Derekti fılm el tarıhyna «Almaty tragedıasy» degen atpen engen qaraly kúnder hronologıasyn usynady.
«Almaty TV» telearnasynyń jýrnalıseri 2022 jyldyń alǵashqy kúnderi qalamyzǵa da, jalpy elimizge de qaıǵy men qasiret ákelgen sol bir syn sátterde oq pen ottyń ortasynda júrdi. Jańalyqtar qyzmeti 4 qańtardyń túninen bastap búkil respýblıka úshin tikeleı efırde habar taratyp, qaladaǵy jaǵdaı týraly egjeı-tegjeıli aıtyp, qala turǵyndaryn lańkester men sodyrlardyń arandatýshylyq áreketterine boı aldyrmaýǵa shaqyrdy.
OQ PEN OTTYŃ ORTASYNDA
Búkil el kóleminde tótenshe jaǵdaı rejımi engizilip, terorızmge qarsy operasıa júrip jatqandyǵyna qaramastan, bul kúnderi BAQ ókilderi bastaryn báıgege tigip, jumys ornynan tabyldy. Shyndyqqa sáıkes keletin resmı derekkózderge súıene otyryp, aqparattyq materıaldar daıyndaýdy ózderiniń kásibı jáne azamattyq paryzy dep sanady. Qańtardyń sol bir surapyl kúnderi kez kelgen jańalyq taza aýamen tynystaǵandaı qundy jáne qajet nársege aınaldy. Aqparat keshiktirilgen jaǵdaıda ony kez kelgen túrde burmalaý jáne durys túsindirmeý qaýpi týyndady, al kóptiń emes, óz múddesin kúıttegen jekelegen adamdar qıyn jaǵdaıdy paıdalanyp, azamattardyń sanasyn sapyrylystyryp, qoǵamda shıelenis pen arazdyq otyn odan ári órshitýge tyrysty. Osy aralyqta «Almaty TV» telearnasynyń redaksıasyna oqıǵalarǵa kýáger bolǵan, ne nársege de beıjaı qaraı almaıtyn qala turǵyndarynan, áskerı qyzmetshiler men quqyq qorǵaý organdary qyzmetkerlerinen kóptegen beınematerıaldar kelip túsken eken.
QALA TAǴDYRYNYŃ SHYNAIY KÓRİNİSİ
«Alańdaǵy» arpalysta jýrnalıser árdaıym oqıǵa ornynan aldyńǵy lekte júrdi. Olar arnaıy operasıadan eksklúzıvti kadrlar túsirip, Qańtar oqıǵasyn kózben kórgen kýágerlermen suhbattar jasady. Beınematerıaldarǵa jappaı tártipsizdik, talap-tonaý jáne zardap shekkenderdi qutqarý, sondaı-aq lańkestikter men qıratyp-búldirý oqıǵalary arqaý boldy. Bul kúnderi NO COMMENTS janryndaǵy rolıkter serıasy berilip, qasiretti oqıǵalar jaıly eki joba daıyndaldy. Sodyrlardyń qalany basyp alý áreketi, terrorısterge qarsy is-qımyldar jáne El Prezıdentiniń Úndeýleri men «Jańa Qazaqstandy» qurý jónindegi málimdemesi haqynda «Qańtar qasireti» jáne «Almatınskaıa trage- dıa» derekti fılmderin jasaý qolǵa alyndy. Onda 4–12 qańtar aralyǵyndaǵy oqıǵalardyń beıbit mıtıńiler men narazylyqtardan bastap, tártipsizdikterge, tonaý men terorıstik shabýyldarǵa deıingi tolyq hronologıasy berilgen. Qazaq jáne orys tilderinde daıyndalǵan fılmder naqty faktiler men resmı málimdemelerdi keltire otyryp, sondaı-aq qalanyń, adamdardyń taǵdyry arqyly shynaıy kórinisti kóz aldyńyzǵa ákeledi: jaqyndarynan aıyrylǵan qarapaıym adamdardyń janaıqaıyn, qalany, turǵyndardy qorǵaý jolynda qaza tapqan áskerı qyzmetshiler men quqyq qorǵaý organdary qyzmetkerleriniń bastan keshkenderin kórsetedi.
ANTQA ADALDYQ
Fılmniń keıipkerleri – ómir men ólimniń arasynda jatqan jaralylardy aman alyp qalýdy paryzy dep bilgen «jedel járdem» medbıkesi Ǵalıa Almabaeva, qalalyq jedel shuǵyl kómek kórsetý aýrýhanasynyń feldsheri Serǵazy Ablaev qalanyń eń alasapyran jerlerine medısınalyq kómek kórsetý úshin barǵan dárigerler týraly áńgimeleıdi. Feldsherdiń aıtýynsha, bandıtter "jedel járdem" brıgadalaryna birneshe ret shabýyl jasaǵan, biraq dárigerler taısalmastan, ózderin kómekke shaqyrǵan jandardy alyp shyǵýǵa umtylyp, batyldyqtarymen, «Gıppokrat» antyna adaldyǵymen kózge túsken. Sondaı-aq, japa shekken órt sóndirýshiler tap bolǵan jaǵdaılar da anyqtalyp, kadrǵa ilikti. Lańkestik kezinde 18 arnaýly tehnıka búlinip, 6-aýy qolǵa túsip, 5 kólik túgi qalmastan órtelgen. Shabýyl barysynda Tótenshe jaǵdaı departamenti bastyǵynyń qyzmet kóligi jáne onyń júrgizýshisi Serikbol Júsip boraǵan oqtyń astynda qalǵanyn aıta ketken jón.
