Parıjdegi jazǵy Olımpıada oıyndarynyń kúmis júldegeri, almatylyq Narıman Qurbanov balalyq shaǵynda gımnastıkany keıde jek kórgenin jáne tipti sportty tastap ketýdi oılaǵanyn moıyndady. Tarıhı júldeniń ıegeri, ákesi men onyń róli, bolashaǵy jáne basqa da kóptegen taqyryptar týraly "Vechórka" basylymyna bergen eksklúzıvti suhbatynda aıtty.
Ózine syn kózben qaraý kezeńi ótti
– Siz ózińizdi elimizdiń tarıhynda sporttyq gımnastıkadan Olımpıada medalin alyp kelgen sportshy retinde jańa rólińizde sezinip úlgerdińiz be?
– Shynymdy aıtsam, áli tolyq sezingen joqpyn. Tańerteń oıanǵan kezde birinshi oıym: bálkim, bári túsimde bolǵan shyǵar dep oılaımyn, biraq keıin kózimdi ashyp, medaldi, Parıjden ákelgen estelik zattardy kórip, báriniń shyn ekenin túsinemin... Shynynda, Fransıanyń astanasyn tolyǵymen kórýge ýaqyt bolmady. Ýaqytymyzdyń kóp bóligi jattyǵýlarǵa ketti. Degenmen, Eıfel munarasyn bir ret tolyq kórdim, ol sapardyń sońyna taman boldy.
– Oryndaý kezinde ne oılaǵanyńyzdy esińizde saqtaısyz ba?
– Men birinshi bolyp shyqtym jáne kóp saǵattyq jattyǵýlar kezinde jasaǵan árbir qozǵalysymdy qaıtalaýǵa bar kúshimdi salýǵa tyrystym. Maqsatym – jattyǵý zalynda birneshe ret qaıtalaǵan áreketterimdi dál solaı oryndaý. Ózińe syn kózben qaraý kezeńi ótti, endi barymdy salyp, qarsylastaryma joǵary mejeni kórsetip, nátıjeni kútýim kerek boldy. Bul mindetimdi oryndadym. Ákem, jeke jattyqtyrýshym Hýsanjan Qurbanovtyń qoldaýy erekshe kómektesti. Biz birge atpen jasalatyn kombınasıa elementterin oılap taýyp, jattyqtyrdyq. Ákem meniń kúmis medal alǵanyma qatty qýandy. Biz bul jetistikke uzaq ýaqyt boıy jetýge tyrystyq, al ákem ómir boıy joǵary deńgeıdegi jarystardan medal alýdy armandaǵan.
Gımnastıkadan jalyǵý
– Aıtpaqshy, ákeńiz qatal jattyqtyrýshy ma?
– Árıne! Kóp adam senbeıdi, biraq men árqashan basqalarǵa qaraǵanda kóbirek talap etiletinmin. Ákem maǵan basqalardan qatań qarady. Basqalar jattyǵýdan keıin úıine qaıtyp ketse, meniń aınalamda gımnastıka taqyryby jalǵasatyn. Ákem menimen táýlik boıy gımnastıka týraly sóılesýge daıyn boldy, keńester berip, meni synǵa aldy. Anam, Alfıa Qurbanova, meni jıi qorǵap, gımnastıkany tastap, basqa nársege kóńil bólýdi usyndy. Ol meniń úlken jetistikterge jete almaıtynymnan qorqyp, jaı ǵana jattyqtyrýshy bolamyn dep oılady, al eger zańger nemese ekonomıs mamandyǵyn ıgersem, bolashaqta jaqsy mamandyqty ıemdene alamyn dep oılady. Biraq ákemniń nıeti berik boldy.
Ákem ózi de sporttyq gımnastıkadan chempıon bolýdy armandaǵan, ári ómir boıǵy armanynyń balasy arqyly oryndalatynyna sengen.
– Degenmen, siz gımnastıkany tastap ketken kezderińiz boldy...
– Iá, jasóspirim kezinde sondaı kezeń boldy. Mektep muǵalimderi meniń jaqsy sportshy bolmaıtynymdy aıtty. Tipti dene shynyqtyrý sabaǵynda tartylý jattyǵýyn durys oryndaı almaıtyn kezderim boldy. Bir kezde gımnastıkadan jalyǵyp kettim. Sodan fýtbolǵa kóshýge bel býdym. Ákem kelisti, biraq jattyǵýǵa alyp barmaıtynyn aıtty, óıtkeni onyń zalda óz jumysy kóp boldy, oǵan qolaısyz ári ýaqyt jetpeıdi. Sóıtip, men óz betimmen baryp, jattyǵý aqysyn tóleýim kerek boldy. Baqytymyzǵa oraı, ájem maǵan qalta shyǵyndaryna jetkilikti aqsha berip turdy. Biraq fýtbolǵa qyzyǵýshylyǵym uzaqqa sozylmady. Aqyrynda, ómirimniń birneshe jylyn gımnastıkaǵa arnap, ony tastaý aqymaqtyq bolar edi dep sheshtim. Sonda bári bosqa ma? Bala kezimnen bastap, alty jasymnan bastap, basqa balalar aýlada oınap júrgende, men sport zalynda jattyǵyp júrdim. Keıde gımnastıkany jek kóretinmin. Men kishkentaı kezimnen sportta úlken jetistikter kórsetken sportshylardyń qatarynan bolmadym. Biraq ákem úmitin úzbedi. Ol meni jattyqtyrýdy jalǵastyrdy jáne kún-tún demeı gımnastıka týraly sóılesetin. Basqa balalar zaldan shyǵyp, basqa nárselermen aınalysa alsa, maǵan ákem ondaı múmkindik bermedi. Sońynda ákemnen sport týraly máselelerdi tek zalda ǵana talqylaýdy ótindim, osylaısha demalyp, tynyǵýǵa múmkindik boldy.
