Mánerlep syrǵanaýdan elimizdiń mańdaıaldy sportshysy Mıhaıl Shaıdorovtyń esimi búginde alys-jýyqqa keńinen tanys. Dańqty Denıs Ten men Elızabet Tursynbaeva syndy juldyzdardyń izin ala, óziniń erekshe talantymen kózge túsken jas sportshymyz Qazaqstan atynan alǵashqy bolyp Gran-prı fınalynda atoı saldy. Jaqynda Italıanyń Týrın qalasynda ótken Ýnıversıada oıyndarynda úzdik úshtikke enip, taǵy da el abyroıyn asqaqtatty. Alaıda áleýmettik jelilerde Shaıdorovtyń azamattyǵyna qatysty túrli alypqashpa sózder aıtylyp, ony Reseı sportshysy dep júrgender de tabyldy. Bul pikirlerdiń týýyna onyń Reseıde, Olımpıada chempıony Alekseı Ýrmanovtyń qol astynda jattyǵýy sebep bolǵan. Dese de, Mıhaıl Shaıdorov óz eliniń patrıoty ekenin aıqyn kórsetip, júreginde Alataýdyń baýraıyndaǵy týǵan qalasy — Almatynyń erekshe orny bar ekenin anyq málimdedi. Osylaısha, sportshy Qazaqstan namysyn abyroımen qorǵap júrgenin taǵy bir márte dáleldep, daýly suraqqa núkte qoıdy.
Biz syrǵanap júrip te súıikti shaharyn jadynan shyǵarmaǵan kónkıshi jigittiń kóńil kúıinen, onyń ákesimen bolǵan áńgimeden syr aqtarǵandy jón kórdik.
Balasynyń beıimin baıqaǵan
San alýan saıystarǵa daıyndyqtan qoly bosamaıtyn Mıhaılmen suhbattyń sáti túspedi. Sportshy ózimen habarlasý múmkin bolmasa da, birer kún buryn ákesimen habarlastyq. Reseıdiń Krasnodar ólkesiniń Sochı qalasynda eken. Az-kem áńgimelestik.
« Ákege qarap ul óser» degendeı Kónkıshiniń ákesi Stanıslav Shaıdorov ta mánerlep syrǵanaýdan myqty sportshy boldy. M.Shaıdorovtyń ákesi ulynyń «oı jetse de, qol jetpegen» qońyr kúıde qolǵa ilikken qarapaıym sporttyq jabdyqtarymen múmkindiginshe talaı saıysta baq synaǵanyn aıtty. Jasóspirimder arasyndaǵy álem chempıonatynyń kúmis júldegeri atanǵan.
Áskerı-áýe kúshteri sapynan zapasqa shyqqan S.Shaıdorov – burynǵy kásibı mánerlep syrǵanaýshy, Qazaqstannyń birneshe dúrkin chempıony. Ras sol, Stanıslav Aleksandrovıch respýblıkalyq chempıonattardaǵy jeńisiniń naqty sanyn esine túsire almady. Mánerlep syrǵanaýdyń maıtalmany: «Júldemniń uzyn-sany – bes-altaý. Sertıfıkattar úıde saqtaýly, sanaýǵa bolady, – dep kúlip aldy Stanıslav. – Sońǵy ret 2004 jyly qysqy Spartakıadada jeńiske jettim, umytpasam, alǵashqy jeńisime 1995 ne 1996 jyly qol jetkizdim. Instıtýtta oqyp júrgen kezim. Amerıkada turyp, jattyǵyp júrgen Iýrıı Lıtvınov, Dmıtrıı Kasarlyga men Elızabet Stekolnıkova halyqaralyq jarystarǵa qatysatynyn bilemin. Sporttyq mansabymnyń shaǵynda Soltústik Koreıaǵa bir ret barǵanym esimde. Kemerovoda ótken jarystarǵa qatystym. Jattyqtyrýshym Adolf Iakovlevıch Kıreev birneshe ret sport komıtetinen meni týrnırge shet elge jiberýdi suraǵan. Qazaqstan quramasyna bir jylǵa qostyrdy, jalaqy 100 dollar bolatyn. Jınalǵan aqshaǵa jańa kónkıler aldyq. Biz qarashadan naýryzǵa deıin kóshede jattyǵatynbyz. Qalǵan ýaqytta jattyǵý zalynda bolatynbyz. Almatydaǵy Sport saraıynda muz aıdynyn quıýdy toqtatqannan keıin qalamyzda jasandy muz qalmady. Onyń artynda úlken «Olımpık» angary salynǵan. Jasandy muz «Ramstor» saýda oıyn-saýyq ortalyǵy ashylǵan kezde paıda boldy», – deıdi ataqty sportshynyń ákesi.
