Tursynbekova óte ózekti taqyrypty qozǵady
Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenttigine kandıdat Saltanat Tursynbekova Aqtaýda jalǵyzbasty analarmen kezdesý ótkizdi. Olardyń qıyn jaǵdaıynan búkil elimiz habardar.
«Bul - aýqymdy jáne óte ózekti problema. Jalǵyzbasty analar alıment suramaýy kerek, burynǵy kúıeýi men birge turatyn adamdarynyń artynan júgirmeýi kerek. Balalaryn ósiredi, olarǵa bilim, laıyqty tárbıe beredi. Áıelder barlyq jaýapkershilik júgin óz moıyndaryna kótermeýi tıis», – dedi Saltanat Tursynbekova.
Quqyq qorǵaýshy İshki ister mınıstrligine silteme jasaı otyryp, birneshe azamatty atady.
«2021 jyly Qazaqstan Respýblıkasy Qylmystyq kodeksiniń 139-baby boıynsha alıment tólemegeni úshin 300-den astam boryshker qylmystyq jaýapkershilikke tartyldy, olardyń jartysy naqty merzimderin aldy», - dedi ol.
Bul rette qaryzdyń jalpy somasy júzdegen mıllıard teńgeni qurasa, sot oryndaýshylar qazirdiń ózinde júzdegen isterdi júrgizip jatyr.
Kezdesýge balasy bar áıel qatysty.
«Eki jyl buryn men balaǵa alıment suradym. Ákesi alıment tólemeıdi jáne tólegisi de kelmeıdi, olar ózderinen eshteńe óndire almaý úshin jumysty tastap, túrli qýlyqqa barǵan. Basynda ol ákesi ekenin moıyndaǵan, keıin aqyly DNQ taldaýyn surap, bilgenin istep jatyr», - dep bólisti ol.
Áıel alıment óndirýdiń qoldanystaǵy ádisteri tıimsiz dep sanaıdy.
Kandıdattyń aıtýynsha, alıment óndirýdegi negizgi máselelerdiń biri – boryshkerdiń kirisin anyqtaýdyń tıimdi ádisteriniń joqtyǵy. Eger boryshkerde jumys bolmasa jáne jumys izdeýge tyryspasa, onda alımenttik qaryz ortasha respýblıkalyq jalaqyǵa súıene otyryp aıqyndalady.
«Sot oryndaýshylary boryshkerdiń múlki týraly aqparatty tek ashyq kózderden alady. Mysaly, onyń resmı tabysynyń somasy 50 myń teńge ekeni kórsetilse, odan alıment retinde iri somany óndirý múmkin emes. Sot oryndaýshysy tarapynan onyń qymbat kólikti qaıdan alǵany jáne shetelge qandaı aqshaǵa baratyny týraly túsinikteme berýdi talap etý shekten shyqqandyq dep sanaıdy», - dep bólisti ol.
Saltanat Tursynbekova sarapshylardyń derekterine súıene otyryp, tórt tańbaly aıyppul salý nemese eki jylǵa deıin qamaýǵa alý túrindegi jaza bolmasa, olardyń alıment boıynsha mindettemelerin oryndatý is júzinde múmkin emes ekenin aıtty. Sebebi, alıment tólemeıtin azamatqa qatysty qylmystyq is qozǵalǵan kezde ol azdaǵan somany, aıtalyq, birneshe myń teńge tólep, jaýapkershilikten jaltaryp ketedi.
«Alımentterdi turaqty tólemeıtinderge áser etý mehanızmi tıimdi emes ekenin moıyndaý kerek. Nege bul ózgermeıdi?», - dep atap ótti quqyq qorǵaýshy.
Aıta keteıik, Saltanat Tursynbekova tolyq emes otbasyn qoldaý taqyrybyn kópten beri kóterip keledi. Ol óziniń saılaýaldy baǵdarlamasy aıasynda tolyq emes otbasylardyń mártebesin zańnamalyq turǵydan bekitýdi, sondaı-aq otbasynyń naqty qıyn jaǵdaıyna baılanysty turǵyn úıdi ádil tańdaý jáne bólý mehanızmin ázirleýdi usynady.
Sonymen qatar, úmitker Yessenov ýnıversıtetiniń oqytýshylarymen, stýdentterimen jáne túlekterimen kezdesti.
Stýdentter onymen óz máselelerimen bólisti. Jıynǵa qatysýshylardyń biri aýyldan kelgen stýdentterdi qoldaý máselesin kóterdi.
«Bardy bar deý kerek, máseleni joqqa shyǵarýǵa bolmaıdy. Jastar aýyldan ketip jatyr, qalamen salystyrǵanda, aýyldyq jerde kóp balaly otbasylar kóp, jumys joq. Sondyqtan jastar únemi múmkindik izdep, úlken qalalarǵa ketip jatady. Osy ýaqytqa deıin kóp aımaqtardy araladym jáne shuǵyl nazar aýdarýdy qajet etetin máselelerdiń barlyǵyn kórip, estip júrmin. Grantpen qosa, aýyldarda da jaqsy ómir súrýge jaǵdaı jasaý kerek, balalarymyz májbúrlikten emes, óz erikterimen qala alýy kerek», - dedi ol.
Saltanat Tursynbekova aýyldardaǵy eń birinshi neni ózgertkisi keletinimen bólisti. Máselen, aýyl turǵyndary úshin alǵashqy medısınalyq-sanıtarlyq kómektiń qoljetimdiligin 100 paıyz qamtamasyz etý, aýyldyq jerdegi feldsherlerdi kólikpen qamtamasyz etý, aýyldyq jerlerdegi stýdentterdi qoldaý boıynsha memlekettik baǵdarlamalardy ázirleý kerek.