2024 jylǵy 25 qyrkúıekte Aqtaý qalasynda «Qazaqstandyq qoǵamdyq damý ınstıtýty» KeAQ Qazaqstan Respýblıkasy Mádenıet jáne aqparat mınıstrliginiń qoldaýymen «SARAP» eksperttik klýbynyń «Energetıkalyq saıasat jáne azamattyq jaýapkershiliktiń qoǵamdyq sanadaǵy kórinisi» taqyrybynda óńirlik otyrysy ótti, dep habarlaıdy aqshamnews.kz
Shara barysynda Memleket Basshysynyń 2024 jylǵy 2 qyrkúıekte jarıalaǵan «Ádiletti Qazaqstan: zań men tártip, ekonomıkalyq ósim, qoǵamdyq optımızm» atty Qazaqstan halqyna Joldaýynyń negizgi baǵyttary qarastyryldy. Sonymen qatar, kún tártibine sáıkes atom elektr stansıasynyń qurylysy boıynsha aldaǵy referendým, energetıkalyq saıasat jáne Mańǵystaý oblysyndaǵy energetıka salasynyń aǵymdaǵy jaǵdaıy talqylandy.
Kezdesýge Mańǵystaý oblysy jáne qalalyq máslıhattardyń depýtattary, qoǵamdyq keńester, partıa ókilderi, ǵalymdar, atom energetıkasy salasyndaǵy mamandar, azamattyq belsendiler qatysty.
Energetıkalyq qaýipsizdik máselesi taqyrybynda Qazaqstandyq qoǵamdyq damý ınstıtýty Basqarma Tóraǵasynyń orynbasary Oljas Beısenbaev sóz sóılep, mańyzdy aspektilerdi atap ótti:
«Prezıdent bıylǵy Joldaýda Úkimetke Jańaózen, Qashaǵan jáne Qarashyǵanaqtaǵy gaz óńdeý kásiporyndarynyń qurylysyn tezdetýdi tapsyrdy. Sondaı-aq, 2025 jyldy «Jumysshy mamandyqtar» jyly dep jarıalady. Bul, árıne, adal eńbek, mańdaı terimen qyzmet etip júrgen azamattardyń mártebesin kóterýge jasalǵan qadam. Qazaqstanda AES salý jalǵyz ózi ekonomıkalyq jáne áleýmettik máselelerdiń jalǵyz sheshimi retinde qabyldanbaýy kerek. Alaıda ol ǵylym, tehnologıa, ınfraqurylym salalaryn damytýdyń qýatty katalızatory bola alady», – dedi Oljas Beısenbaev.
Qazaqstandyq qoǵamdyq damý ınstıtýtynyń sarapshysy Baýyrjan Serikbaev referendýmnyń mańyzdylyǵyn basa aıtty:
«Jalpy referendým ótkizý Memleket basshysy bastaǵan «Halyq únine qulaq asatyn memleket» konsepsıasynyń praktıkalyq turǵyda oryndalýynyń bir kórinisi. Aýyl ákimderin saılaý, kelesi jyldan bastap aýdan jáne oblystyq mańyzy bar qala ákimderin saılaý prosesiniń iske qosylatyny, eldi tolǵandyrǵan mańyzdy suraqtarǵa qatysty referendým ótkizý elimizde jańa saıası mádenıettiń qalyptasýyna yqpal etetin oń ózgerister. Aldaǵy referendým órkenıetti demokratıalyq prosesterdiń ornyǵýyna, azamattyq jaýapkershiliktiń artýyna septigin tıgizedi dep esepteımin», – dedi ol.
Mańǵystaý atom energetıkalyq kombınaty» JSHS BN-350 reaktorlyq qondyrǵysynyń dırektory Marat Moldaǵulov óz baıandamasynda Qazaqstanda atom energetıkasyn damytýdyń mańyzdylyǵyna toqtaldy:
«Atom energetıkasy energıamen jabdyqtaýdy damytýǵa jáne ekonomıkanyń turaqty ósýine yqpal etetin negizgi faktorlardyń biri bolyp qala beredi. Ol senimdi, ekologıalyq taza jáne joǵary tıimdi elektr energıasyn óndirýdi qamtamasyz etkendikten, qazir álemde taptyrmas energıa kózi bolyp otyr. Sonymen qatar, Qazaqstanda AES salý kompanıalardy damytý, biliktiligin arttyrý jáne jumys oryndaryn qurý arqyly jergilikti ónerkásipke paıda ákeledi. Jergilikti kompanıalar jumystyń edáýir bóligin oryndaıdy, bul olardyń áleýetin arttyryp, óndiristiń ósýine yqpal etedi. Joǵary tehnologıalyq jobalarǵa qatysý jergilikti mamandarǵa tájirıbe jınaqtaýǵa jáne kásibı ósýge múmkindik beredi», – dedi ol.
