Bir jylda 0,1%-ǵa azaıǵan.
Qazaqstanda qyzdar sany azaıyp kele jatyr, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz Ranking.kz silteme jasap.
Qazaqstan Respýblıkasynyń halqy bir jylda 1,3%-ǵa ósip, 2022 jyldyń basynda 19,12 mln adamdy qurady. Onyń 9,84 mıllıony áıelder, 9,29 mıllıony erler. Halyqtyń jalpy sanyndaǵy áıelderdiń úlesi jyl basynda 51,44 paıyzdy qurady. Salystyrý úshin: bir jyl buryn bul kórsetkish 51,48%, bes jyl buryn – 51,62%, on jyl buryn – 51,77% bolǵan.
Aǵymdaǵy jyldyń birinshi toqsanynyń qorytyndysy boıynsha halyq sany 19,18 mıllıon adamǵa ósti, onyń ishinde 9,31 mıllıony erler, 9,86 mıllıony áıelder. Áıelderdiń úlesi taǵy da 51,43%-ǵa deıin tómendedi.
Jalpy, áıelder úlesi erlerge qaraǵanda birshama joǵary bolǵanymen, jyldan jylǵa áıelder sany azaıyp keledi jáne bul turaqty úrdis. Anyqtama úshin: sońǵy 5 jylda áıelder sanynyń ortasha jyldyq ósimi 1,2 paıyzdy qurasa, erler sanynyń ósimi 1,4 paıyzdy qurady.
Áıelderdiń jalpy sany erlerden basym bolyp tursa da, jas sanatyna qaraı jaǵdaı múldem basqasha. 14-28 jas aralyǵyndaǵy áıelderdiń sany 0,1 prosentke azaıyp, jyl basynda 1,83 mıllıon bolǵan. Al osy sanattaǵy jigetterdiń sany, kerisinshe, 0,1 prosentke ósip, 1,92 mıllıonǵa deıin jetken. Bul da turaqty dınamıka bolyp otyr.
2022 jyldyń basynda jas áıelderdiń úlesi 48,87 prosentti qurady. Onyń ústine osy sanattaǵy qyzdardyń sany jyl saıyn azaıyp keledi.Máselen,bir jyl buryn bul kórsetkish 48,92%-ǵa, bes jyl buryn 49,5%-ǵa, odan on jyl buryn 49,88%-ǵa jetken (ıaǵnı, jigittermen birdeı derlik).
Sonymen, «statısıkalyq málimetter boıynsha 10 qyzǵa 9 jigitten keledi» degen eskirgen keńestik stereotıptiń Qazaqstanǵa múldem qatysy joq (jáne de bolǵan emes). Statısıkalyq málimetterge sáıkes, Qazaqstan Respýblıkasynda uldarǵa qaraǵanda týǵan qyzdar aıtarlyqtaı az: 2021 jyly – 230,3 myń nárestege qarsy 216,2 myń náreste, ıaǵnı qyzdar jańa týǵan nárestelerdiń jalpy sanynyń 48,4%-yn ǵana qurady. Al eń «neke» jasyndaǵy (28 jasqa deıin) jastardyń arasynda 1000 jigitke nebári 956 qyzdan keledi, al alshaqtyq jyldan-jylǵa artyp, qyzdardyń sany azaıyp barady.
Statısıka halyqaralyq uıymdardyń boljamdaryn rastaıdy. Osylaısha, BUU-nyń «2019 jylǵa arnalǵan álemdik demografıalyq perspektıvalar» baıandamasyna sáıkes, sarapshylar Qazaqstandaǵy erler men áıelder arasyndaǵy alshaqtyqtyń odan ári qysqarýyn boljady.
Belgili bir jas toptarynda erler sany basym bolady. 20 jastan 30 jasqa deıingi uldar jaǵdaıynda olardyń sany 2022 jyly 10 000 qyz balaǵa shaqqanda 10 380, al 2025 jylǵa qaraı qazirdiń ózinde 10 472 bolady. Bul jaǵdaı jasty neǵurlym keńirek qamtýdy eskersek te damıtynyna nazar aýdaryńyz. Máselen, BUU derekteri boıynsha 2022 jyldyń basynda 20 men 39 jas aralyǵyndaǵy 10 000 áıelge 10 022 er adam, 2025 jylǵa qaraı qazirdiń ózinde 10 069 er adam keledi dep boljanǵan bolatyn. Iaǵnı, qurdasynyń joqtyǵyn jetilgen er adamdar sezinedi.
Shyn máninde, áıelder uzaq ómir súrgendikten, jalpy, Qazaqstanda áli de áıelder erlerge qaraǵanda kóbirek. Bir qyzyǵy, áıelderdiń «tapshylyǵy» óz kezeginde erlerdiń ómir súrý uzaqtyǵyna áser etýi múmkin. Sonymen, Padýa ýnıversıtetiniń ǵalymdarynyń zertteýi úılenbegen er adamdar men jesirler úılengen erkekterge qaraǵanda qarttyq álsizdikke kóbirek beıim jáne densaýlyǵyn tez joǵaltatynyn kórsetti. Sonymen qatar, jesir áıelderdiń densaýlyǵy, kerisinshe, turmystaǵy áıelderge qaraǵanda jaqsyraq bolyp keledi, kóbinese seriktesi qaıtys bolǵannan keıin jaqsarady.
