9 aıda ishki týrıser sany 5,2 mln adamdy qurady
Almatyda «Tabıǵı týrızm: jahandyq syn-qaterler jáne Qazaqstannyń keleshegi» taqyrybynda konferensıa ótti, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz.
Sharany Qazaqstanda jańadan qurylǵan «Elim-aı» Ulttyq ekologıalyq týrızm qaýymdastyǵy uıymdastyrdy. Qaýymdastyq maqsaty – ulttyq parktermen, memlekettik organdarmen, kásipkerlik salamen birge bıoalýantúrlilikti qorǵaı otyryp, elimizde tabıǵı týrızmdi damytý.
Sol sebepten de sharada Qazaqstanda ekologıalyq týrızm salasyn jetildirý múmkindikteri, ulttyq parkterdegi ınfraqurylymdy jetildirý, tabıǵı týrızm arqyly óńirlerdiń ekonomıkalyq áleýetin ósirý jáne tabıǵı alýantúrlilikti barynsha saqtap qalý máseleleri ortaǵa salyndy.
Konferensıaǵa calalyq mınıstrlikter ókilderi, elimizdegi barlyq ulttyq parkter men tabıǵı qoryqtardyń basshylary, halyqaralyq qorlar, týrısik bıznes, joǵary oqý oryndary, zertteý ınstıtýttary, ekologıalyq jáne qoǵamdyq uıymdar, qoǵam qaıratkerleri qatysty.
QR Mádenıet jáne sport mınıstriniń orynbasary Erjan Erkinbaevtyń sózinshe, osy jyldyń sońǵy 9 aıynda elimizdegi ulttyq parkterge kelýshiler sany 1 mıllıon adamǵa jýyqtap, ótken jylǵy kórsetkishke jetip úlgergen.
«İshki týrızmniń basqa da kórsetkishteri jaqsardy. Sońǵy 9 aıda ishki týrıser sany 5,2 mln adamdy qurap, 2019 jylǵy statısıkadan asyp ketti. Sol sebepti elimizdegi ulttyq parkterdegi rekreasıalyq júktemeni eskerý máselesine erekshe nazar aýdarǵym keledi. Qolda bar ádistemeler ulttyq parkterdegi ınfraqurylymdy damytýǵa negizdelmegen. Al ınfraqurylymdy jetildirý týrıserdi kóbirek qabyldaýǵa septigin tıgizedi. Mysaly, eger jol jóndelse, aýmaq týrıserdiń júrýine yńǵaılansa qosymsha 2000 adamdy qabyldaýǵa bolady, týrısik soqpaq jasalsa, 1000 adam taǵy qosylady. Alaıda biz munyń ekologıalyq jaǵyn umytpaýymyz kerek. Rekreasıalyq júktemeniń lımıtinen asýǵa bolmaıdy. Biz osyndaı konsepsıamen ǵana tabıǵatty da saqtap, zamanaýı týrızmdi de damyta alamyz», - deıdi E.Erkinbaev.
Konrad Adenaýer qorynyń Qazaqstandaǵy basshysy Iohannes D. Raı jastar arasynda ekologıalyq aǵartý jumysynyń mańyzdylyǵyna toqtaldy.
«Ormanda 20 shaqyrym júrseńiz, arnaıy qoqys alańdarynan da kóp qoqys kezdestirýge bolady. Sol sebepti azamattar ekosaıasattyń, ekologıanyń mánin durys túsinýi kerek. Tabıǵatty qorǵaı otyryp qarjy jaratyp qana qoımaı, tabys ta tabýǵa bolady. Ekotýrızm ıdeıasynyń utymdylyǵy sonda. Bul salada jergilikti turǵyndar jumys oryndaryn quryp, kásipti damyta alady. Munymen shektelip qana qoımaı, bilim berý mekemelerine baryp tabıǵatty qorǵaý týraly jıi túsindirýimiz qajet. Jastarmen kóbirek jumys istegende ǵana ınovasıa bolady» , - dep aıtty I.D.Raı.
