«Jaqsynyń jaqsylyǵyn aıt, órkeni óssin» demekshi, elim dep, eren eńbek etip, bar ómirin sarapqa salyp, sońǵy demi bitkenshe aıanbaı adal bolǵan, máńgi-baqı erekshe oryn alǵan tulǵalar, shúkirshilik, elimizdiń tarıhynda barshylyq. Sondaı ardaqty azamattyń biri - memleket jáne qoǵam qaıratkeri, aıaýly azamat, qazaq halqynyń birtýar uly Dinmuhamed Ahmetuly Qonaev edi...
ÓTKEN KÚNDE BELGİ BAR!
Sonaý 1993 jylǵy tamyz aıynda, Jońǵar Alataýynyń baýraıynda, Jetisýdyń jeti injý-marjanynyń biri bolyp sanalatyn Lepsi ózeniniń basynda, aqbasty taýdyń óńin jaryp, jartastan qulap, ataqty Tynyshbaı bıdiń jaılaýynda, aǵaıyn túgel bas qosyp, qazaqtyń mańdaıyna bitken birinshi temirjol ınjeneri – Muhamedjan Tynyshbaevtyń 115 jyldyq mereıtoıyn ótkizýge daıyndalyp jatty.
Osynaý pishini buzyla qoımaǵan taýly ólkeniń tabıǵaty tamasha. Tamyz aıynyń aıaǵy bolsa da, kórinisi ǵajap. Ataqty Shveısarıanyń tabıǵatynan kem emes. 2000 metr taý bıiktiginde 180 metr tastan qulaı aǵyp jatqan Burhan sarqyramasy álemdegi atyshýly ataýlardan kem emes. Kók maısa kilemi, almaly baǵy, qaraǵaıly ormandary kóz úıirip, kóńil súısintedi....
Árıne, osynaý qaıtalanbas tamasha tabıǵattyń ishinde ósken aǵamyzdyń orny tarıhta erekshe bolýy da, bálkim, osydan shyǵar...
Sarqan aýdanynyń qazirgi Qoıly aýylynda atamyzdyń jáne aǵamyzdyń árýaǵy dep jınalǵan azamattardyń sanynda esep joq...
Aldy sonaý Máskeýden, Lenıngradtan, Almatydan, Semeıden, Óskemennen, elimizdiń túkpir-túkpirinen keldi desek, artyq bolmas.
Aty ańyzǵa aınalǵan ataqty Túrkistan–Sibir temirjoly - asyl azamattyń eren eńbegi, elge qaldyrǵan tábárigi...
Kóppen birge Dımekeń aǵamyz da osy jıynnyń erekshe qonaǵy qatarynda boldy.
Almatydan bir kún buryn bir qaýym el bop shyqqan bizder at basyn aǵamyzdyń ata-babasynyń mekeni – Baqanas aýylyna burdyq.
Kóshbasshymyz Dımekeń, biz bolsaq, árýaqytta janynan tabylatyn atqosshysymyz – áriptesim, kınooperator-rejısser, osy Taldyqorǵan qalasynyń týmasy Lıtvákov Iýrıı Pavlovıch jáne men kınorejısser Moldaǵalı Omarov.
Qapshaǵaı–Baqanas tasjolynyń boıy tolǵan mal, jaılaýdan túsip kele jatqan malshylar. Qora-qora merınos aq qoılar biriniń artynan biri tizilip, otar-otar bolyp jaıdaqqa túsip kele jatyr. Tizbekteri taýsylar emes, bas-aıaǵy birneshe shaqyrymǵa sozylǵan, jol júrý múmkin emes.
Sol bir kórinis áli esimde, kóshimizdi jolda toqtatyp, jalǵyz ózi bıik shoqyǵa shyǵyp, jan-jaǵyn baǵdarlap, biraz turdy. Ózi ǵana. Eshqaısymyzǵa tis jarmady. Kim bilsin, ne oılaǵanyn...
Eki aýdannyń shekarasynan ótkenimiz de sol edi, jergilikti basshylar, aǵaıyn-týystar Dımekeńdi qol jaıa qarsy alyp, segiz qanatty aq kıiz úıge jaıǵastyrdy.
Biraz demin alǵan soń «Baqbaqty» kúrish sovhozyna bas burdyq. Áıgili kúrish egýmen aınalysatyn sharýashylyq. Naýqannyń endi ǵana bastalyp, egindi orýǵa kirisken kezi. Árbir alqap alańǵa tizilgen áskerdeı, barlyǵynyń pishini birkelki. Egin bitik shyqqan, kóz súısintedi, kóńildi toltyrady.
