti – ınvestısıalyq jobalardy iske asyrýǵa tıimdi ári pármendi qoldaý kórsetý», — dedi Premer-Mınıstr. 

Úkimet basshysynyń aıtýynsha, ınvestısıalar jalpy ishki ónimniń ósýiniń negizgi draıveri retinde mańyzdy ról atqarady. Sondyqtan durys ınvestısıalyq saıasat qalyptastyrý negizgi faktor bolyp otyr.

«Investısıa tartýdyń birtutas ekojúıesin qurý, ınvestısıalyq jobalarǵa tıimdi qoldaý kórsetý, sondaı-aq jobalardy ýaqytyly iske asyrý úshin jaǵdaı jasaý Úkimettiń osy baǵyttaǵy úılesimdi jumysynyń kórsetkishi bolady», —  dep belgiledi Úkimet basshysy.

Ol úshin Premer-Mınıstr memlekettik organdar men damý ınstıtýttarynyń jumys tıimdiligin arttyrý, sondaı-aq nysanaly ındıkatorlarǵa qol jetkizilmeıtin bolsa, olardyń jaýapkershiligin arttyrý boıynsha pármendi jáne yntalandyrýshy KPI belgileýdi tapsyrdy.

«Bul ınvestısıalyq ahýaldy jaqsartýǵa jáne naqty nátıjelerge qol jetkizýge yqpal etedi», — dedi Oljas Bektenov. 

Qýatty ári básekege qabiletti bıznes – tabysty ekonomıkanyń taǵy bir mańyzdy faktory. Sondyqtan kásipkerlikti damytý jáne qoldaý – Úkimettiń basty mindetteriniń biri.

«Joǵary deńgeıde óńdelgen ónim shyǵarýǵa, sondaı-aq shyǵarylatyn ónimniń eksporttyq áleýetine basymdyq berilýi qajet. Qarjylaı qoldaý óndiristiń tehnologıalyq kúrdelilik deńgeıine baılanysty kósetilýi kerek. Iaǵnı, óndiris neǵurlym kúrdeli, tehnologıalar keńinen qoldanylatyn bolsa, kredıt stavkasy da soǵurlym tómen bolýy nemese kredıt merzimi uzaǵyraq bolýy kerek», — dedi Premer-Mınıstr. 

Úkimet basshysy otandyq bızneske qarjylandyrý qoljetimdi bolýy tıis, onyń ishinde búdjetten basqa kózderdi paıdalanyp, kepildik berý tetikterin keńeıtý qajettigin aıtty. Bul jergilikti kásiporyndarǵa sheteldik jetkizýshilermen básekelesýge múmkindik beredi.

Orta bıznesti damytýdy qoldaý úshin Oljas Bektenov memlekettik qoldaý júıesin qaıta qarap, óndiristi 2-3 ese keńeıtkisi keletin barynsha tabysty ortasha kásiporyndarmen kelisimder jasaýdy jedeldetýdi tapsyrdy.

«Bıznesti tekserýge jarıalanǵan moratorıı bıyl aıaqtaldy, biraq bul kásipkerlerge ákimshilik júkteme túsirmeýge tıis. Adamı faktordy alyp tastaýǵa múmkindik beretin memlekettik baqylaýdyń avtomattandyrylǵan júıesi tolyq kólemde qoldanylýǵa tıis», — dedi ol.

Baǵanyń ósýin tejeý Úkimet úshin basym mindet bolyp qala beredi. Bıyl bizdiń aldymyzda ınflásıany 6-8% aralyǵynda ustap turý mindeti tur. Ol úshin memlekettik organdar Inflásıany baqylaý jáne tómendetý jónindegi sharalar kesheniniń sapaly oryndalýyn qamtamasyz etýi tıis.

«Keńeıtilgen otyrysta Memleket basshysy byltyr bızneske 600 mlrd teńgege jýyq qosymsha qun salyǵy qaıtarylmaǵanyn atap ótti. Sonymen qatar shuǵyl shyǵyndardy qarjylandyrý úshin búdjetke 2024 jylǵy tólemdermen avans berilgen. Bul durys josparlamaýdyń saldarynan oryn alǵan, 2023 jyly túsýge tıis bolǵan kirister jospary asyra baǵalandy. Mundaı tájirıbe qaıtalanbaýǵa tıis», — dedi Premer-Mınıstr. 

Oǵan qosa Oljas Bektenov qosylǵan qun salyǵynyń stavkasy kóterilmeıtinin aıtty.

«Memleket basshysynyń tapsyrmasy boıynsha qosylǵan qun salyǵynyń stavkasy kóterilmeıdi. Búdjet kirisin tolyqtyrýdyń basqa joldaryn izdeýimiz kerek. Ulttyq ekonomıka jáne Qarjy mınıstrlikteri respýblıkalyq búdjettiń shyǵystaryn da, kiristerin de sapaly josparlaýdy qamtamasyz etýleri qajet. Munda eń aldymen sıfrlandyrý esebinen salyqtyq jáne kedendik ákimshilendirýdi jetildirý boıynsha pármendi sharalar qabyldaý mańyzdy», — dedi Oljas Bektenov. 

Premer-Mınıstrdiń sózinshe, jalpy qarjylyq tártipti kúsheıtý, nátıjesiz shyǵystardy joıý jáne memlekettik búdjet shyǵystarynyń tıimdiligin arttyrý mańyzdy.

«Taǵy da atap ótkim keledi – ekonomıkanyń joǵary qarqynyn qamtamasyz etý úshin bar kúshimizdi salýymyz kerek. Árbir mınıstr men óńir ákimi alǵa qoıylǵan maqsattarǵa qol jetkizý úshin tikeleı jaýapty bolady», — dep túıindedi ol.