Qazaqstannyń qarjy naryǵy men jınaqtaýshy zeınetaqy júıesin qalyptastyrýǵa atsalysqan bir top qazaqstandyq sarapshylar zeınetaqy júıesiniń turaqtylyǵyn arttyrý jáne halyqtyń zeınetaqy qamsyzdandyrylýyn jaqsartý boıynsha birqatar usynystardy Memleket basshysyna joldady. Biryńǵaı jınaqtaýshy zeınetaqy qory (BJZQ) osy usynystar men memlekettik zeınetaqyǵa qatysty túsiniktemeler men boljamdardy jarıalady, dep habarlaıdy aqshamnews.kz
Sarapshylardyń pikirinshe, Qazaqstandaǵy zeınetaqy júıesi jalpy durys qurylǵan, sebebi ol kóp deńgeıli bolyp tabylady jáne memlekettik jáne jınaqtaýshy komponentterden turady.
Memlekettik zeınetaqy quramyna yntymaqtastyq jáne bazalyq zeınetaqylar kiredi jáne ol tikeleı búdjetten tólenedi. Mundaı tásil júıeniń qarjylyq turaqtylyǵyn qamtamasyz etedi, óıtkeni yntymaqtastyq jáne bazalyq zeınetaqylardy qarjylandyrý jalpy búdjet kiristerinen júrgiziledi.
Degenmen, KSRO-dan mura bolyp qalǵan jáne "urpaqtar yntymaqtastyǵyna" negizdelgen yntymaqtastyq zeınetaqysynyń mólsheri birtindep azaıyp keledi, sebebi ol 1998 jylǵy 1 qańtarǵa deıin keminde alty aı eńbek ótili bar azamattarǵa taǵaıyndalady.
"Nátıjesinde, 2040 jyldan keıin zeınetke shyǵatyn azamattardyń memlekettik zeınetaqysy tek bazalyq zeınetaqydan ǵana turatyn bolady", – delingen BJZQ jarıalanymynda.
Qazirgi ýaqytta yntymaqtastyq zeınetaqysy memlekettik zeınetaqynyń basym bóligin (shamamen 2/3) quraıdy. Alaıda, yntymaqtastyq zeınetaqysy joǵalǵannan keıin, memlekettik zeınetaqynyń mólsheri aıtarlyqtaı tómendeıdi. Osyny boldyrmaý úshin sarapshylar bazalyq zeınetaqynyń ósim qarqynyn yntymaqtastyq zeınetaqysynyń azaıý qarqynyna sáıkes qamtamasyz etý qajet dep sanaıdy. Ol úshin, olardyń pikirinshe, zeınetaqy júıesindegi barlyq tólemderdi esepteý jáne boljaý úshin ómir súrý mınımýmynyń ornyna eń tómengi jalaqyny birtutas áleýmettik standart retinde paıdalaný jáne memlekettik búdjettiń zeınetaqy shyǵystaryn ishki jalpy ónimniń (İJÓ) keminde 3 paıyzy deńgeıinde ustaý qajet.
"Qazirgi ýaqytta zeınetaqy tólemderi boljamdy ınflásıa deńgeıine qaraı ındeksasıalanatyn eń tómengi kúnkóris mólsherine negizdelip esepteledi jáne eńbek naryǵyndaǵy jalaqynyń ósýinen (medıandyq jáne ortasha mólsheri boıynsha) aıtarlyqtaı artta qalady. Sonyń saldarynan halyqtyń naqty zeınetaqy tabysy tómendeıdi", – dep túsindirdi sarapshylar.
Halyqaralyq tájirıbede (Ekonomıkalyq yntymaqtastyq jáne damý uıymy - EYDU elderi) memlekettik zeınetaqy men eń tómengi jalaqynyń mólsheri medıandyq jalaqynyń ósýine sáıkes ornatylady jáne saqtalady. Ortasha alǵanda, EYDU elderinde eń tómengi jalaqy medıandyq jalaqynyń shamamen 50 paıyzyn qurasa, eń tómengi memlekettik zeınetaqy – eń tómengi jalaqynyń shamamen 60 paıyzyn quraıdy.
"Sondyqtan barlyq zeınetaqy tólemderin biryńǵaı standartqa – eń tómengi jalaqyǵa baılaý jáne onyń medıandyq jalaqynyń ósýin eskere otyryp, mólsheriniń sáıkes kelýin qamtamasyz etý mańyzdy", – dep atap ótti jarıalanymda.