Alǵashqy jasandy muz paıda bolǵan kezde balalardyń shaǵyn toby jınala bastady. Árıne, jattyǵýǵa tegin ýaqyt berildi. Alaıda, Stanıslav ulymen kóbirek ýaqyt ótkizýge muz shoýyna shyqty. Mıshanyń kónkı tebýine tórt jylyn arnap, balalardy ózi jattyqtyra bastady. Mıshanyń muzdan sharshap, bir jyl boıy sporttyq gımnastıkamen jattyqqany bar. Onyń da paıdasy az bolmaǵanǵa uqsaıdy.
Bala ǵoı, gımnastıkadan jalyqqan bolar, ákesinen taǵy muz aıdynyna surandy. 11 jasynda Mısha mánerlep syrǵanaýmen aınalysqysy keletinin aıtty. Osy kezden jarystarǵa qatysyp, jas óren biraz jetistikke jete bastady.
Denıs Tenmen «Ramstorda» tanysty
Taıaýda osy bir jaıdary qazaqstandyq mánerlep syrǵanaýshy Mıhaıl Shaıdorov Sport + Qazaqstan arnasyndaǵy «Tikeleı áńgime» baǵdarlamasynyń efırinde óziniń shyǵý tegi, sondaı-aq BAQ-taǵy jarıalanymdary jaıyndaǵy saýaldarǵa jaýap qatty. «Almaty – meniń turaǵym, osy qalada turamyn» dedi márt minezdi jaıdary jigit.
«Kóp ýaqytymdy Qazaqstandaǵy súıikti qalamda ótkizemin. Maǵan kóp ýaqyt bóletin Alekseı Evgenevıch Ýrmanovtyń basshylyǵymen jattyǵýǵa múmkindigim bar ekenine óte qýanyshtymyn. Men «Ramstor» saýda, oıyn-saýyq ortalyǵyndaǵy jasandy muz aıdynynda kónkı tebýdi bastadym. Onda kóptegen kónkıshilermen tanysyp, bilistim. Solardyń belortasynda dańqty Denıs Ten boldy» deıdi Mıhaıl. Denıspen tanystyǵy osy jerden bastaldy. «Ramstor» Qazaqstandaǵy alǵashqy muz aıdynynyń biri bolatyn...
«Men Reseıde kóp ýaqytymdy ótkizdim, jıyndarda jattyqtym, biraq sońǵy ýaqytta birqatar qıyndyq týyndady. Sondyqtan qazir Almatyda kóbirek jattyǵamyn. Meni «reseılik» degendi de estidim. Biraq bul maǵan múldem qurmet emes dep oılaımyn» deıdi Mıhaıl. 2024 jyldyń sońynda Gran-prıdegi sáttilikten keıin bázbir BAQ ókilderi onyń orys tegi týraly jazǵany bar.
Bul baǵdarlamanyń efırinde óziniń aldaǵy josparlary men Gran-prı fınalyna shyǵýy jaıynda ol bylaı dedi: «Qalaı bolǵanda da, bul maýsymnyń birinshi jartysynda Gran-prı fınalyna jete almaımyn dep oıladym. Eń aldymen, tamasha mánerde kónkı tebýdi, ózimniń sheberligimdi shyńdaýdy kórsetkim keledi. Negizgi básekelester – reıtıńtiń alǵashqy altylyǵy, negizinen japondyq jáne amerıkandyq sportshylar».