Árkim bile bermes osy sátti, dál osy jaǵdaıdy aıtyp ketkenimiz jón bolar.
Baqanas óńiriniń kúrishti alqapqa aınalýy tikeleı Dımekeńniń esimimen baılanysty. Ýaqytynda bul daqyldy munda ósirýge bolmaıdy, aýa raıyna jáne tabıǵatyna baılanysty sáıkes kelmeıdi dep, ǵalymdardyń ózderi de qarsy bolǵan eken...
Shynyn aıtsaq, bul óńir álemdegi eń soltústik aýdan, al Baqanas kúrishi búginde álemdegi eń soltústik alqapta ósetin dándi-daqyl...
Kúrish alqabyn aralap, mehanızator jigittermen kezdesip, ádettegideı qal-jaǵdaılaryn surastyryp, ahýaldaryn bilip jatyr, kóbisin derlik ózi de jaqsy tanıdy.
Bıyl ónim bitik ósken eken, shyǵymy da jaqsy, bir gektarǵa aınaldyrǵanda ortasha eseppen 45–50 sentnerden shyǵatyn sıaqty. Bar bolǵany jarty saǵattyń ishinde birtalaı áńgime aıtylyp, syrly suhbattar tilge tıek boldy.
Alqap aıasynda birqora qyrǵaýyl jaıylyp júr. Muny kórgen Dımekeń balasha qýandy. Keshke qaraı İle ózeniniń tabıǵatyn tamashalap, qarmaq tastap, balyq aýlady. Aq balyqtar,sazandar... İleniń tabıǵı álemi aǵanyń kóńilinen shyqqandaı...
Erteńine erteletip, jer jannaty – Jetisýdyń ortalyǵy Taldyqorǵan qalasyna da jettik.
Jyly shyraımen qarsy alyp, qoshemettep jatqan atqaminer jigitter, bári de qurmetti qonaqty qaýysha qarsy aldy.
Muhamedjan aǵamyzdyń týǵan jeriniń ataýy da erekshe – Pıoner eldi mekeni.
Lepsi ózeniniń mańaıdy dúbirletip, ánge bólegen syrshyl aǵysynyń daýysy irgedegi aýyl-aımaqtyń ǵana emes, sonaý qyr astyndaǵy turǵyndardyń da qulaǵyna jeterlikteı tym adýyndy...
Taý men tegistiktiń arasy bar bolǵany shırek shaqyrym bolsa da, kóterilip tússeńiz, ózińizdi tramplınnen sekirgen shańǵyshydaı sezinesiz...
Óńir tabıǵatynyń alyp kúshi osyndaı, erekshe!
Ózen jaǵalap tirshilik etken aýyl-qonys jeterlik. Bul jerde ózimizden basqa, baıyrǵy, sonaý patshalyq Reseıdiń Voronej óńirinen kelgen Stolypınniń stanıchnık-kazaktary da jeterlik eken.
* Jastyq shaq qanattaryn jaıyp salý úshin emes, ushý, jumys isteý, jumys isteý, jumys isteý úshin berilgen.
* Ómirdiń eki tiregi bar: úırenýden jalyqpaý, úıretýden aıanbaý.
- Sypaıylyq kishilikten ǵana emes, kisilikten de týady.
- Jıyrmasynshy ǵasyr tańǵajaıyp ǵasyr, tarıh úshin qyzyqty, al zamandas úshin qasiret ǵasyry.
- Adam aınasy - adam.
- Aqıqattan attap ketý — arǵa syn.
- Satyǵa aıaq salmaı jatyp, baspaldaqtan attama.
- Qanmen sińgendi qasıettemeseń, qadiriń bolmaıdy.
- Búgingi kún - keshegi kúnniń shákirti.
- Adamdyq qalypty bıik ustaý – kimge de bolsa úlken syn.
- Senim — qudiretti kúsh: taýdy da qozǵaıdy.
- Jalada shyndyq bolmaıdy.
- Dúnıe túske deıin kıiz, tústen keıin múıiz bolyp ketýi áp-sátte.
- Oryndy syn oılantpaı qoımaıdy.
- Panam da el, danam da el. Soǵan arqa súıedim, sodan úırendim.
Dinmuhamed Ahmetuly Qonaevtyń oı-oramdarynan
«ULYQ BOLSAŃ, KİSHİK BOL!»