QR EGTRM Orman sharýashylyǵy jáne janýarlar álemi komıteti tóraǵasynyń orynbasary Danıar Turǵambaev ulttyq parkterdegi ınfraqurylymdy damytý jobalary osy baǵytta qabyldanǵan tujyrymdamalar negizinde júzege asatynyn, bul turǵyda «Elim-aı» ekotýrızm qaýymdastyǵymen birge jumys isteý josparlanyp otyrǵanyn atap ótti. Sol sebepten de birqatar memlekettik ulttyq tabıǵı parkter men asosıasıa arasynda áriptestik týraly memorandýmdarǵa qol qoıyldy.
Asosıasıanyń Basqarma tóraıymy Samal Ibraeva basqa da barlyq múddeli taraptardy birge jumys isteýge shaqyrdy.
«Qoǵam ókilderi men saladaǵy sarapshylardy tarta otyryp, ekologıa, týrızm salalaryndaǵy zańnamany jetildirýge belsendi qatysamyz. otýrızm salasyndaǵy barlyq uıymdar úshin, qoryqtar men ulttyq parkterge kelýshiler úshin biryńǵaı baqylaý men erejelerdi ázirleımiz. Barlyq ulttyq parkterde ekologıalyq bıznes-prosesti jolǵa qoıyp, sol arqyly ulttyq parkter qyzmetin tolyq reformalaýǵa basymdyq beremiz. Qazirdiń ózinde bizdiń asosıasıamyz memlekettik jáne kásipkerlik sala ókilderin, tabıǵat qorǵaý uıymdaryn, týrısik kásipkerlikti, qoǵamdyq uıymdardy, qoǵamdyq pikir kóshbasshylaryn, halyqaralyq uıymdar basshylaryn biriktirip úlgerdi. Kúsh biriktirý arqyly biryńǵaı ustanymǵa kelemiz degen senimdemin. Qaıtalanbas kórki bar tabıǵı nysandarymyzdyń ahýalyna, ulttyq parkterdiń jaǵdaıyna beı-jaı qaramaıtyn, jalpy tabıǵatymyzǵa janashyr azamattardyń jáne uıymdardyń barlyǵyn asosıasıaǵa qosylýǵa shaqyramyn», - dedi ol.
Ekologıa jáne turaqty damý ınstıtýtynyń dırektory Quralaı Káribaeva ulttyq parkter aýmaǵyndaǵy bıoalýantúrlilikti, jer resýrstaryn saqtaýdyń mańyzyna toqtaldy.
«Ulttyq parkter de, ekologıalyq týrızm uıymdary óz mindetterin durys atqarsa, tabıǵatymyz baılyǵymyzdy keler urpaqqa bere alamyz. Biz qazir keleshekke tıesili resýrstardy qoldanyp jatyrmyz. Resýrstarymyzdy rasıonaldy paıdalanyp, jaqsy baǵdarlamalar arqyly osy ıdeıany ár azamattyń sanasyna sińirýimiz kerek. Ekologıa, ekonomıka jáne áleýmettik máseleler arasyndaǵy balansty úshtaǵan etip, teń ustaý óte mańyzdy», - dedi akademık.
Budan bólek, konferensıa aıasynda erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtar basshylaryna İle-Alataý parkiniń Aıýsaı shatqalynda tanymdyq ekskýrsıa uıymdastyrylyp, vızıt-ortalyq tanystyryldy.
Atap óteıik, tabıǵı týrızm búgingi zamannyń dınamıkalyq trendteriniń biri. Álemdik naryqta ekotýrızm salasyndaǵy marshrýttarǵa suranys birneshe jyldan beri qarqyndy ósip keledi. Álemdik statısıkaǵa sáıkes, ekotýrızm jyl saıynǵy ósimniń 10-15% -yn quraıdy, pandemıa kezinde álemdik týrızmde onyń úlesi 30% - ǵa deıin joǵarylady. Ortalyq Azıa adam qoly tımegen jáne bastapqy qalpy buzylmaı saqtalǵan tabıǵı obektilerdiń kóptigimen ekotýrızmdi damytýda úlken áleýetke ıe. Tek bir ǵana Qazaqstannyń ózinde erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtardyń jalpy aýdany 26 mln gektardy quraıdy, bul ekotýrızmi jaqsy damyǵan birqatar elderge qaraǵanda on ese úlken.