4 maýsym — Qazaqstan Respýblıkasynyń Memlekettik rámizder kúni. Bul — Tý, Eltańba jáne Ánuran sıaqty ulttyq bolmysymyzdy beıneleıtin qundylyqtarǵa qurmet kórsetetin mańyzdy data. Alaıda sońǵy jyldary rámizderdi qorlaý derekteri jıilep, qoǵamda alańdaýshylyq týǵyzyp otyr. Eldi dúr silkindirgen qandaı jaıttar bolǵan edi? Aqshamnews.kz tilshisiniń materıalymen eske túsirip kóreıik.
Qoqystan tabylǵan rámizder
2022 jylǵy 26 maýsymda Almaty qalasynda memlekettik Tý qoqys salynǵan júk kóligine tıelip turǵany túsirilgen vıdeo áleýmettik jelini dúr silkindirdi. Oqıǵa Jetisý aýdanyndaǵy senbilik kezinde bolǵan. Aımaqty tazalaýshylar qoqys qabynyń ornyna memlekettik týdy paıdalanǵan.
Jaǵdaı jeli qoldanýshylarynyń narazylyǵyn týdyryp, kináliler jaýapqa tartylǵan bolatyn.
sýret: ashyq derekkóz
Dál sol jyly 1 shildede Pavlodarda qurylys qaldyqtarynyń arasynan eki Eltańba tabyldy. Qoqys jáshigi alúmını zaýytynan 10 shaqyrym jerde ornalasqan.
Bul oqıǵa da qoǵamdyq rezonans týdyryp, quqyq qorǵaý organdary QR QK-niń 372-baby boıynsha (memlekettik rámizderdi qorlaý) is qozǵady. Tártip buzýshylarǵa 2000 AEK (qazirgi eseppen 7 mıllıon teńgeden astam qarajat) kóleminde aıyppul saldy.
sýret: ashyq derekkóz
2023 jylǵy 7 qazanda Atyraý oblysynda sheteldik kompanıa bazasynda úıilgen qoqystyń arasynan taǵy da memlekettik tý tabyldy. Aýmaqtaǵy jumysshylar ony qoqystan jınap alǵan. Oblystyq polısıa departamenti qajetti sharalardy qabyldady.
sýret: ashyq derekkóz
Tanymal juldyzdar da týǵa til tıgizdi
2022 jyly 25 mamyrda Almatydaǵy Balýan Sholaq atyndaǵy Sport saraıynda "Irına Kaıratovna" toby men Shiza-nyń konsertinde shýly oqıǵa bolǵan edi. Keıin áleýmettik jelilerde taraǵan vıdeoda reper Jolshıevtiń (Shiza - esk.) Qazaqstan týyn qolyna orap, sahnada beıádep sózder aıtqany Qaznette tarap ketken bolatyn.
Bul oqıǵa qoǵamda úlken daýǵa ulasty. Oǵan sol kezdegi QR mádenıet jáne aqparat mınıstri Dáýren Abaev pen memlekettik hatshy Erlan Qarın de pikir bildirdi. Al depýtattar osy daýdan keıin memlekettik rámizderdi qorlaǵandarǵa qoldanylatyn jazany kúsheıtýdi usynǵan edi.
Ánshi artynsha áreketi úshin kópshilikten keshirim surǵan bolatyn.
Týdy "shúberekke" teńegender men arabsha jazǵandardyń isi
2024 jyly 14 sáýirde túrkistandyq azamat kóliktiń aldyńǵy terezesine ilingen týdy vıdeoǵa túsirip, ony "shúberek" dep atap, TikTok jelisine jazba júktedi. Beınejazbada aıtylǵan sózder men áreketter saraptamaǵa jiberilip, nátıjesinde azamattyń isi "memlekettik rámizdi qorlaý" dep tanylyp, jaǵdaı sotqa jetti.
Sot sheshimimen ol bir jylǵa bas bostandyǵyn shekteý jáne 100 saǵattyq májbúrli jumys jazasyna kesildi.
Sondaı-aq, 2025 jyldyń 25 naýryzynda Atyraýda nıkab kıgen tórt qyz muz aıdynynda Qazaqstan týynyń ústine arabsha "shahada" jazýyn jáne qylysh beınesin qosyp sýretke túsken edi. Bul áreket te shýǵa aınalyp, polısıa dereý UQK-men birlesip tergeý júrgizdi, kúdiktiler anyqtaldy.
Keıin fotodaǵy eki qyzdyń kámeletke tolmaǵany anyqtalyp, olardyń ata-analaryna aıyppul salynǵan edi.
Memlekettik rámizderdi qorlaǵandarǵa qandaı jaza qarastyrylǵan?
Qazaqstan Respýblıkasynyń Qylmystyq kodeksiniń 372-babyna sáıkes, memlekettik rámizderdi qorlaý — qylmystyq quqyq buzýshylyqqa jatady. Bul bap Qazaqstan Respýblıkasynyń Týyn, Eltańbasyn nemese Ánuranyn kópshilik aldynda qorlaý áreketterine qatysty qoldanylady.
Qorlaý dep – rámizderdi jyrtyp, búldirý, qoqysqa tastaý, mazaq etý, ádeıi ádepsiz áreket jasaý, olardy orynsyz maqsatta paıdalaný sıaqty áreketterdi sanaımyz.
Qoldanylatyn jaza túrleri:
-
Aıyppul – 2000 aılyq eseptik kórsetkishke deıin (2025 jylǵy esep boıynsha bul shamamen 7 mıllıon teńge);
-
Túzeý jumystary – sot belgilegen merzimge deıin;
-
Qoǵamdyq jumystarǵa tartý – 120 saǵatqa deıin;
-
Bas bostandyǵyn shekteý nemese bas bostandyǵynan aıyrý – bir jylǵa deıin.
Sonymen qatar, is-árekettiń sıpatyna baılanysty sot qosymsha jazalar taǵaıyndaýy múmkin (mysaly, belgili bir qyzmetpen aınalysý quqyǵynan aıyrý).
Bul bap — tek sımvoldy emes, eldiń egemendigi men ulttyq qadir-qasıetin qorǵaýǵa arnalǵan. Sondyqtan Qazaqstan zańnamasy mundaı áreketterge tózimsizdikpen qaraıdy.