2024 jyly Qazaqstanda jastarmen jumys isteýdiń basty baǵyty retinde «Adal azamat» tujyrymdamasy aıqyndaldy. Memleket basshysy bul baǵytty Ulttyq quryltaıdyń úshinshi otyrysynda atap kórsetip, jastardy adaldyq, ádildik, jáne eńbekqorlyq sıaqty qundylyqtarmen tárbıeleý kerektigin jetkizdi. Bul tujyrymdama elimizdiń bolashaǵy bolatyn jastardyń qoǵamdyq ómirde belsendiligin arttyrýǵa, áleýmettik jaýapkershilikti moıyndaýǵa jáne elimizdiń damýyna oń yqpal etýge baǵyttalǵan. Osylaısha, jastar arasynda adaldyqty, ádildikti jáne eńbekqorlyqty nasıhattaý mańyzdy mindet bolyp sanaldy. Bul týraly aqshamnews.kz habarlaıdy.
Jastardy jumyspen qamtý
Qazaqstandaǵy memlekettik jastar saıasatynyń basty baǵyttarynyń biri – jastardy jumyspen qamtý máselesi. 2024 jyly elimizde 400 myńnan astam jas jumysqa ornalastyryldy. Bul baǵytta birneshe aımaqtarda arnaıy baǵdarlamalar júzege asyrylyp, jastardyń eńbek naryǵyna kirigýine kómektesýge baǵyttalǵan aýqymdy sharalar atqaryldy.
Máselen, Astana qalasynda «Jol Tap» baǵdarlamasy aıasynda 3,9 myń adam oqýdan ótti. Almaty, Aqtóbe jáne Qaraǵandy oblystarynda «Jumys Tap» baǵdarlamasy júzege asyrylyp, 10 myńnan astam jas jumyspen qamtyldy. Sonymen qatar Almaty qalasynda «Jobfair365» onlaın platformasy jumys istep, onyń kómegimen 2,5 myń jas maman jumysqa ornalasty. Astana qalasynda «Jol Tap» jobasy aıasynda memlekettik qoldaý sharalary boıynsha 19,5 myń adamǵa keńes berildi. Onyń ishinde 3,9 myń adam ártúrli mamandyqtar boıynsha oqytý kýrstaryna qatysty.
Jastarǵa bilim berý jáne kásibı baǵdar berý
Jastar resýrstyq ortalyqtary 2024 jyly elimizdiń túrli aımaqtarynda kásiptik baǵdar berý maqsatynda 500-den astam bos jumys oryndarynyń jármeńkesin uıymdastyrdy. Bul is-sharalarda 1 mıllıonnan astam adam zańgerlik, psıhologıalyq, kásiptik baǵdar jáne basqa da baǵyttar boıynsha keńes aldy. NEET (bilimi joq jáne jumys istemeıtin) sanatyndaǵy jastarǵa erekshe kóńil bólindi. Qazaqstanda bul sanatqa jatatyn 160 myńnan astam jas bar. Olarǵa «Zhas project» baǵdarlamasy aıasynda 280 grant bólindi. Ár granttyń mólsheri 1 mıllıon teńgeni qurady.
Maýsymdyq jumystar men «Jasyl el» jobasy
Qazaqstanda 20 jyldan astam ýaqyt boıy júzege asyrylyp kele jatqan «Jasyl el» jobasy jastardy maýsymdyq jumyspen qamtýǵa arnalǵan. Bul baǵdarlama aıasynda sońǵy úsh jylda 100 myńnan astam jas eńbekke tartyldy. Bul jumys oryndarynyń 30 myńnan astamy aýyl jastaryna arnalǵan. «Jasyl el» jobasy jastardyń jazǵy demalysyn tıimdi ótkizip, óz-ózin damytýǵa múmkindik beredi.
Turǵyn úı máselesin sheshý
Qazaqstanda jastarǵa turǵyn úı máselesin sheshý boıynsha júıeli qoldaý kórsetilýde. 2017 jyldan bastap, memlekettik baǵdarlamalar aıasynda 7 200-den astam jas qazaqstandyq baspanaǵa ıe boldy. Budan basqa, «Otbasy bank» jáne oblys ákimdikterimen birlesip, eldiń 16 óńirinde jastarǵa arnalǵan ıpotekalyq baǵdarlamalar iske qosyldy. Bul baǵdarlamalar arqyly 35 jasqa deıingi kez kelgen Qazaqstan azamaty turǵyn úıge qol jetkizýge múmkindik aldy. Baǵdarlamanyń sharttary boıynsha bastapqy jarna 10% quraıdy, al paıyzdyq mólsherlemesi 5%-dan bastalady jáne nesıe 19 jylǵa deıin beriledi.
«Prezıdenttik jastar kadrlyq rezervi»
Qazaqstanda jastardyń kásibı damýyna jáne kadrlyq áleýetin arttyrýǵa baǵyttalǵan «Prezıdenttik jastar kadrlyq rezervi» jobasy da úlken mańyzǵa ıe. 2019 jyldan bastap iske asyrylyp kele jatqan bul joba jastarǵa memlekettik jáne kvazımemlekettik sektorlarda basshylyq laýazymdarǵa taǵaıyndalý múmkindigin beredi. 2024 jyly alǵash ret aımaqtyq kadrlyq rezervke irikteý júrgizildi. Oǵan respýblıkalyq mańyzy bar qalalar men oblystardyń jergilikti atqarýshy organdary qatysyp, 505 adam rezervke qabyldandy. Bul adamdar eki jyl boıy rezervte turyp, memlekettik organdardyń kelisimimen basshylyq laýazymdarǵa konkýrssyz taǵaıyndalý múmkindigine ıe boldy.
Granttar men syıaqylar
Qazaqstannyń jastarǵa arnalǵan arnaıy granttyq baǵdarlamalary da bar. 2024 jyly «Táýelsizdik urpaqtary» granty aıasynda 30 jasqa deıingi jastarǵa 90 mln. teńge kóleminde granttar tabystaldy. Jobanyń alty baǵyty boıynsha granttar bólindi, olar ǵylym, mádenıet, IT, medıa, bıznes jáne volonterlik salalaryn qamtydy. Sonymen qatar, «Daryn» memlekettik jastar syılyǵynyń kólemi 1 mıllıon teńgege deıin ulǵaıtyldy.
Startaptar men ınovasıalar
Startaptar men ınovasıalyq bastamalardy qoldaý jastardy kásipkerlikke yntalandyryp, jańa jumys oryndarynyń ashylýyna jáne ekonomıkanyń ósýine yqpal etedi. Jastarǵa arnalǵan granttar men jobalar kásiptik baǵdar berýmen qatar, jańa ınovasıalyq ıdeıalardy júzege asyrýǵa da múmkindik beredi.
Jalpy alǵanda, Qazaqstannyń kópvektorly jastar saıasaty jastardyń qoǵamdyq ómirge belsendi aralasýyna, olardyń azamattyq jaýapkershiligin arttyrýǵa jáne elimizdiń damýyna úles qosýyna yqpal etedi. Memleket jas urpaqty qoldaý sharalaryn túrli baǵyttarda júzege asyryp, olardy eńbek naryǵyna jáne qoǵamnyń mańyzdy salalaryna tartýǵa kúsh salyp otyr.