Taǵy bir aıta ketetin jaıt, ákem meniń kún tártibimdi qatty qadaǵalaıtyn – tańǵy 6-da turyp, keshki 11-den keshikpeı uıyqtaýdy qadaǵalady. Qazir bul rejımdi ózim de ustanyp júrmin.
– Gımnast úshin taǵy ne mańyzdy?
– Birden aıtaıyn: men arnaıy dıetalardy ustanbaımyn. Eń bastysy – maqsatqa jetýdegi tabandylyq jáne turaqty jattyǵýlar. Árıne, balalyq shaqta olardyń kóp ýaqytty alatynyna renjıtinmin. Men zalda jattyǵyp jatqanda, qurdastarym kóńil kóteretin.
– Biraq osynyń bári aqtaldy ma?
– Árıne, ıá! Bir sátte ózimdi qolǵa alyp, ne isteı alatynymdy kórsetýdi sheshtim. Bir kúni artta qalǵan sportshylardyń qatarynda bolýdan sharshadym, olardy jarystarǵa da únemi qatystyrmaıtyn. Men ózimdi qolǵa alyp, jattyǵýlardy kúsheıttim, bári ózgere bastady. Alǵashqy týrnırime demeýshilerdiń qarajaty esebinen baryp, jaqsy nátıje kórsettim, sodan keıin meni Qazaqstannyń ulttyq quramasyna qabyldady.
Ómirimdegi alǵashqy altyndy Avstralıadaǵy Álem kýbogy kezeńinde jeńip aldym. Buryn eshqashan osyndaı bıikke jete alamyn dep oılamappyn, bul meni odan ári umtylýǵa yntalandyrdy. Iá, nátıjelerge rızamyn, biraq bul meniń endi jetistikterge jetý jolynda toqtap qalatynymdy bildirmeıdi. Qazir maǵan demalýǵa, úılený toıyna daıyndalýǵa, úıdegi jóndeý jumystaryna kómektesýge ýaqyt berildi. Sodan keıin qaıtadan jattyǵý, jattyǵý, jattyǵý. Ákem aıtqandaı, biz Olımpıada medalin umytyp, kelesi jarystarǵa jańa jetistikterge daıyndyqty bastaımyz.
Motıvasıalyq oqıǵalardy jaqsy kóremin
– Jańa otbasylyq jaǵdaıyńyz sporttan alańdatady dep qoryqpaısyz ba, jańa mindetter paıda bolady...
– Osyndaı alańdaýshylyqtar Parıjdegi Olımpıada oıyndaryna daıyndyq kezinde boldy, sondyqtan súıikti qyzym Aıdadan kúte turýyn ótindim. Aıtpaqshy, ol da gımnast. Biz tipti balalyq shaǵymyzda bir jarystarǵa qatysqanbyz, biraq bir-birimizdi baıqamaǵanbyz. Sezimder keıin paıda boldy, eresek kezde kezdestik. Ol Astanada turdy, men Almatyda turdym, biraq bul kedergi bolmady, endi biz úılenýge daıyndalyp jatyrmyz.
Úılený sportqa kedergi bolmaıdy, kerisinshe, jańa mártebe maǵan senimdilik, otbasymnyń aldyndaǵy jaýapkershilikti arttyrady. Sonymen qatar, meniń qalyńdyǵym maǵan barlyq jaǵynan qoldaý kórsetedi, men oǵan óte rızamyn.
– Qyzyq, bolashaqta balalaryńyzdy da sportqa beresiz be, ákeńizdiń úlgisi boıynsha?
– Ózim de bul týraly oıladym jáne ıá degen qorytyndyǵa keldim. Eger olar sporttyq gımnastıkaǵa qyzyǵýshylyq tanytyp, jetistikter kórsetse – keremet. Eger olaı bolmasa, kez kelgen jaǵdaıda bul olardyń densaýlyǵyna paıdaly, damýyna kómektesedi, bul da mańyzdy, kelisesiz be. Sondyqtan ata-analar balalaryn ártúrli sport seksıalaryna beredi.
– Gımnastıkadan basqa qyzyǵatyn hobbıińiz bar ma? Hobbıińizge ýaqyt qalady ma?
– Ádette biz aptasyna bes kún, kúnine tórt saǵattan jattyǵamyz – tańerteń eki, keshke eki saǵat. Eger bos ýaqytym bolsa, ony jaqyndarymmen ótkizemin. Taǵy da kitaptardy, motıvasıalyq jáne kórkem ádebıetterdi jaqsy kóremin, áıgili sportshylardyń oqıǵalary maǵan úlken shabyt beredi. Olardyń arqasynda kóp nárseni bilýge bolady. Djım Afremovtyń "Chempıondardyń aqyly" - men oqyǵan sońǵy kitaptardyń biri. Óte paıdaly kitap. Ondaǵy mańyzdy oılardan kóp nárse alýǵa bolady.
Suhbatty orysshadan aýdarǵan: Dosbol Atajan