Sh.Esenov atyndaǵy Kaspıı tehnologıalar jáne ınjınırıń ýnıversıtetiniń gýmanıtarlyq ǵylymı-zertteý ınstıtýtynyń dırektory Kıikbaı Jaýlın bolashaqta energıa tapshylyǵynyń aldyn alý úshin atom elektr stansıasyn salýdyń mańyzdylyǵyna nazar aýdardy.
Otyrys qorytyndysy boıynsha basqa da sarapshylar energetıkalyq saıasattyń mańyzdy máselelerin atap ótip, birqatar usynystar jasady. «Mańǵystaý jergilikti bastama ortalyǵy» qoǵamdyq qorynyń dırektory Jaqsygúl Mahanbetova Joldaýda qoıylǵan mindetterdi iske asyrýda azamattyq qoǵamnyń rólin atap ótti. Sonymen birge, «Amanat» Mańǵystaý oblystyq fılıaly atqarýshy hatshysynyń orynbasary Anar Shamshadınova saıası sheshimder qabyldaýdaǵy jastardyń belsendiligi týraly oı qozǵady. Pikirtalas qorytyndysy boıynsha qatysýshylar birqatar usynysty ortaǵa saldy.
Otyrys barysynda «SARAP» ekspertter klýby Qazaqstandyq qoǵamdyq damý ınstıtýty uıymdastyrǵan telefon arqyly saýalnama nátıjelerin jarıalady.
Saýalnama nátıjeleri boıynsha referendýmǵa elektoraldy qatysý deńgeıi kelesi sandarmen sıpattaldy:
- Saýalnamaǵa qatysýshylardyń 64%-y qandaı da bir dárejede referendýmǵa barýǵa daıyn ekenin bildirgen.
- 45,4%-y AES salý jónindegi referendýmǵa naqty qatysatynyn aıtqan.
- 18,6%-y referendýmǵa qatysýǵa tyrysatynyn habarlaǵan.
- 16,6%-y referendýmǵa qatyspaıtynyn bildirgen.
- 10,5%-y qatysý týraly áli sheshim qabyldamaǵan.
- 8%-y referendým týraly alǵash ret estigenin málimdegen.
- 0,9%-y bul suraqqa jaýap berýge qınalǵan.
Referendýmǵa qatysýǵa daıyn azamattardyń ishindegi 67,4%-y AES qurylysyn qoldaıtynyn, 22,8%-y qarsy daýys berýdi josparlap otyrǵanyn aıtqan. Al, respondentterdiń 9,8%-y óz ustanymyn áli anyqtamaǵan.
Jalpy, Qazaqstandyq qoǵamdyq damý ınstıtýty júrgizgen telefon saýalnamasynyń nátıjeleri referendýmǵa kelýge daıyn azamattar sanynyń óskenin jáne Qazaqstanda AES salý ıdeıasyn qoldaıtyndardyń kóbeıýin kórsetedi. Osylaısha, referendým nátıjesinde kópshilik AES salý sheshimin qoldaıdy dep boljaýǵa bolady.
Anyqtama:
«Qazaqstan qoǵamdyq damý ınstıtýty» KeAQ Qazaqstan Respýblıkasy Mádenıet jáne aqparat mınıstrliginiń tapsyrysy boıynsha 2024 jylǵy 17-24 qyrkúıek aralyǵynda qazaqstandyqtardyń AES salýǵa jáne referendýmǵa qatysty kózqarasyn zertteý maqsatynda telefon saýalnamasyn júrgizdi. Saýalnama Qazaqstandaǵy 18 jastan asqan azamattardyń jynysy, jasy, qonystaný túri jáne turǵylyqty jeri boıynsha qamtıtyn jalpyulttyq iriktemege sáıkes ótti. İrikteme kólemi 1200 respondentti qurady. Saýalnama Qazaqstannyń 17 oblysy jáne Astana, Almaty, Shymkent qalalaryn qamtydy. Saýalnama QR OSK 2024 jyldyń 17 qyrkúıegindegi resmı habarlamasyna sáıkes ótkizildi.