2024 jyldyń 10 qyrkúıeginde Almaty qalalyq Qan ortalyǵynda qalanyń Óńirlik komýnıkasıalar qyzmeti uıymdastyrǵan BAQ ókilderiniń qatysýymen baspasóz týry ótti. İs-shara barysynda jýrnalıserge qan alý barysymen, donorlar úshin de, qyzmetkerler úshin de jaılylyqty qamtamasyz etetin zamanaýı jabdyqtarmen jáne qaýipsizdik ádisterimen tanysýǵa múmkindik berildi.
Baspasóz týry aıasynda qatysýshylar qan tapsyrýdyń barlyq kezeńderin – tirkeýden bastap, donordyń prosedýradan keıin qalaı ózine keletinine deıin kóre aldy.
Ortalyqqa barǵan kezde donor aldymen tirkeýden jáne medısınalyq tekserýden ótedi. Ol densaýlyǵy men ómir salty týraly saýalnamany toltyrady. Ózimen birge QR azamatynyń jeke kýáligi nemese pasporty bolýy qajet, tek áskerı ınstıtýttardyń áskerı qyzmetshileri men kýrsanttary ǵana áskerı bıletti usynady.
Ári qaraı donor medısınalyq tekserýden ótedi. Dárigerdiń kabınetinde suraqtarǵa shynaıy jaýap berý jáne qabyldaǵan dári-dármekter nemese buǵan deıin aýyrǵan dertteri týraly aqparatty jasyrmaý mańyzdy.
Donordyń qan tapsyrýyna bolatyny rastalǵannan keıin, qan tapsyrǵanǵa deıin ony taǵamdar býfetine shaqyrylady, onda oǵan shaı men pechene beriledi. Sodan keıin qan tapsyrý prosesi bastalady: donor arnaıy dıvanǵa jaıǵasady jáne qan alynatyn tamyr antıseptıkpen óńdeledi. Bul jaǵdaıda ár donorǵa jeke-jeke bir rettik jáne sterıldi quraldar ǵana qoldanylady.
Donorlardy jınaqtaý bóliminiń meńgerýshisi Nurdáýlet Ábdiqadyrov tapsyrylatyn qannyń standartty kólemi 450 ml - bul aǵzadaǵy jalpy qan kóleminiń shamamen 6% -yn quraıtynyn habarlady.
«Ádette tapsyrý prosedýrasy 10-15 mınýtqa sozylady, biraq plazma nemese trombosıtter sıaqty komponentterdi tapsyrý uzaq ýaqyt alýy múmkin», - dep túsindirdi ol.
Prosedýradan keıin donorda álsizdik bolyp, basy aınalýy múmkin. Mundaı jaǵdaılarda donor mamandardyń baqylaýynda qalady jáne qan qysymy ólshenedi.
Jýrnalıser, sonymen qatar, qan komponentterin medısınalyq qajettilikterge qalaı daıyndaý kerektiginen de habardar boldy. Donasıadan keıin emdelýshilerge AITV, V jáne S gepatıtteri, sıfılıs sıaqty ınfeksıalardan qaýipsizdikti qamtamasyz etý úshin qan óńdeý men zertteýdiń birneshe kezeńderinen ótedi. Qan arnaıy jaǵdaılarda saqtalatyn komponentterge bólinedi: erıtrosıtter - tońazytqysh kameralarynda 42 kúnge deıin, plazma - muzdatylǵan kúıde 3 jylǵa deıin, trombosıtter - +22°C temperatýrasynda 5 kúnge deıin.
18 jastan asqan jáne salmaǵy 60 kg-nan asatyn kez-kelgen saý adam donor bola alady, alaıda donorlyqtan ýaqytsha jáne turaqty bas tartý da bar, mysaly, operasıadan keıin, ınfeksıalar nemese aýyr aýrýlar bolǵan kezde. Osylaısha, juqpaly aýrýlar, operasıalar, júktilik kezinde, vaksınasıadan nemese tatýırovkadan keıin qan donorlyǵynan ýaqytsha shettetilýi múmkin. AITV, gepatıt, qaterli isik jáne júrek aýrýy sıaqty aýyr dertteri bar adamdar qan tapsyrýdan bosatylady. Bul donor men resıpıentti qorǵaý úshin jasalady.
Qazaqstanda donorlar qan tapsyrǵannan keıin aqyly demalys alady, ony sol kúni paıdalanýǵa nemese demalysqa qosýǵa bolady. Áskerı qyzmetshilerdi kezeshilikten, al stýdentterdi sabaqtan bosatady.
Jyl saıyn qalalyq qan ortalyǵynda 20 myńnan astam donorlyq rásim júrgiziledi. Ortalyq mamandary turaqty donorlyq pasıentterdiń ómirin saqtap qalýdy qamtamasyz etetin densaýlyq saqtaý júıesiniń mańyzdy bóligi ekenin aıtady.