Almaty aglomerasıasynyń damýy
Álemdik tendensıalar qalalardy odan ári ýrbanızasıalaý qajettiligin baıqatady. Barlyq elderde aýyldyq aýmaqtar men shaǵyn qalalardyń halqy iri megapolıs qalalaryna kóship, olardyń aınalasynda ıadro qalasymen tyǵyz baılanysty aglomerasıalar qurýda.
Bas jospardy ázirleýshilerdiń aldynda Almaty ózek-qalasy men aglomerasıanyń damýyn úndestirý, olardy birtutas oılastyrylǵan kólik qańqasyna baılanystyrý, spýtnıktik qalalar men aglomerasıanyń basqa da eldi mekenderin polıortalyqtyq damý qaǵıdaty boıynsha damytýdy qamtamasyz etý, azamattarymyzdy áleýmettik ınfraqurylymmen jáne qoǵamdyq paıdalaný oryndarymen qamtamasyz etý, sondaı - aq jańa joǵary ónimdi jumys oryndaryn qurý mindeti tur.
Almaty turǵyndary jáne aglomerasıa turǵyndary arasyndaǵy ómir súrý sapasyndaǵy dısproporsıany qysqartý asa mańyzdy másele bolyp tur.
Sońǵy jyldary Almaty aglomerasıasyn árbir eldi meken men aýdan jeke ózderi, naqty basqarý jáne josparlaý júıesinsiz qalyptastyryp otyrdy. Qoldanystaǵy eldi mekenderge ákimshilik aýmaqtardy bir-birimen baılanystyrýǵa deıin keńeıte otyryp, aýyl-sharýashylyq qordyń qosymsha jerleri qosyldy.
Búginde 2 mıllıonnan astam adam turatyn Almaty – bul Almaty aglomerasıasynyń ózegi, al qala qurylysshylarynyń aldynda - aglomerasıanyń basqarylatyn ýrbanızasıasyna qol jetkizý mindeti tur.
Bul mindetti sheshý Almaty jáne Qonaev qalalarynyń aýmaǵyn, sondaı-aq qala mańyndaǵy aımaqty damytýdyń bas josparlary negizinde oryndalatyn bolady.
Qazirgi ýaqytta Memleket basshysynyń tapsyrmasyna sáıkes «Aglomerasıalardy damytý týraly» zań qabyldandy, ol aglomerasıalardyń quramyna kiretin ákimshilik-aýmaqtyq birlikter arasyndaǵy qatynastardy retteýge baǵyttalǵan. Sondaı-aq Almaty aglomerasıasyn damytýdyń biryńǵaı keshendi jospary ázirlenýde, ol Almaty aglomerasıasynyń naqty is-sharalaryn qarjylandyrýdyń basym baǵyttary men kózderin aıqyndaıtyn bolady.
Ortalyǵy Qonaev qalasynda ornalasqan jańa Almaty oblysynyń damýy ýrbanızasıa prosesin jedeldetedi-boljamdy esepteýler boıynsha 2030 jylǵa qaraı Almaty aglomerasıasy shamamen 4,5 mln adamdy quraıtyn bolady.
Qazirgi ýaqytta jedeldetilgen damý boljamdary men ýrbanızasıa prosesterin eskere otyryp, Almaty jáne Almaty oblysynyń ákimdikteri qala mańy aımaǵynyń Bas josparyn (aýmaqtardyń qala qurylysyn josparlaýdyń keshendi sqemasy) ózektendirý boıynsha birlesken jumystardy júrgizýde.