Osy tusta bir erekshe kezdesý boldy. Alasa boıly ǵana, egde tartqan kazak azamaty kelip Dımekeńe sálem berdi. Tula boıy, pishini, kıimi sol baıaǵy kazak babalaryna uqsaıdy, tipti fýrajkasyn aıtsańyzshy..
Sálem berip, qal-jaǵdaıdy surastyrǵan soń, álgi azamat óziniń ótinishin aıtty.
– Ruqsat bolsa, aıaǵyńyzdy qushaqtaıyn, – dedi.
– O ne degenińiz, olaı bolmaıdy, – dedi Dımekeń.
– Jo-joq, siz meniń ótinishimdi oryndaýyńyz kerek! Bul men úshin úlken mártebe, ǵanıbet, – dedi qarıa.
– Rahmet! Men Sizge óte rızamyn, biraq olaı jasaý qajet emes! Dımekeń qolyndaǵy sheteldik saǵatyn sheship, «mynany alyńyz, meniń sizge degen tartýym bolsyn!» dedi de, saǵatyn qarıanyń qolyna taqty.
Osy atalǵan kezdeısoq kezdesý kınobeınege tartylyp, tasqa jazylyp qaldy. «Ulyq bolsań, kishik bol!»...
Jan-jaqtan bul oqıǵanyń kýási bolyp, tarıhı kórinisti tamashalap turǵan qart kisiniń jerlesteri, kezdesýdiń osylaı aıaqtalǵanyna dán rıza, ózderinshe máz-meıram bolyp, aǵamyzdyń tartýyn kórip, kóńilderi kóterilip qaldy.
Bireýleri qol alyssa, bireýleri qol shapalaqtap, daýystap, Dımekeńe alǵystaryn jaýdyryp, amandyq tileýde.
Syrt kózge ózinshe bir tamasha kórinis!
Ózge jurt bolsa da, júrekten shyqqan lebizin alǵaýsyz kórsetip jatyr. «Syıǵa syı, syraǵa bal!» degen osy...
Úlken toıdy bylaı qoıǵanda, Dımekeńmen kezdesýdiń ózi áp-sátte toıǵa aınaldy.
Muhamedjan aǵamyzdyń kindigi kesilip, qany tamǵan kishi otany – Pıoner aýyly búgin erekshe ajarlanyp ketken. Taý bókterinde ornalasqan osynaý aýyldyń tabıǵaty tamasha. Aınala záýlim terekter men jemis aǵashtary kóz qyzyqtyrady, ásirese, shoqtaı janyp turǵan qyzyl alma. Jetisý óńirine tanymaly – Antonovka almasy, ýaqytynda Qoıly aýyly osy ataýmen atalǵan. Sonaý XX ǵasyrdyń basynda Voronej kazaktarynyń ózimen birge ala kelgen tábárikteri. Keń baıtaq qazaq jerine tereń tamyryn jiberip, áli de jaıqalyp tur. Túri de, túsi de, dámi de, sol baıaǵydaı. Alyptń judyryǵyndaı, qyp-qyzyl, alystan kóz tartyp, bir tistegende aýyzyńyz shyrynǵa tolady. Árbir aýlanyń kórki – osy qyzyl alma derlikteı, kúzge qaraı ár aýla, ár kóshe almaly baqqa aınalady, mol ónim tógilip turady.
Jońǵar Alataýynyń bir tarmaǵy – Lepsi taýy. Taram-taram taý jotalary osy jerge kelgende, ózinshe bir jaıdaqtanyp ketedi. Jasaǵan Iem ózi bir túzýlep, jan-jaǵyn tegistep, sondaı bir jaıly etip jasap qoıǵandaı. Jan-jaǵy quz, qulama jotalar, tómen jaq yldı qulamalar...
Ardaqty aǵanyń árýaǵyn eselep, qola músininiń alqyzyl lentasyn óz qolymen qıǵan Dımekeń úlken toıdy ózi ashty. Aýyl mektebine, jańa kóshege esimi berildi. Osylaısha dúbirli toı bastaldy... Atadan qalǵan salt-dástúrdiń erejesi de biryńǵaı. Taı, qunan, dónen, jorǵa, alaman báıgeler, qyz qýý, aýdaryspaq, teńge ilý, qazaqsha kúres.
