Elimizde 2000-shy jyldary 145 bank bolsa, qazir nebári 21-i jumys istep tur. Birazy bankrot bolyp, jabylsa, keıbir sheteldik bankter naryqtan ketti.
Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev ótken Joldaýynda ekonomıkalyq jobalardy qarjylandyrýdy ulǵaıtý maqsatynda senimdi úsh bankti tartý qajet ekenin aıtqan edi. Sodan keıin Qarjy naryǵyn retteý jáne damytý agenttigi Qazaqstannyń bank naryǵyna birneshe shet eldiń ınvestorlary qyzyǵýshylyq tanytyp otyrǵanynyn resmı málimdedi, dep habarlaıdy almaty-akshamy.kz qazaqstan.tv-ge silteme jasap.
Ekonomıkalyq sarapshylar da, Qarjy naryǵyn retteý agenttigi de elimizge sheteldik bankterdiń kelýi naryqqa oń serpin beredi deıdi. Bankter ózara báskelesip, qarjy ınstıtýttarynyń ınovasıalyq ónimderi artatynyn alǵa tartyp otyr. Iaǵnı, jańa sheteldik bankter ekonomıkanyń ónerkásiptik jáne óndiristik sektorlaryn qarjylandyrý úshin jumys isteıdi.
Qazir Qazaqstanda aınalymynda 46 trıllıon teńgesi bar 21 bank bar. Onyń bireýi tek ıpotekalyq baǵdarlamamen jumys isteıdi. Al 8-i sheteldik bankterdiń enshiles uıymdary. Olardyń jalpy aktıvteri 3,6 trıllıon teńge. Bul sheteldik bankterge jeke jáne zańdy tulǵalardyń salǵan depozıt kólemi de birshama: 2,6 trln teńge. Al kredıttik portfeldiń úlesi 700 mıllıard teńge. Aldaǵy ýaqytta bul kólem ulǵaıady dep kútilýde.
Sáken Jumanáli, QR QNR Bankterdi retteý departamentiniń bas mamany:
Qazaqstannyń bank naryǵyna ár túrli óńirlerdiń ınvestorlary qyzyǵýshylyq tanytyp otyr. Olar Taıaý Shyǵys, Ońtústik-SHyǵys Azıa, Shyǵys Eýropa jáne TMD elderi. Sheteldik bankterge qoıylatyn barlyq otandyq otandyq bankterge qoıylatyn talaptarǵa sáıkes. Ol lısenzıalaý, prýdensıalyq normatıvter jáne depozıtti saqtandyrý jóninde talaptar bolyp tabylady. Olar halyqtyń salymdaryna kepildik berýi tıis. Eń bastysy, elimizdiń naqty sektoryna kredıt berýde belsendi qatysýy kerek.
Dese de, bankter qaryzdy 16 jarym paıyzdan tómen bermeıdi. Óıtkeni, syrttan kelgen banktiń ózi Ulttyq bankten teńgeni osyndaı paıyzben alady. Táýekel shyǵyndaryn qosyp, klıentti tartý úshin bastapqyda, eń tómengi paıyzben kredıt berýdi, joǵary paıyzben depozıtte qarajat jınaýdy usynady,-deıdi ekonomıser. Sondaı-aq, jańadan keletin qarjy uıymdarynyń baǵyty kásipkerlikti qoldaý bolsa, ekijaqtyń da utylmaıtynyn alǵa tartyp otyr.
Rasýl Rysmambetov, ekonomıs:
Bizdiń ekonomıka sheteldik bankter úshin eń tartymdy desek bolady. Qazaqstanda oblıgasıalardy da, kásipkerlik jobalardy da iske asyrýǵa bolady. Bizde bankter jeke tulǵalardy nesıelendirý jaǵynan jaqsy, al korporatıvti kredıtti berýge kelgende qorqaqtaıdy. Táýekelderi joǵary. Bilýimshe, qazir 4 banktiń aksıonerleri ony sheteldikterge satyp jiberýge qarsy emes.
Eger sheteldik bank Qazaqstanda jańadan bank bólimshesin ashatyn bolsa, qorynda kem degende 10 mıllıard teńge bolýy qajet. Al elimizde jumys istep turǵan qarjy uıymynyń enshilis bólimshesin iske qossa, túrli táýekelderdi eskere otyryp, naryqqa 20 mıllıard teńgemen kirýi qajet. Aıta keteıik, Qarjy naryǵyn retteý agenttiginiń sheteldik bankterdiń fılıaldary úshin taǵy bir talaby -jeke tulǵalardyń depozıtterin 120 myń AQSH dollarynan az kólemde qabyldaýǵa tyıym salady. Iaǵnı, qarapaıym el azamattary jıǵan-tergenin otandyq bankke salyp qana paıdasyn kóre almaq.