Álemde balalardyń 90%-y smartfondy turaqty qoldanady. Bul jaǵdaı Qazaqstanda da ózekti, ásirese Almaty qalasynda. Jergilikti bilim berý mekemeleriniń málimetine súıensek, qaladaǵy mektep oqýshylarynyń basym bóligi bos ýaqytyn smartfonmen ótkizedi. Bul týraly Aqshamnews.kz saıty habarlaıdy.
Almaty qalalyq bilim basqarmasynyń derekterine sáıkes, megapolıstegi oqýshylardyń 85%-y kúnine 3 saǵattan artyq ýaqytyn telefonǵa jumsaıdy. Psıhologtar mundaı ádettiń balanyń kognıtıvti damýyna keri áser etetinin aıtady. Oqýshylardyń nazaryn aýdarý qıyn bolyp, oqý úlgeriminiń tómendeýi, zeıinniń shashyrańqylyǵy, tipti áleýmettik oqshaýlaný máseleleri jıi kezdesýde.
Psıhologtardyń málimdeýinshe nomofobıa, ıaǵnı smartfonǵa táýeldilik adamnyń zeıin qoıý qabiletin álsiretip, tapsyrmalardy oryndaý barysynda shoǵyrlanýǵa kedergi keltiretinin aıtady. Bul problema Almatydaǵy mektep oqýshylary arasynda da anyq baıqalady. Muǵalimderdiń aıtýynsha, balalar sabaq barysynda jıi alańdap, oqý prosesine tolyqtaı den qoıýy qıyndap otyr.
Almatydaǵy medısınalyq ortalyqtarda da osy másele boıynsha jıi keńes suraıtyn ata-analar sany artqan. Mamandar smartfondy uzaq ýaqyt qoldaný balalardyń psıhıkalyq densaýlyǵyna ǵana emes, fızıkalyq saýlyǵyna da zıan tıgizetinin eskertedi. Uzaq ýaqyt telefon ekranyna qaraý kórý qabiletin nasharlatyp, uıqy buzylýyna ákeledi.
Qazaqstandyq zertteýlerge sáıkes, Almatyda 12 jasqa deıingi balalardyń 60%-y áleýmettik jelilerde tirkelgen. Bul óz kezeginde erte jastan ınternetke táýeldilikke jol ashady. Ásirese pandemıadan keıin qashyqtyqtan oqý júıesi balanyń gadjetke táýeldiligin arttyra tústi.
Keıbir almatylyq mektepterde oqýshylardyń sabaq kezinde smartfon qoldanýyna shekteý qoıylyp jatyr. Bul bastama ata-analar tarapynan qoldaý taýyp, balalardyń oqýǵa degen yntasyn arttyrýǵa yqpal etýde.
Qorytyndysynda aıtarymyz, smartfon – zamanaýı ómirdiń ajyramas bóligi. Degenmen ony oryndy qoldaný, ásirese balalar úshin, asa mańyzdy. Almaty qalasynyń ata-analary men bilim berý uıymdary balalardyń gadjetke táýeldiligin azaıtýǵa atsalysýy qajet.
Kerek derek
Nomofobıa degen ne? Onyń belgileri qandaı?
- Telefonsyz qalǵanda mazasyzdaný nemese kúızeliske túsý
- Telefondy únemi tekserý, habarlamalar men qońyraýlardy kútpeseń de
- Batareıa deńgeıi tómendegende úreılený
- Uıqy aldynda telefondy qolda ustaý, ekranǵa uzaq ýaqyt qaraý
- Telefonsyz qalýdan qashý úshin ony árdaıym qýattap júrý
Nomofobıanyń sebepteri:
- Smartfondardyń ómirdiń ajyramas bóligine aınalýy
- Áleýmettik jelilerge táýeldilik
- Jeke ómir men áleýmettik baılanysty telefon arqyly júrgizý
- Aqparatqa táýeldilik (jańalyqtar, habarlamalar, ınternet)
Nomofobıamen qalaı kúresýge bolady?
- Telefon qoldaný ýaqytyn shekteý
- Belgili bir ýaqyt aralyǵynda gadjetsiz bolýǵa daǵdylaný
- Jańa hobbıler tabý (kitap oqý, serýendeý, sport)
- Uıyqtar aldynda telefondy alysqa qoıý
- Áleýmettik baılanystardy oflaın rejımde damytý
Bul qazirgi zamannyń basty máseleleriniń biri. Sondyqtan ózińizdiń telefonǵa degen táýeldiligińizdi baqylap, qajet bolsa, shekteý qoıǵan jón.