Namysqa tyrysqan jigitter ońaılyqpen bir-birine beriser emes, aılasyn asyrǵany ǵana jeńiske jetip jatyr. Máz- meıram bolǵan úlken-kishi taqym qysyp, ózderi básekege túskendeı. Dombyranyń qulaǵynda oınap, án men jyrdyń, kúmbirlegen kúıdiń maıyn tamyzǵan kórkemónerpazdarǵa degen jurttyń ynta-yqylasy da tym erekshe boldy...
Osy rette asyl sózdiń sheberi Abaı atamyzdyń «ólmeıtuǵyn artynda sóz qaldyrǵan!» degen tujyrymy oıǵa oralady. Taǵdyrdyń dara jolynda jaryq juldyzdaı jarqyrap, keýdesine ylǵı altyn taqqan, sonaý HH ǵasyrdyń basynda Reseıdiń Sankt-Peterbýrg temirjol ınstıtýtyn úzdik bitirgen asyl aǵamyzdyń beınesi sol oqý ornynyń murajaıynda máńgilik saqtaýly tur... Taǵdyrdy ózine baǵyndyra almasa da, tarıhty moıyndatqan osynaý qazaq balasynyń bul jetistigi - halqymyz úshin úlken mártebe. Mine, tektiliktiń túbi qaıda jatyr, aǵaıyn!
Sol XX ǵasyrdyń basynda Jaratqan Iemiz qazaq dalasyna daryndy tulǵalardy úıip-tógip bergenine tańqalasyz. Ókinishke oraı, olardyń úmitke toly almastaı jarqyraǵan ómirlerin qyzyl ókimet qıdy. Opasyz bıliktiń zardaby men zulymdyǵyn eshqashan umytýǵa bolmaıdy.
Dımekeń sol toıda minberde qozǵalmaı tórt saǵat otyrdy. Árıne, osynshama ýaqyt 33 gradýs aptap ystyqta otyrý jasy kelgen adamǵa ońaı bolmaıtyny aıtpasa da belgili. Aldymyzda áli talaı kezdesý tur. Úsharal aýylynyń turǵyndary da Dımekeńmen kezdesýge daıyn otyr. Ýaqyt zymyrap ótip barady, saǵat tórtten asty, al jergilikti halyqtyń Dımekeńdi jiberetin oıy joq. Qarasha jurt aǵany taǵy da jarty saǵat ustady, árqaısysy amandyq, densaýlyq jáne uzaq ǵumyr tilep, aqyndar óleń arnap jatyr. Shirkin, jomart júrekti halqymyzdyń keń peıili-aı deseńizshi...
ASYL AǴANYŃ AQTYQ SAPARY...
Aqyrynda dúıim halqynynan ruqsat suraǵan Dımekeń tilegin aıtyp, aq batasyn berip, jolǵa shyqtyq. Keshtetip Úsharalǵa da jettik. Keshki merzimge qaramastan, ortalyq alańda tolǵan adamdar. Dımekeńniń de kólikten túskeni sol edi, jıylǵan jurttyń bir adamdaı: «Jasasyn Dımash aǵa!» dep shyqqan daýsy búkil alańdy dúrildetti. Aspanǵa kógershinder de ushyryldy. Halyq shyn nıetpen qýanyp jatyr. Adamǵa osydan artyq qandaı qurmet kerek! Shyndyqtyń kózi – halyqta!
Aǵaǵa degen iltıpat bizge de áser etkendeı, kúni boıy ystyq kúnniń astynda júrip sharshaǵanymyz lezde umytylǵandaı. Alańdaǵy halyqtyń kózi Dımekeńde.
Árıne, aıtpasa da túsinikti, minberge kóterilýi sol edi, búkil alań bir mezgilde tynyshtaldy. Dımekeń keshikkeni úshin halyqtan keshirim surap, barshaǵa amandyq, densaýlyq jáne bereke tiledi. Aqtyq sózin bitirmeı-aq, alańda turǵan halyq dý qol shapalaqtap, iltıpatyn bildirdi. «Dımekeń jasasyn, aǵamyz aman bolsyn!» degen tilekter estilip jatyr.
Shirkin, dúnıe, kim oılaǵan erteńine aǵamyzdyń fánı dúnıemen qoshtasyp, kelmestiń kemesine minetinin...