Efırde bolǵan áńgimede dańqty sportshy aqpan aıynyń basynda Harbınde bastalatyn Azıada jaıly: «Kónkımen syrǵanaýshylar Azıadada óner kórsetkeni úshin jalpy reıtıńke upaı jınamaıdy. Oǵan qosa, bir aptadan keıin mende mańyzdy jarys – Tórt qurlyq chempıonaty bolady. Sondyqtan biz Harbınnen Seýlge ushamyz. Soǵan qaramastan, qatarynan eki startta óner kórsetýge praktıkalyq turǵydan qaraýǵa tyrysamyn. Bul – óte kúrdeli jaǵdaı. Qatarynan osyndaı eki iri jarysta, ári mańyzdy týrnır – Tórt qurlyq chempıonatyna shyǵýǵa óz kúshińdi baǵamdap alý asa qajet. Al Azıa oıyndary – komandalyq jarys, bul ári jaqsy nátıje kórsetetin úlken mereke bolady dep úmittenemin» dep senimin bildirdi. Tórt qurlyq chempıonaty Ońtústik Koreıada 18–23 aqpanda ótedi.
Tikeleı efırde belgili qazaqstandyq mánerlep syrǵanaýshy Mıhaıl Shaıdorov onyń re s eılik shyǵý tegi týraly aınalymdaǵy qaýesetti úzildi-kesildi joqqa shyǵardy. Sportshy óziniń tamyry men sporttyq joly týraly egjeı- tegjeıli aıtyp berdi. Ol óz ómiriniń Qazaqstanmen, sonyń ishinde súıikti Almatysymen tyǵyz da tereń t amyrly baılanysy baryn bildirdi.
Biz kishkentaı Mısha Shaıdorov t abaldyryǵyn ımene attaǵan mektepke de bardyq. Qazaq ha lqynyń kórnekti kınorejısseri Májıt Begalın atyndaǵy mektep- gımnazıa. Mıtányń úıi de gımnazıa janyna jaqyn bolatyn. Bizdi gımnazıa dırektory Oksana Anatolevna qýana qarsy aldy. Osynda Mıshanyń bastaýysh synyptaǵy jetekshisi Lúdmıla Fedorovnamen kezdestik. Mektep murajaıynda bolyp, bolashaǵynan zor úmitti, sporttyń mánerlep syrǵanaýynan birtalaı bıikti baǵyndyrǵan otandasymyz Mısha Shaıdorov oqyǵan synypta, ol otyrǵan partanyń janynda turyp jetekshiniń ózimen azyn-aýlaq áńgimelestik.
Biz birtalaı jetistikke jetken almatylyq jerlesimizge: «Osy kezge deıingi jetistikteriń bıik belesterge baspaldaq bolsyn. Baq-talaıyń artabersin!» degen tilek qosamyz.
Lúdmıla PARAMONOVA, Mıhaıl Shaıdorovtyń alǵashqy ustazy:
SHÁKİRTİME RIZAMYN
Mısha alasa boıly, minezi ashyq-jarqyn oqýshy bolatyn. Aldyńǵy partada otyrdy. «Bilimniń negizi – bastaýyshta» degen sóz beker emes. Ol sabaqty «tórtke» oqydy. Ylǵı dostaryna kómek qolyn sozyp júretin. Mektepishilik deneshynyqtyrý saıystarynan qalmaı júretin. Tórt jyl boıy sabaq berip, bastaýyshtan túlettik. M.Shaıdorov osy bilim oshaǵynda 6-synypty bitirip, talantty shákirt sporttyq mektep- ınternatqa aýysty. Ustazdyń talantty shákirtterine alańdap júretini bar. Men de sportqa asa yqylasty oqýshymnyń mektep-ınternatta oqyp júrip, qalalyq, respýblıkalyq jas jetkinshekter arasyndaǵy sporttyq saıystarǵa qatysqanyn estip júrdim. Keıin otbasy onyń sporttaǵy bolashaǵyn eskerip, Reseıde jattyǵýy úshin Sochı qalasyna kóshkenin bir-aq estidim. Báribir ol – men úshin almatylyq sekildi. Ózi týyp-ósken Almatysyna jıi kelip turady. Bir kelgende sálem berip ketkeni bar. Álemdik deńgeıdegi sporttyq jarystarǵa, Gran-prılerge Qazaqstan atynan qatysyp júr. Bul – biz úshin, ustazdary úshin úlken mártebe. Mereıimizdi ósirdi. Úzdik sportshy shákirtime rızamyn.
"Almaty-akshamý" №9, 31 qańtar, 2025 jyl