2024 jyly Qazaqstannyń zeınetaqy qorynyń kórsetkishteri qoǵamda úlken talqylaýlar týǵyzdy. Keıbir azamattar zeınetaqy qarjysyn tıimsiz jumsalýy múmkin dep alańdasa, basqalary bul saladaǵy jaǵdaıdy obektıvti túrde baǵalaýǵa tyrysady. Bul týraly aqshamnews.kz habarlaıdy.
Máselen, 2022 jyly zeınetaqy qory Ázerbaıjan kompanıasyna qarjy salý arqyly belgili bir qıyndyqtarǵa tap boldy. Al qazirgi kezde keıbir aılarda zeınetaqy qoryndaǵy tabys mınýsqa ketip jatqandyǵy týraly pikirler aıtylyp jatady. Biraq bul málimdemeler qanshalyqty negizdi? BJZQ-nyń qarjylyq jaǵdaıy shynymen nasharlap ketýi múmkin be?
Zeınetaqy qorynyń qarjylyq jaǵdaıy
Qazaqstannyń Biryńǵaı jınaqtaýshy zeınetaqy qory (BJZQ) kóptegen qarjy jáne ınvestısıalyq sheshimderdi júzege asyryp, qarjy naryǵyna qatysa otyryp, óz aktıvterin basqarýǵa tyrysady. Bul degenimiz, zeınetaqy qoryna túsetin qarjy da kóbinese naryqtyń jaǵdaıyna táýeldi bolady. Árıne, árbir aıdyń nátıjeleri ártúrli bolýy múmkin: keıde tabys mınýsqa ketse, keıde kerisinshe, mol paıda tabýǵa bolady.
Ulttyq bank baspasóz qyzmetiniń basshysy Asan Qalıahmettiń aıtýynsha, «mınýsqa» ketken aılar bolǵanymen, tutas jyldaǵy kórsetkishter óte jaqsy. 2022 jyl da ońaı bolmaǵanyn, biraq jyldyń sońynda qordyń ınvestısıalyq tabysy 915 mıllıard teńgege jetkenin atap ótti. Bul óte jaqsy kórsetkish bolǵanymen, 2023 jyl da tabysty ótti: ınvestısıalyq tabys bir jyl ishinde 1,6 trıllıon teńgege jetti.
Investısıalyq tabystardyń ózgerýi
Qazaqstannyń zeınetaqy qorynyń ınvestısıalyq tabysy aı saıyn ózgerip otyrady. Mysaly, 2022 jyly sáýir, mamyr aılarynda qordyń tabysy «mınýsqa» ketip, 51 mıllıard teńgeni qurady. Biraq sodan keıin jaǵdaı ózgerip, mamyr aıynda tabys eki ese ósti – 116,7 mıllıard teńgege deıin jetti.
Bul jaǵdaılardyń bári naryqtyq faktorlarǵa baılanysty. Máselen, qordyń qarjylyq aktıvteri kóbinese aksıalar naryǵyna quıylady, bul óz kezeginde táýekeldi joǵarylatady, biraq sonymen birge tabysty da arttyrady. Qoryta aıtqanda, zeınetaqy qoryndaǵy tabys bir aıda teris bolýy múmkin, biraq eki-úsh aıdyń ishinde oń nátıjeler kórinis tabady.
2024 jyly rekordtyq kórsetkish
2024 jyly zeınetaqy qorynyń jalpy ınvestısıalyq tabysy 3,3 trıllıon teńgeni qurady, bul rekordtyq kórsetkish bolyp tabylady. Sonymen qatar, qordyń qarjylyq esepterine súıensek, 2024 jyly da bir aıdaǵy tabys mınýsqa ketse de, jyl qorytyndysy boıynsha zeınetaqy qorynda eshqandaı teris kórsetkishter bolǵan joq. Demek, azamattardyń zeınetaqy jınaqtary «joǵalǵan» joq, kerisinshe, sońǵy jyldary tabys ósip keledi.
Zeınetaqy qoryndaǵy aktıvter men táýekelder
Zeınetaqy qorynyń tabysy joǵary bolýy múmkin, biraq ol belgili bir táýekelderdi de ózimen birge alyp keledi. Qordyń qarjylyq aktıvteri aksıa naryǵyna kóptep quıyla bastady, bul óz kezeginde olardyń tabysyn joǵarylatady. Biraq, táýekelder de bar, óıtkeni naryqtyq ózgerister men jahandyq ekonomıkadaǵy qubylystar bul aktıvterdiń qunyn tómendetýi múmkin.
Sondyqtan da zeınetaqy qoryn basqarýshy tulǵalar men memlekettik organdar turaqty túrde muqıat monıtorıń júrgizip, qarjy naryǵyndaǵy ózgeristerdi baqylaýda ustap otyrady. Bul árbir azamattyń jınaqtarynyń saqtalýy men ósýin qamtamasyz etý úshin óte mańyzdy.
Qazaqstannyń zeınetaqy qorynyń ınvestısıalyq tabystarynyń ózgerýi – naryqtyq jaǵdaılar men ártúrli ekonomıkalyq faktorlardyń áserinen qalypty qubylys. Biraq bul úrdis qordyń qarjylyq jaǵdaıy mınýsqa ketip jatyr degendi bildirmeıdi. Kerisinshe, sońǵy jyldary BJZQ-nyń tabysy turaqty túrde ósip, rekordtyq kórsetkishterge jetip otyr. Munyń nátıjesinde, azamattardyń zeınetaqy jınaqtary tek saqtalyp qana qoımaı, artyp ta keledi.
Zeınetaqy júıesiniń bolashaǵy úshin bul óte mańyzdy kórsetkish. Al qarjy naryǵyndaǵy turaqsyzdyqtar men táýekelderdi eskere otyryp, qordyń jumysyn tıimdi basqarý jáne muqıat baqylaý jalǵasa beredi.