Alakól... Shyǵys Qazaqstannyń injý-marjany. Óziniń shıpaly qasıetimen aty shyqqan áıgili kól, jaǵajaıy qara tasqa boıalǵan grafıtke uqsaıtyn taý jynysy – shýngıtten turady. Bul álemdegi osy turpattaǵy jalǵyz-aq kól. Quramynda otyzdan astam hımıalyq elementi bar. Shýngıt degenimiz, osydan bir mıllıon jyl buryn qatyp qalǵan tas kómir qaldyǵy. Osy keń dalada budan 3000 jyl buryn jartasqa salynǵan sýretter saqtalǵan jáne ejelgi saqtardyń kósemderi jerlengen – Patshalar jazyǵy da osynda. Kól sýynyń shıpalyq qasıeti, o bastan-aq belgili bolǵan. Ýaqytynda Shyńǵysqannyń jaralanǵan sarbazdaryn osy kóldiń sýymen emdegen.
Shúkirshilik, osynaý ólke jyldan-jylǵa qanatyn jaıyp, úlken demalys jáne týrısik aımaqqa aınalýda. Jyl saıyn syrqattarynyń kiltıpanyn Alakóldiń sýynyń shıpasymen emdegen adamdar sany artyp keledi. Bul ólkege aǵamyzdyń aq tilegi men batasy daryǵan sıaqty...
Dımekeńmen júzdesýge jınalǵan halyq kópke deıin alańnan taramady.
Erteńine qadirmendi meıman aýdandaǵy jańalyqtarmen tanysyp, jańadan iske qosylǵan mekemelerdi aralady. İsker jigittermen kezdesip, áńgimesin tyńdap, óziniń keńesterin berdi. Tús aýa Alakól kóliniń aıdynyna shyǵyp, katermen saıahat jasap, balyq sorpasyn iship, jaqsy demaldy. Kesh túse, jaǵadaǵy aǵamyz burynnan ózi jıi keletin qonaqúıge jaıǵastyq. Sol bir otyrystyń kúlli qazaq elin qamyqtyryp, qabyrǵasyn qaıystyryp, talaı júrekterge jara salar keshke aınalaryn kim bilgen...
Ádettegideı, kóńil-kúıimiz kóterińki, Dımekeńe arnaıy jaıylǵan aq dastarhanǵa jınalǵanymyzǵa kóp bola qoıǵan joq edi, tórde otyrǵan aǵamyzdyń hal-jaǵdaıy kúrt nasharlap ketti. Muny birden sezgen óziniń dárigeri jyldam qasyna jetti. Bárimiz sostıyp, birden ornymyzdan óre túregeldik. Jasyratyny joq, oıymyzda eshqandaı kúdik joq. Jyldam dıvanǵa jatqyzdyq. Dárigeri em-sharasyn qoldanyp jatyr, men bolsam, aıaq jaǵynda turyp, baltyryn ýqalap jatyrmyn. Denesi jyly, qan tamyry soǵyp tur. Basyn qubylaǵa bura berdi. Allanyń úkimine amal bar ma, asyl aǵamyzdyń júregi toqtap qaldy. Sol kúıi basyn kótermedi, sózge de kelmesten, kózin de ashpastan, baqılyq saparyna júrip ketti.
Osylaısha sonaý qıyn-qystaý zamanda, 30-jyldary Máskeýde oqyp júrgeninde, óziniń kózi kórip, ósıetin tyńdaǵan, bir úzim nannyń quny altynnan da qymbat bolǵanda qolynan dám tartyp, ákedeı qamqor bolǵan Muhamedjan aǵasynyń elinde, 115 jyldyq toıyn ótkizip, ózi de máńgilik saparǵa attandy.
Mine, sol kezden beri 30 jyldyń zymyrap ótip ketkenin baıqamaı da qalyppyz. Ótken ǵasyrdyń 69-jylynan bastap aqtyq demi bitkenshe, uly tulǵanyń janynda qyzmet etýdi taǵdyrdyń ózime bergen syıy dep esepteımin. Tańqalamyn, tolǵanamyn, oılanamyn, osy ýaqyttyń ishinde aýzynan bir qatty sóz estimeppin. Shirkin, qandaı shydamdylyq pen baısaldylyq, ne degen parasattylyq, naǵyz adamgershilik qasıet pen mádenıettilik! Osynyń barlyǵy bir Dımekeńniń boıyndaǵy men kórgen qasıet.
Keshegi bizder, bozbalalar, mine, 70-ten astyq... Dımekeńnen maǵan qalǵan rýhanı baılyq, birge júrgende túsirilgen, ólshemmen aıtqanda, 30 shaqyrymdaı bolatyn beınetaspa. Ol kisiniń arqasynda barmaǵan taýymyz, baspaǵan jerimiz qalǵan joq. Áli kúnge deıin elimizdiń árbir buryshyn, ár túkpirin kózimdi jumyp baryp, ısinen bilemin. Asyl aǵanyń júrgen jeri baılyq, otyrǵan orny bereke, árbir sózi naqyl, shejireshil, al kúlki-qaljyńy – ózinshe bir tarıh edi.
