Qazirgi polıgrafıa salasy tereń transformasıa kezeńin bastan ótkerip jatyr. Óndiristik úderisterdiń sıfrlanýy, jańa medıaformattardyń damýy, tutynýshylyq minez-qulyqtyń ózgerýi — munyń bári mamandardan jańa bilimdi, ıkemdilikti jáne úzdiksiz oqýǵa daıyn bolýdy talap etedi. Osyndaı jaǵdaıda bilim berý uıymdary men jumys berýshiler arasyndaǵy ózara árekettestik salanyń turaqty damýyn qamtamasyz etýdiń sheshýshi faktory bolyp tabylady.
2025 jyly 15 sáýirde Almaty qalasyndaǵy Jumysshy mamandyqtar jyly aıasynda «Prıntmedıa tehnologıalar koleji» KMQK jumys berýshilermen birlese otyryp, kadrlardy daıarlaý máseleleri boıynsha «Polıgrafıa jáne bilim berý: jańa múmkindikter» atty forsaıt-sessıany óz bazasynda ótkizdi.
Forsaıt-sessıanyń maqsaty – «Polıgrafıalyq jáne qaptama óndirisi» baǵyty boıynsha kásibı-tehnıkalyq bilim berýdi damytýdyń qysqa, orta jáne uzaq merzimdi kezeńderge arnalǵan ortaq kózqarasyn qalyptastyrý jáne polıgrafıa salasyna ınovasıalardy engizý úshin naqty qadamdardy aıqyndaý.
Forsaıt-sessıa jumys berýshiler men bilim berý uıymdary arasynda dıalog alańyn qurýǵa baǵyttalǵan. Bul polıgrafıa salasyna qazirgi zaman talaptary men syn-tegeýrinderin eskere otyryp, bilikti kadrlardy tıimdi daıarlaýǵa múmkindik beredi.
Ondaǵan jyldar boıy polıgrafıa salasyndaǵy kadrlardy daıarlaý júıesi negizinen konservatıvti sıpatta bolyp, qalyptasqan kásibı standarttarǵa súıenip keldi. Alaıda XXI ǵasyrda bilim berý baǵdarlamalary men bıznestiń naqty qajettilikteri arasyndaǵy turaqty baılanys ózektiligin joǵalta bastady. Qazirgi ekonomıkanyń syn-tegeýrinderi jańa talaptardy alǵa tartady:
- sıfrlyq daǵdylar men kros-fýnksıonaldyq quzyretterdi biriktirý;
- jobalyq jáne ıkemdi jumyspen qamtýdyń (frılans, ózin-ózi jumyspen qamtý) úlesiniń artýy;
- jańa mamandyqtardyń paıda bolýy jáne dástúrli rólderdiń transformasıasy;
- soft skills – kreatıvtilik, synı oılaý, kommýnıkabeldik sıaqty jeke qabiletterdi qalyptastyrý qajettiligi.
Qazirgi polıgrafıa tek kitaptar men gazetterdi basyp shyǵarý ǵana emes. Bul — mýltımedıalyq komýnıkasıalar, orama dızaıny, sıfrlyq baspalar, baspa men marketıńte AR/VR tehnologıalarynyń qoldanylýy. Kóptep mamandar jańa kásibı shekaralarda jumys isteýde: dızaıner-polıgrafıst, sıfrlyq baspa operatory, prepress daıyndaý daǵdylary bar maman, polıgrafıalyq jobalar menedjeri jáne taǵy basqalar.
Preforsaıt, ıaǵnı zertteý taqyrybynyń aldyn ala anyqtalýy, 2025 jyly 1 naýryz ben 8 sáýir aralyǵynda júrgizildi. Preforsaıt — shaǵyn sarapshylar tobynyń qatysýymen ótetin daıyndyq kezeńi. Bul kezeńde zertteý salasy, maqsatty aýdıtorıa jáne tartylatyn mamandar toby aıqyndalady. Qatysýshylar: kolej dırektorlary men orynbasarlary, joǵary oqý oryndarynyń ókilderi, sarapshylar, jumys berýshilerdiń ókilderi, stýdentter.
Sonymen qatar, dál osy ýaqytta 2-shi takt: «Trendterdi anyqtaý» júrgizildi. Trendterdi taldaý men ekstrapolásıa — qazirgi zamanǵy tendensıalardy zertteý jáne olardyń bolashaqta qalaı damıtynyn boljaý prosesi. Bul proses qazirgi tájirıbelerdiń bolashaqtaǵy yqpalyn túsinýge múmkindik beredi.