BÚLİK EPISENTRİNDE
«Almaty TV» telearnasynyń jýrnalıseri, operatorlary men júrgizýshileri 10 kún boıy búlik epısentrinde: órtke oranǵan keńistikterde, oq pen otyń ortasynda júrdi. Ásirese, qańtardyń 4-inen 5-ine qaraǵan túni telearnanyń jańalyqtar qyzmeti saǵat saıyn efırge shyǵyp otyrdy. Qalǵan kúnderi aqparattyq baǵdarlamalar departamentiniń 20-ǵa jýyq qyzmetkeri jańalyqtarmen qatar qazaq jáne orys tilderinde 10-nan astam arnaıy shyǵarylym ázirledi. Qalada qalyptasqan kúrdeli jaǵdaıǵa oraı kórnekti qoǵam jáne memleket qaıratkerleriniń, el zıalylarynyń eldi sabyrǵa shaqyrǵan oı, pikir, tolǵanystary berildi. «Qańtar qasireti» jáne «Almatınskaıa tragedıa» fılmderiniń avtorlary taǵdyry qyl ústinde turǵan el táýelsizdigin qorǵaýda qoǵamnyń birligi men tutastyǵyn, beıbit ómir men turaqtylyq uǵymdarynyń qanshalyqty baǵa jetpes qundylyq ekenin kórsetýge tyrysqan. Kórermender bul derekti fılmderge obektıvti baǵalaryn bereri sózsiz. Osy ýaqyt ishinde «Almaty TV» telearnasynyń efırinde, saıtynda jáne áleýmettik jelilerde barlyǵy 2000-nan astam taqyryptyq materıaldar, onyń ishinde 563-i – jańalyqtar, sondaı-aq azamattardyń júginýleri, jedel áreket shtaby otyrystarynyń jumysy týraly aqparat jarıalandy. Sonymen qatar, qaıǵyly oqıǵa týraly túsinik bergen tanymal tulǵalardyń qatysýymen 55 beınerolık serıasy daıyndalyp, efırge shyqty. Buǵan qosa, tótenshe jaǵdaı kezinde túsirilgen beınekadrlardan toptastyrylǵan 37 beınejazba (beınekesindiler) áleýmettik jelilerge salyndy, saıtta ornalastyryldy, telearna efırinde taratyldy. Taǵy bir aıta keterlik másele, almatylyq teleoperatorlar elimizdiń basqa telearnalarynyń ótinishi boıynsha oqıǵa ornynda túsirgen túrli beınematerıaldarmen bólisti. Bul fakt óte qıyn jaǵdaılardaǵy seriktestik yntymaqtastyqtyń jarqyn mysaly bolyp sanalady.
ÁRİPTESKE TAǴZYM
«Almaty TV» telearnasynyń Elordadaǵy tilshiler qosyny memlekettik organdar taratqan aqparat pen baspasóz habarlamalaryn jedel jetkizip otyrdy (jalpy sany – 20). Arna qyzmetkerleri tótenshe jaǵdaı qıyndyqtaryna qaramastan kásibı mindetterin minsiz atqardy. Ókinishtisi, qasiret «Almaty TV» telearnasyn da aınalyp ótpedi. Oqıǵa oryndaryna jýrnalısik saparlardyń birinde kortej quramynda kele jatqan túsirilim toby lańkester tarapynan boraǵan oqtyń astynda qaldy. Nazarbaev dańǵylymen tómen qaraı bet alǵan kóliktegi telearna júrgizýshisi Murathan Bazarbaevqa oq tıip, qaıtys boldy. Óz kásibine adal Murathan Ábdiulynyń jarqyn beınesi bizdiń júregimizde árdaıym saqtalady. 54 jastaǵy áriptesimiz pandemıa kezinde de adal qyzmet etken edi. Kúni keshe el basyna kún týǵanda da ol óziniń qyzmettik boryshyn abyroımen atqaryp, batyrlyqpen qaza tapty. 14 qańtarda qala ákimi Baqytjan Ábdiruly Saǵyntaev «Almaty TV» telearnasyna baryp, ujymmen kezdesti, onyń kireberisinde terrorısterdiń qolynan qaza tapqan Murathan Bazarbaevtyń otbasyna kóńil aıtty. Sonymen qatar, ákim jaraqat alǵan Dıasken Báıtibaevqa jáne túsirý tobyn boraǵan oq astynan aman-esen alyp shyqqan Arsen Sandybaevtyń otbasyna moraldyq jáne materıaldyq qoldaý kórsetti. Sondaı-aq, 4 qańtardan bastap aqparattyq maıdanda úzdiksiz eńbek etken arna qyzmetkerleriniń bir toby memlekettik nagradalarmen marapattalady. Baqytjan Ábdiruly telearnanyń tehnıkalyq-materıaldyq jabdyqtalýyn odan ári kúsheıtýdi tapsyrdy. 22 jyldyq tarıhy bar «Almaty TV» telearnasynyń ujymy aldaǵy ýaqytta da beıbitshilik, eldiń tutastyǵy men birligi, ulttyń jarqyn bolashaǵy úshin eńbek ete beretin bolady. Elimiz úshin syn saǵatta kúsh-jigerin aıamaı bastaryn qaterge tige otyryp, telearnanyń jumysyn bir sátke de toqtatpaı, kásibı jaýapkershilik pen qyzmetke adaldyqtyń úlgisin kórsetken barsha áriptesime shyn júrekten alǵys aıtqym keledi. Biz úshin árbir qyzmetkerimizdiń orny bólek.