«QAZAQTYŃ RÝHYN, NAMYSYN SAQTAÝYMYZ KEREK»
Orysty renjitseń, Máskeýge shabady, qazaqty renjitseń, qaıda shabady? Ózińniń aldyńa aınalyp keledi, Asanbaı. Orystyń artynda turǵan Máskeýi bar. Qazaqtyń artynda Máskeýi joq, qazaqtyń Máskeýi – bizdermiz, Asanbaı, qolyńnan kelgenshe qazaqty jylatpaýǵa tyrys, qorlyqqa berme. Qorlyqqa kóngen halyq zorlyqqa da kónetin ıisalmas, ynjyq bolyp ketedi. Ult óziniń múddesin ózi qorǵaı alatyn dárejege jetýi kerek. Kezinde qazaqtyń janyn saqtap qalsaq eken dedik qoı.., biz ol dáýirden óttik. Endi qazaqtyń rýhyn, namysyn saqtaýymyz kerek.
(D.A. Qonaevtyń Asanbaı Asqarovqa aıtqan sózinen).
ÓZ TARIHYN BİLMEÝ – MÁŃGÚRTTİK
«Ulyq bolsań, kishik bol!» degen osy. Osynaý ǵalamat tulǵaǵa qarap biz óstik, bizge bergen tálim-tárbıesi bir bólek edi. Ómirlik máselelerdi ónegeli sózimen jáne izgilikti isterimen qabystyryp, aqıqat pen adaldyqtyń, shyndyq pen ádildiktiń, qarapaıymdylyqtyń úlgisin salyp ketti. Muny jalań aıtyp, syrǵyta jazyp jetkizý múmkin emes. Árýaǵyn syılamaǵan halyqtyń bolashaǵy joq, al óz tarıhyn bilmeý – máńgúrttik.
Ásirese, búgingi zamanda ósip kele jatqan jastarǵa, aýyr bolsa da, adal shyndyqty aıtýǵa adal sóz kerek. «Qaıran halqym – qazaǵym!» degen ǵaqlıatty sózdiń maǵynasyn baǵamdaǵan, mán-mańyzyn túsingen halyqpyz.
Dımekeńniń ómir joly – elimizdiń, memleketimizdiń tarıhy, halqymyzdyń taǵdyry. Halyqtan shyqqan ul, halqynyń qamyn oılaǵan perzent halyqtyń esinde máńgi qaldy. Eshqandaı dúnıeni ózimen birge alyp ketken joq, tipti ony jınaǵan da emes, tek eńbegi, aty ǵana qaldy.
Osyǵan da shúkirshilik.
Aqtyq saparynda alǵan sońǵy suhbatynda aıtqan sózi, ǵalamat bolashaqty boljaǵan uly tulǵanyń kóregendigindeı edi: «Men óz halqyma senemin, onyń bolashaǵy zor!» dedi...
Halqyna degen osydan artyq súıispenshilik bar ma?!
Endeshe, ýaqyt keldi, Dımekeńniń halyqqa degen ósıetin tábárik etip qaıtarý – árbir azamattyń boryshy.
Eki ǵasyrdyń kýágeri bolǵan asyl aǵamyzdyń ómir joly ónegege toly. Óziniń aýzynan jazylyp alynǵan taspalar bolashaq kınofılmniń negizin qurary sózsiz. Týyndynyń kórkem jetekshisi jáne senarıin jazǵan belgili aqyn aǵamyz Oljas Súleımenov. Qolda bar taspadan 30 saǵattyq fılm shyǵarýǵa bolady, biraq áńgime kólemde emes, sapasy men máninde, sonyń ózi 10 saǵattyq serıaǵa jetip tur. Atalǵan eńbekti Qazaqstan Kınomatografıster odaǵynyń Batys bólimshesi atqarýda. «Jomarttyń qolyn joqtyq baılaıdy» demekshi, qolǵa alar jumysty qarajat máselesi tejep tur.
«Kóp túkirse – kól» deıdi halyq danalyǵy, bul máselege beıjaı qaraı almaıtyn el azamattarynyń kómegimen asyl aǵanyń ómir joly, tulǵalyq beınesi jaıly kınotaspanyń ómirge joldama alatynyna kámil sengimiz keledi.