Preforsaıt nátıjesinde bolashaqtyń aımaqtyq kartasy jasaldy, onda tómendegi ózara baılanysty tehnologıalyq jáne áleýmettik trendter aıqyndaldy:
- óndiristik prosesterdi sıfrlandyrý, avtomattandyrý jáne robottandyrý;
- túrli ózin-ózi jumyspen qamtý túrleriniń (frılans, event-ındýstrıadaǵy jumys) keńeıýi, olardyń dınamıkasy qatysýshylardyń pikirinshe, jańa bilim berý formalarynyń damýy men jańa ómirlik beıneler men ıdealdardyń qalyptasýyna baılanysty ózgeretin bolady;
- tehnologıalyq revolúsıalar nátıjesinde belgili mamandyqtardyń jyldam ózgerýi;
- keń aýqymdy mamandardyń (polıprofessıonaldardyń) paıda bolýy;
- kareralyq qundylyqtardyń otbasylyq qundylyqtardan basym bolýy áleýmettik trend retinde qarastyrylady, alaıda bul úrdis keıinnen otbasylyq qundylyqtardyń nyǵaıýyna alyp keledi dep kútilýde;
- adamnyń jáne robottardyń arasyndaǵy básekelestik, robottar adam eńbegin almastyra alatyn salalarda jáne onyń nátıjesinde shyǵarmashylyq mamandyqtardyń mártebesiniń artýy;
- kásibı jáne taqyryptyq qyzyǵýshylyqtar boıynsha toptasqan adamdardyń kóbeıýi;
- VR tehnologıalarynyń bilim berý men polıgrafıa salasyna engizilýi.
Qatysýshylar bir toqtamǵa kelip, keıbir trendter tek uzaq merzimdi bolashaqta baıqalatynyn aıtty: adamnyń shyǵarmashylyq oılaýyn almastyra alatyn qýatty jasandy ıntellektiniń paıda bolýy jáne krıptovalútalardy tólem quraly retinde qabyldaý.
Saýalnama nátıjeleri men ındýstrıa ókilderimen júrgizilgen tájirıbelik jumystyń kórsetkenindeı, negizgi talaptar mynalar bolyp tabylady: óz betinshe jumys isteı bilý jáne sheshim qabyldaı alý; grafıkalyq baǵdarlamalardy, sıfrlyq platformalardy jáne medıa salasyndaǵy jańa trendterdi bilý; komandada jumys isteı alý jáne klıentpen tıimdi komýnıkasıa jasaı bilý; tájirıbelik daǵdylar — tipti oqý is-tájirıbeleri túrinde.
Qazirgi zamanǵy talaptarǵa saı kadrlardy daıarlaý úshin «Joǵary oqý orny — túlek — eńbek naryǵy» dástúrli júıesinen «Joǵary oqý orny — stýdent — jumys berýshi» arasynda ózara árekettestik úshburyshyna kóshý qajet.
«Polıgrafıa jáne bilim berý: jańa múmkindikter» forsaıt-sessıasy aıasynda jumys berýshilermen birlesip kadr daıarlaý máseleleri boıynsha daıyndalǵan suraqtar qatysýshylarǵa salanyń qysqa jáne uzaq merzimdi trendteri, problemalary men múmkindikteri týraly túsinik berip, kadrlyq áleýetti damytý baǵyttaryn anyqtaýǵa kómektesedi.
Negizgi damý baǵyttary:
-Bilim berý baǵdarlamalaryn birlesip ázirleý: jumys berýshilerdiń kýrstardy, oqý josparlaryn jáne biliktilik baǵalaý krıterıılerin jobalaýǵa qatysýy.
- Dýaldy jáne jobalyq oqytý formattary: taǵylymdamalar, naqty bıznes tapsyrmalary boıynsha zerthanalar, keıs-chempıonattar, birlesken master-klasstar.
- Forsaıt-sessıalar jáne kásibı baǵdar berý is-sharalary: tendensıalardy únemi boljaý jáne stýdentterdi ıkemdi kareralyq joldarǵa daıyndaý.
- Jelilik kásibı qaýymdastyqtar qurý: ýnıversıtetter, kolejder men kompanıalardy tájirıbe almasý jáne tabysty jobalardy taratý úshin biriktirý.
Qazirgi polıgrafıa salasyndaǵy bilim berý júıesi anaǵurlym beıimdelgen, ıkemdi ári ındýstrıamen seriktestikti kózdeıtin bolýy tıis. Tek bilim berý mekemeleri men jumys berýshiler arasynda turaqty dıalog jaǵdaıynda ǵana sıfrlyq jáne shyǵarmashylyq ekonomıka syn-tegeýrinderine daıyn, turaqty kadrlyq rezerv qalyptastyrý múmkin bolady.
Ýnıversıtetterdiń rólin qaıta qaraý qajet — olar tek bilim berý oryndary ǵana emes, sonymen birge daǵdylardy qalyptastyratyn, bastamashylyqty damytatyn jáne stýdentterdiń naqty tájirıbesin jınaqtaıtyn alańǵa aınalýy tıis. Al jumys berýshiler tek eńbek resýrstaryn tutynýshy emes, bolashaq kadrlardy daıarlaýǵa belsene qatysatyn negizgi tarap bolýy kerek.