Qazaqstan Respýblıkasy Premer-Mınıstriniń orynbasary – Syrtqy ister mınıstri Murat Nurtileý bastaǵan qazaqstandyq delegasıa «Qazaqstan Respýblıkasy – Eýropalyq Odaq» yntymaqtastyq keńesiniń 21-shi otyrysynyń jumysyna qatysty.
Kelissózderde eýropalyq delegasıany EO Keńesine tóraǵalyq etetin Majarstan Syrtqy ekonomıkalyq baılanystar jáne syrtqy ister mınıstri Peter Sıııarto bastap bardy, dep habarlaıdy aqshamnews.kz CİM-ne silteme jasap.
Yntymaqtastyq keńesiniń jyl saıynǵy otyrysynyń dástúrli kún tártibi Qazaqstan men Eýropalyq Odaq arasyndaǵy saıası jáne saýda-ekonomıkalyq ólshemdegi ekijaqty ózara is-qımylǵa sholýdy, sondaı-aq Keńeıtilgen seriktestik pen yntymaqtastyq týraly kelisimniń erejeleri negizinde jan-jaqty dıalogty keńeıtý jónindegi birlesken qadamdardy talqylaýdy qamtydy.
Qazaqstan ekonomıkasyna ınvestısıalar men ozyq tehnologıalardy tartý, sırek jer materıaldary salasyndaǵy yntymaqtastyq, kóliktik ózara baılanys jáne ornyqty damý, energetıka, sondaı-aq ónerkásipti jańǵyrtý bóliginde tájirıbe almasý dıalog pen ózara qyzyǵýshylyqtyń negizgi taqyryptaryna aınaldy.
Eýropalyq tarap EO-nyń «Jahandyq qaqpa» («Global Gateway») strategıasy sheńberinde saraptama jáne ınvestısıalar tartý arqyly Transkaspıı halyqaralyq kólik baǵytyn (THKB) damytýǵa joǵary múddelilikti rastady. Taraptar Azıa men Eýropa naryqtary arasyndaǵy logıstıkalyq jáne saýda-ınvestısıalyq baılanystardy keńeıtý úshin osy kólik dáliziniń perspektıvalaryn erekshe atap ótti. Osy turǵyda delegasıalar THKB damytý jónindegi úılestirý platformasynyń iske qosylýyn quptap, naqty jobalardy tezirek iske qosý jónindegi kúsh-jigerdi ushtastyrý qajettigin kórsetti.
«Jasyl» energetıka salasyndaǵy yntymaqtastyqqa erekshe nazar aýdaryldy. Talqylaý aıasynda taraptar jasyl sýtekti damytý men ornyqty ekonomıkaǵa kóshýdiń mańyzdylyǵyn atap ótti. Qazaqstan osy salada aıtarlyqtaı áleýetke ıe bola otyryp, eýropalyq seriktesterdi ınvestısıalyq jobalarǵa belsendi qatysýǵa shaqyrdy.
Óz kezeginde EO delegasıasynyń basshysy «Qazaqstan álemdik arenada mańyzdylyǵy jyl saıyn artyp kele jatqan óńirdegi Eýroodaq úshin negizgi seriktes» dep málimdedi. Ol Qazaqstannyń tikeleı ınvestısıalardy tartý úshin qolaıly jaǵdaılar jasaý jónindegi eleýli kúsh-jigerin quptady, sondaı-aq Prezıdent Qasym-Jomart Toqaevtyń ekonomıkanyń turaqtylyǵy men zań ústemdigin nyǵaıtýǵa baǵyttalǵan ınovasıalyq áleýmettik-ekonomıkalyq reformalaryn, onyń ishinde AES salý máselesi boıynsha QR-da referendým ótkizgenin atap ótti. «Jaqynda ótken referendým Qazaqstan men EO aldynda energetıka jáne ornyqty damý salasyndaǵy yntymaqtastyq úshin jańa kókjıekter ashady», – dedi P. Sıııarto.
Kólik baılanystaryn damytý salasynda taraptar Keńes jumysy sheńberinde «Áýe tasymalynyń keıbir aspektileri týraly» deńgeıles Kelisim mátinin kelisilgenin quptady. Osy turǵyda qazaqstandyq SİM basshysy Qazaqstan azamattary úshin EO vızalyq rejımin jeńildetý jónindegi jumysty jedeldetýdiń erekshe mańyzdylyǵyn atap ótti. Óz kezeginde Eýropalyq Odaq ókilderi Vızalyq rejımdi jeńildetý týraly kelisim men Readmıssıa týraly kelisim boıynsha kelissózderdi daıyndaýdy jalǵastyrýǵa beıildiligin rastady.
Sonymen qatar azyq-túlik qaýipsizdigi salasyndaǵy yntymaqtastyq máseleleri qozǵaldy. Atap aıtqanda, Qazaqstannyń EO-ny qosa alǵanda, jahandyq naryqtarǵa astyq jáne basqa da aýyl sharýashylyǵy ónimderiniń eksportyn ulǵaıtý áleýeti atalyp ótti.
Mádenı-gýmanıtarlyq baǵytta qazaqstandyq stýdentter men ǵylymı-akademıalyq toptar úshin jańa múmkindikter usynatyn EO-nyń bilim berý baǵdarlamalary sheńberinde ózara is-qımyldy keńeıtýdiń mańyzdylyǵy kórsetilgen.
Kelissózderdiń jekelegen sesıasy barysynda taraptar óńirlik jáne halyqaralyq kún tártibindegi ózekti máseleler boıynsha «saǵattaryn teńestirdi». Osy rette Ortalyq Azıadaǵy, ásirese Aýǵanstan men Taıaý Shyǵystaǵy aǵymdaǵy syn-tegeýrinder aıasynda qaýipsizdik jáne kooperasıany tereńdetý taqyryptaryna erekshe nazar aýdaryldy.
Sondaı-aq ártúrli tabıǵı apattarǵa ákeletin jáne elder men óńirlerdiń turaqty damýyna qaýip tóndiretin jahandyq klımattyń ózgerýine baılanysty syn-qaterler talqylandy. Osy turǵyda eýropalyq tarap 2026 jyly BUU aıasynda Qazaqstanda Óńirlik klımattyq samıt ótkizý bastamasyna qyzyǵýshylyq tanytty.
Yntymaqtastyq keńesiniń otyrysy aıasynda QR SİM basshysy M. Nurtileý EO Syrtqy ister jáne qaýipsizdik saıasaty jónindegi Joǵarǵy ókili Jozep Borrellmen áńgimelesti, onyń barysynda Qazaqstan men Eýropalyq Odaq arasyndaǵy strategıalyq seriktestikti nyǵaıtý máseleleri qozǵaldy.
Anyqtama: Eýropalyq Odaq Qazaqstannyń eń iri saýda seriktesi bolyp qala beredi. 2023 jyly taýar aınalymy 41,4 mlrd AQSH dollaryna jetti.