Ulytaýda ótip jatqan alqaly jıynda Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev osylaı dedi.
Ulttyq quryltaıdyń birinshi otyrysynda Qazaqstan Prezıdenti memlekettik tilge qatysty birqatar máselelerdi kóterdi, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz
«Memlekettik rámizderimizge, ana tilimizge degen qurmet árqashan joǵary bolýǵa tıis. Qazaq tiline qatysty alańdaýshylyq eldegi jaǵdaıdy durys túsinbegennen týyndap otyr. Shyn máninde, burynǵy ahýal men qazirgi kezeńdi múlde salystyrýǵa kelmeıdi. Memlekettik tildiń tuǵyry kún ótken saıyn nyǵaıyp keledi", - dedi Memleket basshysy.
Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev álemniń basty aqparat quraldary qazaqsha shyǵyp jatqanyna da nazar aýdardy.
"Jaqynda áıgili «APPLE» kompanıasy qazaq tilin iOS-tyń tilder júıesine qosty. Álemniń 40 tilinde taraıtyn «NICKEL ODEON» telearnasy qazaqsha kórsetile bastady. Jastardyń bastamasymen «NATIONAL GEOGRAPHIC» jýrnaly 6 jyldan beri ana tilimizde jaryq kórýde. Osyndaı kóptegen jaǵymdy jańalyqtar bar. Sondyqtan, qatty alańdaýǵa negiz joq dep oılaımyn. Desek te, osy saladaǵy jumysymyzdy dańǵaza jasamaı, tabandylyqpen júrgizýimiz qajet", - dedi Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev.
Prezıdenttiń aıtýynsha, bizdiń elde ultyna, tiline bola eshbir azamattyń quqy shektelmeýi tıis.
"Áıtpese, qoǵamda janjal týýy múmkin. El ishine iritki túskenin qalaıtyndar osyny tilep otyr.Sondyqtan, til máselesi boıynsha bárimiz ustamdylyq tanytýymyz kerek dep oılaımyn. Bul syrt kózge ultymyzdyń óz bolashaǵyna degen senimsizdigi, tipti, álsizdigi sıaqty kórinedi. Barshamyz tilge qurmetimizdi qur sózben emes, naqty ispen kórsetýimiz kerek", - dedi QR Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev.
Tilge baılanysty taǵy bir mańyzdy másele – latyn álipbıine kóshý jaıy da búgingi jıynda nazardan tys qalmady.
"Keıbir qoǵam ókilderi biz áli kúnge deıin kırıllısadan aryla almaı jatyrmyz dep, alańdaýshylyq bildirýde. Biraq, eń aldymen, bul lıngvısıkalyq turǵydan óte kúrdeli másele. Osyny jaqsy túsingen jón. Buǵan deıin biz 2 ret latyn grafıkasyna kóshýge tyrystyq. Alaıda, sońy sátti bolǵan joq. Sondyqtan, bul máselege jan-jaqty, tereń taldaý jasap baryp, túbegeıli sheshim qabyldaǵan abzal. Kırıllısadan latyn álipbıine jasandy túrde, tek sáıkes áripterdi ózgertý arqyly kóshýge bolmaıdy. Áıtpese, bul úlken qatelikke aparyp soǵady. Eń bastysy, azamattar, ásirese, jastarymyz qazaq tilindegi barlyq sózderdiń latyn grafıkasyndaǵy jazylý tártibin anyq bilýi kerek. Iaǵnı, tilimizge arnalǵan orfografıalyq qaǵıdalardy qaıta qaraǵan jón», - dedi Memleket basshysy.
Sonymen birge, mańyzdy jıyn barysynda til máselesine kótergen Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev latyn álipbıine kóshýde asyǵystyqqa jol bermeý kerektigin aıtty.
«Men Til bilimi ınstıtýtyna qazaq tiliniń jańa orfografıasy týraly arnaıy eńbek ázirleýdi tapsyrdym. Sodan keıin ǵana latyn álipbıine aýysý jóninde aıtýǵa bolady. Asyǵystyqqa jol bermeýimiz kerek. Tipti, kóshedegi bılbordtar men mınıstrlikterdiń ataýyna qarasaq ta jetkilikti. Tilimiz burmalanyp ketti. Ashyǵyn aıtý kerek, bul qazaq tiliniń tabıǵatyna jat, tipti, tilimizdi mazaq qylý sıaqty kórinedi. Mundaı ústirt jasalǵan til reformasynyń qajeti joq. Bizge naqty reforma kerek», - dedi Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev.